Overslaan en naar de inhoud gaan

Het Beleg van Haarlem

Tijdens het zeven maanden durende beleg van Haarlem door de Spanjaarden in 1572/1573  worden er bijna elke dag kanonskogels afgevuurd op de stad. Een onbekend persoon heeft een soort ooggetuigenverslag van het beleg bijgehouden.

NB: Doorgestreepte woorden niet transcriberen.

niveau
  • Somige wonderlicke geschiedenisse gebuert binnen
    Haerlem ten tijde des belegerings der Coninclicke Majesteit
    voor den voorschreven stadt anno 1572 ende 1573

    Naden ijersten storm ombegrepen den dach stondt een cuijpers huijsvru
    met besloten dueren in haer huijs met een van haer buerwijf en koutede
    aen een ton, ende daer quam een grote cloot doer die duere gevlogen tusschen
    den twee vrouwen, ende bleeff in de selffde tonne leggen daer dese vrouwen
    anstonden sonder enich van hem beijden gequest tezijne, anders dan
    die jongste een stucxken van de doereposte ofte cosijn op haer hooft
    viel sonder quetsure oft puiste

    Item een borger genaempt Jacob Louenss sadt op een tijt binnen
    zijn huijse aen een banck Lesende in een Bijbel ende daer quam
    een cloot deur den muer tusschen zijn beenen doer ende smeet den
    banck aen stucken den man ongequest zijnde.

    Item een cleijn jonxcken genaempt Matheus Janss sadt bij sijn
    vader Jan Theuszoon in Sint Jansstraet op solder ende scilderde ende
    den stoel daer hij op sadt worde onder zijn lijff an stucken gescoeten
    van een grote cloot, sonder den jonge te bescadigen.

    Item then huijse van een burger genaempt Hogesteijn outer t
    Heijlich geesthuijs quam een grote cloot opt solder als een jonge
    vrouwe daer nae zoude gaen sien, soe quam daer noch eene ende
    vloech dese vrouwe van achteren tusschen haer beenen doer, bedervende
    alle haer clederen achter ende voer, mer zij selffs bleeff ongequest
    anders dan dat haer een been een weijnich gesengt was, van den hette
    dan hadde nijet te beduijden

    Den iiijen meij werde een jonge dochter met een mosquet geschoten
    aen haer lincker schouder dat die cloot doer alle haer cleeren ende hemde
    oock meer langs haer naeckte armen ten mouwe vuijt viel sonder enichsins
    aen haer lijff gequest te zijne.

    Item noch heb ick een ander gesien aen mijn vaders tafel die welcke
    met een harcquebusse allet haer vuijt sijn necke geschoten worde
    ende bloeden een weijnichgen van de hitte sonder meer letsels.

    Item in maio heb ick gesien op bakenesse gragt, een soldaet onder
    het schotse vendel die welcke een cloot van een spaensche mosschet
    sonder quetsure in zijn voorbroeck creech
  • Somige wonderlicke geschiedenisse gebuert binnen
    Haerlem ten tijde des belegerings der Coninclicke Majesteit
    voor den voorschreven stadt anno 1572 ende 1573

    Naden ijersten storm ombegrepen den dach stondt een cuijpers huijsvru
    met besloten dueren in haer huijs met een van haer buerwijf en koutede
    aen een ton, ende daer quam een grote cloot doer die duere gevlogen tusschen
    den twee vrouwen, ende bleeff in de selffde tonne leggen daer dese vrouwen
    anstonden sonder enich van hem beijden gequest tezijne, anders dan
    die jongste een stucxken van de doereposte ofte cosijn op haer hooft
    viel sonder quetsure oft puiste

    Item een borger genaempt Jacob Louenss sadt op een tijt binnen
    zijn huijse aen een banck Lesende in een Bijbel ende daer quam
    een cloot deur den muer tusschen zijn beenen doer ende smeet den
    banck aen stucken den man ongequest zijnde.

    Item een cleijn jonxcken genaempt Matheus Janss sadt bij sijn
    vader Jan Theuszoon in Sint Jansstraet op solder ende scilderde ende
    den stoel daer hij op sadt worde onder zijn lijff an stucken gescoeten
    van een grote cloot, sonder den jonge te bescadigen.

    Item then huijse van een burger genaempt Hogesteijn outer t
    Heijlich geesthuijs quam een grote cloot opt solder als een jonge
    vrouwe daer nae zoude gaen sien, soe quam daer noch eene ende
    vloech dese vrouwe van achteren tusschen haer beenen doer, bedervende
    alle haer clederen achter ende voer, mer zij selffs bleeff ongequest
    anders dan dat haer een been een weijnich gesengt was, van den hette
    dan hadde nijet te beduijden

    Den iiijen meij werde een jonge dochter met een mosquet geschoten
    aen haer lincker schouder dat die cloot doer alle haer cleeren ende hemde
    oock meer langs haer naeckte armen ten mouwe vuijt viel sonder enichsins
    aen haer lijff gequest te zijne.

    Item noch heb ick een ander gesien aen mijn vaders tafel die welcke
    met een harcquebusse allet haer vuijt sijn necke geschoten worde
    ende bloeden een weijnichgen van de hitte sonder meer letsels.

    Item in maio heb ick gesien op bakenesse gragt, een soldaet onder
    het schotse vendel die welcke een cloot van een spaensche mosschet
    sonder quetsure in zijn voorbroeck creech
  • Somige wonderlicke geschiedenisse gebuert binnen
    Haerlem ten tijde des belegerings der Coninclicke Majesteit
    voor den voorschreven stadt anno 1572 ende 1573

    Naden ijersten storm ombegrepen den dach stondt een cuijpers huijsvru
    met besloten dueren in haer huijs met een van haer buerwijf en koutede
    aen een ton, ende daer quam een grote cloot doer die duere gevlogen tusschen
    den twee vrouwen, ende bleeff in de selffde tonne leggen daer dese vrouwen
    anstonden sonder enich van hem beijden gequest tezijne, anders dan
    die jongste een stucxken van de doereposte ofte cosijn op haer hooft
    viel sonder quetsure oft puiste

    Item een borger genaempt Jacob Louenss sadt op een tijt binnen
    zijn huijse aen een banck Lesende in een Bijbel ende daer quam
    een cloot deur den muer tusschen zijn beenen doer ende smeet den
    banck aen stucken den man ongequest zijnde.

    Item een cleijn jonxcken genaempt Matheus Janss sadt bij sijn
    vader Jan Theuszoon in Sint Jansstraet op solder ende scilderde ende
    den stoel daer hij op sadt worde onder zijn lijff an stucken gescoeten
    van een grote cloot, sonder den jonge te bescadigen.

    Item then huijse van een burger genaempt Hogesteijn outer t
    Heijlich geesthuijs quam een grote cloot opt solder als een jonge
    vrouwe daer nae zoude gaen sien, soe quam daer noch eene ende
    vloech dese vrouwe van achteren tusschen haer beenen doer, bedervende
    alle haer clederen achter ende voer, mer zij selffs bleeff ongequest
    anders dan dat haer een been een weijnich gesengt was, van den hette
    dan hadde nijet te beduijden

    Den iiijen meij werde een jonge dochter met een mosquet geschoten
    aen haer lincker schouder dat die cloot doer alle haer cleeren ende hemde
    oock meer langs haer naeckte armen ten mouwe vuijt viel sonder enichsins
    aen haer lijff gequest te zijne.

    Item noch heb ick een ander gesien aen mijn vaders tafel die welcke
    met een harcquebusse allet haer vuijt sijn necke geschoten worde
    ende bloeden een weijnichgen van de hitte sonder meer letsels.

    Item in maio heb ick gesien op bakenesse gragt, een soldaet onder
    het schotse vendel die welcke een cloot van een spaensche mosschet
    sonder quetsure in zijn voorbroeck creech
  • Somige wonderlicke geschiedenisse gebuert binnen Haerlem ten tijde des belegerings der Coninclicke Majesteit voor den voorschreven stadt anno 1572 ende 1573 Naden ijersten storm ombegrepen den dach stondt een cuijpers huijsvru met besloten dueren in haer huijs met een van haer buerwijf en koutede aen een ton, ende daer quam een grote cloot doer die duere gevlogen tusschen den twee vrouwen, ende bleeff in de selffde tonne leggen daer dese vrouwen anstonden sonder enich van hem beijden gequest tezijne, anders dan die jongste een stucxken van de doereposte ofte cosijn op haer hooft viel sonder quetsure oft puiste Item een borger genaempt Jacob Louenss sadt op een tijt binnen zijn huijse aen een banck Lesende in een Bijbel ende daer quam een cloot deur den muer tusschen zijn beenen doer ende smeet den banck aen stucken den man ongequest zijnde. Item een cleijn jonxcken genaempt Matheus Janss sadt bij sijn vader Jan Theuszoon in Sint Jansstraet op solder ende scilderde ende den stoel daer hij op sadt worde onder zijn lijff an stucken gescoeten van een grote cloot, sonder den jonge te bescadigen. Item then huijse van een burger genaempt Hogesteijn outer t Heijlich geesthuijs quam een grote cloot opt solder als een jonge vrouwe daer nae zoude gaen sien, soe quam daer noch eene ende vloech dese vrouwe van achteren tusschen haer beenen doer, bedervende alle haer clederen achter ende voer, mer zij selffs bleeff ongequest anders dan dat haer een been een weijnich gesengt was, van den hette dan hadde nijet te beduijden Den iiijen meij werde een jonge dochter met een mosquet geschoten aen haer lincker schouder dat die cloot doer alle haer cleeren ende hemde oock meer langs haer naeckte armen ten mouwe vuijt viel sonder enichsins aen haer lijff gequest te zijne. Item noch heb ick een ander gesien aen mijn vaders tafel die welcke met een harcquebusse allet haer vuijt sijn necke geschoten worde ende bloeden een weijnichgen van de hitte sonder meer letsels. Item in maio heb ick gesien op bakenesse gragt, een soldaet onder het schotse vendel die welcke een cloot van een spaensche mosschet sonder quetsure in zijn voorbroeck creech

    Let hier op

    Transcribeer de handgeschreven tekst in principe zo letterlijk mogelijk.

    Voor een goede werking van de automatische controle van je invoer en om verschillen in werkwijzen tussen archiefdiensten en onderzoekers te voorkomen, zijn er een paar uitzonderingen op het letterlijk transcriberen afgesproken:

    • Typ een ij voor y, behalve wanneer het echt een y moet zijn (bv. Lyon of hypotheek).
    • Typ afkortingen zoveel mogelijk voluit, behalve bij (samengestelde) woorden die je ook zo uit zou spreken (bv. t'selve blijft dus t'selve en wordt geen het selve).
    • In de oorspronkelijke tekst worden woorden op diverse manieren, al dan niet met streepjes, haaltjes e.d. afgebroken, maar gebruik in je transcriptie altijd een min-
      teken, zoals in modern Nederlands.

    Verschillen tussen kleine letters en hoofdletters, spaties, regeleinden en witregels worden tijdens de controle genegeerd, maar probeer deze voor de leesbaarheid natuurlijk wel zo letterlijk mogelijk over te nemen.

    'Wat staat daer?' is nadrukkelijk bedoeld om het lezen van oude handschriften te oefenen, niet om het maken van transcripties te leren. Wil je over dat laatste meer uitleg? Lees verder >

    veel succes en plezier!