UUcursus Paleo: Rechtszaak Hadriaan Beverland voor de Academische Vierschaar in Leiden in 1679
Hadriaan Beverland werd geboren in Middelburg in 1650 en studeerde aan de universiteiten van Franeker, Leiden, Utrecht en Oxford. Hij werd doctor in de rechten in Utrecht in 1677, maar richtte zich op een heel ander onderwerp tijdens zijn studentenjaren: seksualiteit. Zijn studies hierover werden fel bekritiseerd door de Gereformeerde Kerk en de seculaire regering in de Republiek, de staten en synoden. Op 26 oktober 1679 werd hij als student aan de Universiteit Leiden opgepakt en vastgezet in een 'studentengevangenis', dat zich bevond in de kelder van het stadhuis in Leiden. Twee weken later verscheen hij voor de Academische Vierschaar van de Universiteit van Leiden - een speciale rechtbank voor studenten. Waarom werd hij gevangengezet? Wat had hij misdaan? Op deze eerste bladzijde van zijn rechtzaak lezen we over de verwijten aan zijn adres.
Uit: Nationaal Archief, Vierschaar der Universiteit te Leiden, Crimineele klachtboeken. 1631-1810, part 13, Litt. E, 1647-1695, 115r-116d.
NB: op regel 25-26 staat de titel van zijn boek genoemd, deels in het Grieks: 'de peccato orginali kat'exochên sic muncipato dissortatio', zie https://books.google.nl/books/about/De_peccato_originali_kat_exochen_si…
Met dank aan Karen Hollewand
Mr. Johan van Vesanevelt Hooft Officier der
stad Leijden ende promotor van de Acade-
mie aldaar eijscher van sHeeren wegen in cas van
delict, beclaagt in openbare vierschare voirde
Edel Agtbare Heeren Rector ende Regters vande
selve Vniversiteijt, Adriaan Beverland, out
27 Jaren, geboortig van Middelburg, ende
litmaat vande gemelde Vniversiteijt, iegen-
woordig gedetineert inder studenten
kamer, hem aanseggende ende de waarheijt
is sulcx, dat alhoewel bij alle regtsinnige
Christenen ten aller sijn geweest in
horreur, ende vervloekinge, de namen der genen,
de welke met Goddeloose stellingen, ende
vergiftige pennen, aande infallibele aucto-
riteijt der Heilige bladeren hadden derven accoderen,
dat in ede hem gedetineerde genoegsaam kennelijk is,
immers behoorde te weesen, dat steets bij de
politique magten is ingetoomt de licentie
omme heterodoxe en ergelijke opinien het contenu
vande Heiligen schrifture direct contarierende woorden
volke te divulgeren, egter hij gedetineerde hem niet
hadde ontsien, selfst te componeren, ende met den
druk gemeen te maken, seker bouke geintituleert
Hadriani Beverlandi de peccato orginali
kat'exochên sic muncipato dissortatio, dat hij gedetineerde
meede was aucteur ende vervolgens
hadde uijt gegeven Tractatum de stolatae
virginitatis iure, ende laatstelik dat hij gedetineerde
hadde geconcipieert, ende in geschrifte gestelt,
drie bouken de prostibulis veterum, praetexerende
nu dat hij deselve niet als naar praeallabele
kennisse van den staat soude hebben laten uijtgaan
aannemende hij gedetineerde deselve drie bouken, des
belast zijnde, te exhiberen. Blijkende alle de voorschreven
positiven, uijt sijn gedetineerdens eigen vrijwillige confessie
bij hem voor een der heeren Assessoren, ende
schepenen gedaan, continerende het eerstgenoemde
bouk de peccato originali den seer goddeloose
en gans abominabele heterodoxie, omtrent een
poruct t’gunt met klaare ende uijtgedrukteMr. Johan van Vesanevelt Hooft Officier der
stad Leijden ende promotor van de Acade-
mie aldaar eijscher van sHeeren wegen in cas van
delict, beclaagt in openbare vierschare voirde
Edel Agtbare Heeren Rector ende Regters vande
selve Vniversiteijt, Adriaan Beverland, out
27 Jaren, geboortig van Middelburg, ende
litmaat vande gemelde Vniversiteijt, iegen-
woordig gedetineert inder studenten
kamer, hem aanseggende ende de waarheijt
is sulcx, dat alhoewel bij alle regtsinnige
Christenen ten aller sijn geweest in
horreur, ende vervloekinge, de namen der genen,
de welke met Goddeloose stellingen, ende
vergiftige pennen, aande infallibele aucto-
riteijt der Heilige bladeren hadden derven accoderen,
dat in ede hem gedetineerde genoegsaam kennelijk is,
immers behoorde te weesen, dat steets bij de
politique magten is ingetoomt de licentie
omme heterodoxe en ergelijke opinien het contenu
vande Heiligen schrifture direct contarierende woorden
volke te divulgeren, egter hij gedetineerde hem niet
hadde ontsien, selfst te componeren, ende met den
druk gemeen te maken, seker bouke geintituleert
Hadriani Beverlandi de peccato orginali
kat'exochên sic muncipato dissortatio, dat hij gedetineerde
meede was aucteur ende vervolgens
hadde uijt gegeven Tractatum de stolatae
virginitatis iure, ende laatstelik dat hij gedetineerde
hadde geconcipieert, ende in geschrifte gestelt,
drie bouken de prostibulis veterum, praetexerende
nu dat hij deselve niet als naar praeallabele
kennisse van den staat soude hebben laten uijtgaan
aannemende hij gedetineerde deselve drie bouken, des
belast zijnde, te exhiberen. Blijkende alle de voorschreven
positiven, uijt sijn gedetineerdens eigen vrijwillige confessie
bij hem voor een der heeren Assessoren, ende
schepenen gedaan, continerende het eerstgenoemde
bouk de peccato originali den seer goddeloose
en gans abominabele heterodoxie, omtrent een
poruct t’gunt met klaare ende uijtgedrukteMr. Johan van Vesanevelt Hooft Officier der
stad Leijden ende promotor van de Acade-
mie aldaar eijscher van sHeeren wegen in cas van
delict, beclaagt in openbare vierschare voirde
Edel Agtbare Heeren Rector ende Regters vande
selve Vniversiteijt, Adriaan Beverland, out
27 Jaren, geboortig van Middelburg, ende
litmaat vande gemelde Vniversiteijt, iegen-
woordig gedetineert inder studenten
kamer, hem aanseggende ende de waarheijt
is sulcx, dat alhoewel bij alle regtsinnige
Christenen ten aller sijn geweest in
horreur, ende vervloekinge, de namen der genen,
de welke met Goddeloose stellingen, ende
vergiftige pennen, aande infallibele aucto-
riteijt der Heilige bladeren hadden derven accoderen,
dat in ede hem gedetineerde genoegsaam kennelijk is,
immers behoorde te weesen, dat steets bij de
politique magten is ingetoomt de licentie
omme heterodoxe en ergelijke opinien het contenu
vande Heiligen schrifture direct contarierende woorden
volke te divulgeren, egter hij gedetineerde hem niet
hadde ontsien, selfst te componeren, ende met den
druk gemeen te maken, seker bouke geintituleert
Hadriani Beverlandi de peccato orginali
kat'exochên sic muncipato dissortatio, dat hij gedetineerde
meede was aucteur ende vervolgens
hadde uijt gegeven Tractatum de stolatae
virginitatis iure, ende laatstelik dat hij gedetineerde
hadde geconcipieert, ende in geschrifte gestelt,
drie bouken de prostibulis veterum, praetexerende
nu dat hij deselve niet als naar praeallabele
kennisse van den staat soude hebben laten uijtgaan
aannemende hij gedetineerde deselve drie bouken, des
belast zijnde, te exhiberen. Blijkende alle de voorschreven
positiven, uijt sijn gedetineerdens eigen vrijwillige confessie
bij hem voor een der heeren Assessoren, ende
schepenen gedaan, continerende het eerstgenoemde
bouk de peccato originali den seer goddeloose
en gans abominabele heterodoxie, omtrent een
poruct t’gunt met klaare ende uijtgedrukte- Mr. Johan van Vesanevelt Hooft Officier der stad Leijden ende promotor van de Acade- mie aldaar eijscher van sHeeren wegen in cas van delict, beclaagt in openbare vierschare voirde Edel Agtbare Heeren Rector ende Regters vande selve Vniversiteijt, Adriaan Beverland, out 27 Jaren, geboortig van Middelburg, ende litmaat vande gemelde Vniversiteijt, iegen- woordig gedetineert inder studenten kamer, hem aanseggende ende de waarheijt is sulcx, dat alhoewel bij alle regtsinnige Christenen ten aller sijn geweest in horreur, ende vervloekinge, de namen der genen, de welke met Goddeloose stellingen, ende vergiftige pennen, aande infallibele aucto- riteijt der Heilige bladeren hadden derven accoderen, dat in ede hem gedetineerde genoegsaam kennelijk is, immers behoorde te weesen, dat steets bij de politique magten is ingetoomt de licentie omme heterodoxe en ergelijke opinien het contenu vande Heiligen schrifture direct contarierende woorden volke te divulgeren, egter hij gedetineerde hem niet hadde ontsien, selfst te componeren, ende met den druk gemeen te maken, seker bouke geintituleert Hadriani Beverlandi de peccato orginali kat'exochên sic muncipato dissortatio, dat hij gedetineerde meede was aucteur ende vervolgens hadde uijt gegeven Tractatum de stolatae virginitatis iure, ende laatstelik dat hij gedetineerde hadde geconcipieert, ende in geschrifte gestelt, drie bouken de prostibulis veterum, praetexerende nu dat hij deselve niet als naar praeallabele kennisse van den staat soude hebben laten uijtgaan aannemende hij gedetineerde deselve drie bouken, des belast zijnde, te exhiberen. Blijkende alle de voorschreven positiven, uijt sijn gedetineerdens eigen vrijwillige confessie bij hem voor een der heeren Assessoren, ende schepenen gedaan, continerende het eerstgenoemde bouk de peccato originali den seer goddeloose en gans abominabele heterodoxie, omtrent een poruct t’gunt met klaare ende uijtgedrukte