UUcursus Paleo: Verbaal en fysiek geweld bij de dames Nijpoort en De Raedt
In 1685 raken twee dames slaags: Mechteld van den Bosch, de echtgenote van Folpert van der Nijpoort, en ‘juffrouw De Raedt’. De vechtpartij speelt zich af in het huis ‘De Drie Schabellen’, Oudegracht 267 in Utrecht. De ruzie tussen de beide dames gaat over lekkage. De Raadt komt klagen en Nijpoort zegt haar dat zij het lek zal laten maken zodra de leidekker komt. Maar juffrouw De Raadt is zo boos, dat zij haar uitscheldt voor ‘scherbiershoer’ (‘dronken hoer’ - scherbier is schraal, goedkoop bier) en zegt: ‘Loop, dronken vod en gaet ten huijs uit’. Vervolgens de pot met het gelekte water kapot slaat op het hoofd van Nijpoort. Schout Diderik Borre van Amerongen constateert dat dit een overtreding is tegen de keur op het trekken van messen of ‘ander geweer’, oftewel, andere voorwerpen waarmee iemand letsel kan worden toegebracht.
In het overgeleverde rechtsdossier vind je allerlei getuigenverklaringen en het vonnis. Hieronder lees je de verklaring van juffrouw Van der Nijpoort zelf.
Het Utrechts Archief, Het stadsgerecht van Utrecht, toegang 702, inv.nr. 2124
Met dank aan Nettie Stoppelenburg
- Memorie van informatie
den 3en november 1684
Seyde en verclaerde joffrouw Nijpoort, huisfrouw
van seigneur Nijpoort wonende in de drie Schabellen
aen de Oudegracht alhier, dat op voorschreven
woensdagh ’t haren huijsinge was gecomen joffrouw
de Raadt huisfrouw van gewesene luijtenant de Raad
in haerlieder huisinge naest de deur wonende, ma-
kende grote doleantie, over eenich leck in ’t
onstuijmich weer (dat ter selver tijt viel)
daer zij op geantwoort had, dat soo ras als
de leijdecker (dat haer mede buerman was) t’huijs
quam, ’t selve soude laten repareren, echter de voorschreven joffrouw
de Raadt seer wel importuijm lammetatien
had aengewent sulcx het eijntlijk op schel-
woorden was uit gevallen, ende onder andere dat so
een scherbiershoer van haer had gemaeckt,
zij eijntlijk had gerepliceerd en geseijt, loop droncke vod
en gaet ten huijs uit en diergelijx, de voorschreven
joffrouw de Raad eijntlijk insulcken boosheijd
was ontsteken, dat se een pot, daer ’t leck in
drupte in passant, als uijt sou gaen, opnam
en smeet haer daer mede een groot gath in ’t hooft
en aengesien zij bij ’t opnemen van de voorschreven poth al
had geseijt, smijt mij niet off het sal u
opbreken,
Het voorschreven smijten en omstandigheden zijn ge-
sien bij Elsje Willems, dienstmaecht aldaer.
De vendrich Poppingh, daer ontrent wesende
heeft gehoort dat joffrouw Nieupoort ontrent
de voorschreven actie had geseijt, luijtkeels smijt
mij niet off ’t sal u rouwen, - Memorie van informatie
den 3en november 1684
Seyde en verclaerde joffrouw Nijpoort, huisfrouw
van seigneur Nijpoort wonende in de drie Schabellen
aen de Oudegracht alhier, dat op voorschreven
woensdagh ’t haren huijsinge was gecomen joffrouw
de Raadt huisfrouw van gewesene luijtenant de Raad
in haerlieder huisinge naest de deur wonende, ma-
kende grote doleantie, over eenich leck in ’t
onstuijmich weer (dat ter selver tijt viel)
daer zij op geantwoort had, dat soo ras als
de leijdecker (dat haer mede buerman was) t’huijs
quam, ’t selve soude laten repareren, echter de voorschreven joffrouw
de Raadt seer wel importuijm lammetatien
had aengewent sulcx het eijntlijk op schel-
woorden was uit gevallen, ende onder andere dat so
een scherbiershoer van haer had gemaeckt,
zij eijntlijk had gerepliceerd en geseijt, loop droncke vod
en gaet ten huijs uit en diergelijx, de voorschreven
joffrouw de Raad eijntlijk insulcken boosheijd
was ontsteken, dat se een pot, daer ’t leck in
drupte in passant, als uijt sou gaen, opnam
en smeet haer daer mede een groot gath in ’t hooft
en aengesien zij bij ’t opnemen van de voorschreven poth al
had geseijt, smijt mij niet off het sal u
opbreken,
Het voorschreven smijten en omstandigheden zijn ge-
sien bij Elsje Willems, dienstmaecht aldaer.
De vendrich Poppingh, daer ontrent wesende
heeft gehoort dat joffrouw Nieupoort ontrent
de voorschreven actie had geseijt, luijtkeels smijt
mij niet off ’t sal u rouwen, - Memorie van informatie
den 3en november 1684
Seyde en verclaerde joffrouw Nijpoort, huisfrouw
van seigneur Nijpoort wonende in de drie Schabellen
aen de Oudegracht alhier, dat op voorschreven
woensdagh ’t haren huijsinge was gecomen joffrouw
de Raadt huisfrouw van gewesene luijtenant de Raad
in haerlieder huisinge naest de deur wonende, ma-
kende grote doleantie, over eenich leck in ’t
onstuijmich weer (dat ter selver tijt viel)
daer zij op geantwoort had, dat soo ras als
de leijdecker (dat haer mede buerman was) t’huijs
quam, ’t selve soude laten repareren, echter de voorschreven joffrouw
de Raadt seer wel importuijm lammetatien
had aengewent sulcx het eijntlijk op schel-
woorden was uit gevallen, ende onder andere dat so
een scherbiershoer van haer had gemaeckt,
zij eijntlijk had gerepliceerd en geseijt, loop droncke vod
en gaet ten huijs uit en diergelijx, de voorschreven
joffrouw de Raad eijntlijk insulcken boosheijd
was ontsteken, dat se een pot, daer ’t leck in
drupte in passant, als uijt sou gaen, opnam
en smeet haer daer mede een groot gath in ’t hooft
en aengesien zij bij ’t opnemen van de voorschreven poth al
had geseijt, smijt mij niet off het sal u
opbreken,
Het voorschreven smijten en omstandigheden zijn ge-
sien bij Elsje Willems, dienstmaecht aldaer.
De vendrich Poppingh, daer ontrent wesende
heeft gehoort dat joffrouw Nieupoort ontrent
de voorschreven actie had geseijt, luijtkeels smijt
mij niet off ’t sal u rouwen, - Memorie van informatie den 3en november 1684 Seyde en verclaerde joffrouw Nijpoort, huisfrouw van seigneur Nijpoort wonende in de drie Schabellen aen de Oudegracht alhier, dat op voorschreven woensdagh ’t haren huijsinge was gecomen joffrouw de Raadt huisfrouw van gewesene luijtenant de Raad in haerlieder huisinge naest de deur wonende, ma- kende grote doleantie, over eenich leck in ’t onstuijmich weer (dat ter selver tijt viel) daer zij op geantwoort had, dat soo ras als de leijdecker (dat haer mede buerman was) t’huijs quam, ’t selve soude laten repareren, echter de voorschreven joffrouw de Raadt seer wel importuijm lammetatien had aengewent sulcx het eijntlijk op schel- woorden was uit gevallen, ende onder andere dat so een scherbiershoer van haer had gemaeckt, zij eijntlijk had gerepliceerd en geseijt, loop droncke vod en gaet ten huijs uit en diergelijx, de voorschreven joffrouw de Raad eijntlijk insulcken boosheijd was ontsteken, dat se een pot, daer ’t leck in drupte in passant, als uijt sou gaen, opnam en smeet haer daer mede een groot gath in ’t hooft en aengesien zij bij ’t opnemen van de voorschreven poth al had geseijt, smijt mij niet off het sal u opbreken, Het voorschreven smijten en omstandigheden zijn ge- sien bij Elsje Willems, dienstmaecht aldaer. De vendrich Poppingh, daer ontrent wesende heeft gehoort dat joffrouw Nieupoort ontrent de voorschreven actie had geseijt, luijtkeels smijt mij niet off ’t sal u rouwen,