UUcursus Paleo: Hoe t'aersgat' naar de macht grijpt 1
‘Het ghecroonde aersgat’ (de gekroonde anus) is geschreven in de late zeventiende of vroeg achttiende eeuw door Jacob Hije (1667-1749), een rederijker uit Gent. In dit satirische en vunzige gedicht is er sprake van een ruzie om de macht ‘onder s’menschens leden’, de lichaamsdelen van de mens. Als de hand voorstelt om te dobbelen om het koningschap, grijpt ‘t aersgat in. Om aan te tonen dat hij de belangrijkste is, weigert hij nog langer zijn taken uit te voeren. De gevolgen zijn zo groot dat de andere lichaamsdelen gedwongen zijn om hem daadwerkelijk tot koning te benoemen. Nadat hij zijn voorwaarden zwart-op-wit heeft laten zetten, is hij eindelijk weer bereid om zijn werk te doen.
Transcribeer het afgebeelde blad en ontdek zo het politiek-getinte begin van het gedicht over het Heilige Roomse Rijk en de strijd die in het algemeen vaak ontstaat in een machtsvacuüm. Verwijst het gedicht mischien naar het verval van het Heilige Roomse Rijk na de Vrede van Westfalen (1648)?
Antwerpen, Letterenhuis, H 969/55
Met dank aan Bram Caers.
- het ghecroonde aersgat
wie heeft hoijt de stadt van roomen
konnen dwijnghen oft betoomen
soo lanck als sij wuert beset
van een keijsers goeden wet
maer soo dra sij komt t onbreken
isser droefheijt t’allen streken
ja gheheel het roomsch ghebiet
en ghelijckt sijn seluen niet
alsoo sietmen van ghelijcken
oock in vele coninghrijcken
alsser eenen coninck sterft
daer niemant de croon en erft
hoe en ist daer niet in roeren
t’schijnt elck wilt den oorlogh voeren
en de steden daer ontrent
met het lant staen ouerendt
worter eenen abt catijuigh
jae eer hij nogh is aflijuigh
eel diabij is int ghewoel
elck waert geerne op den stoel
en het sou hun wel behaeghen
moghtens al den blaesbalch draeghen
want elck moninck in den choor
lieuer abt is als prioor
maer ten magh soo niet gheschieden
eenen maggher maer ghebieden
want veel meesters int ghemeen kommen selden ouer een - het ghecroonde aersgat
wie heeft hoijt de stadt van roomen
konnen dwijnghen oft betoomen
soo lanck als sij wuert beset
van een keijsers goeden wet
maer soo dra sij komt t onbreken
isser droefheijt t’allen streken
ja gheheel het roomsch ghebiet
en ghelijckt sijn seluen niet
alsoo sietmen van ghelijcken
oock in vele coninghrijcken
alsser eenen coninck sterft
daer niemant de croon en erft
hoe en ist daer niet in roeren
t’schijnt elck wilt den oorlogh voeren
en de steden daer ontrent
met het lant staen ouerendt
worter eenen abt catijuigh
jae eer hij nogh is aflijuigh
eel diabij is int ghewoel
elck waert geerne op den stoel
en het sou hun wel behaeghen
moghtens al den blaesbalch draeghen
want elck moninck in den choor
lieuer abt is als prioor
maer ten magh soo niet gheschieden
eenen maggher maer ghebieden
want veel meesters int ghemeen kommen selden ouer een - het ghecroonde aersgat
wie heeft hoijt de stadt van roomen
konnen dwijnghen oft betoomen
soo lanck als sij wuert beset
van een keijsers goeden wet
maer soo dra sij komt t onbreken
isser droefheijt t’allen streken
ja gheheel het roomsch ghebiet
en ghelijckt sijn seluen niet
alsoo sietmen van ghelijcken
oock in vele coninghrijcken
alsser eenen coninck sterft
daer niemant de croon en erft
hoe en ist daer niet in roeren
t’schijnt elck wilt den oorlogh voeren
en de steden daer ontrent
met het lant staen ouerendt
worter eenen abt catijuigh
jae eer hij nogh is aflijuigh
eel diabij is int ghewoel
elck waert geerne op den stoel
en het sou hun wel behaeghen
moghtens al den blaesbalch draeghen
want elck moninck in den choor
lieuer abt is als prioor
maer ten magh soo niet gheschieden
eenen maggher maer ghebieden
want veel meesters int ghemeen kommen selden ouer een - het ghecroonde aersgat wie heeft hoijt de stadt van roomen konnen dwijnghen oft betoomen soo lanck als sij wuert beset van een keijsers goeden wet maer soo dra sij komt t onbreken isser droefheijt t’allen streken ja gheheel het roomsch ghebiet en ghelijckt sijn seluen niet alsoo sietmen van ghelijcken oock in vele coninghrijcken alsser eenen coninck sterft daer niemant de croon en erft hoe en ist daer niet in roeren t’schijnt elck wilt den oorlogh voeren en de steden daer ontrent met het lant staen ouerendt worter eenen abt catijuigh jae eer hij nogh is aflijuigh eel diabij is int ghewoel elck waert geerne op den stoel en het sou hun wel behaeghen moghtens al den blaesbalch draeghen want elck moninck in den choor lieuer abt is als prioor maer ten magh soo niet gheschieden eenen maggher maer ghebieden want veel meesters int ghemeen kommen selden ouer een