Overslaan en naar de inhoud gaan

Hekserij in Kortrijk

In de loop van de zestiende en zeventiende eeuw veroordeelden lokale rechtbanken in de Zuidelijke Nederlanden honderden vermeende “heksen” tot de brandstapel. Deze doodvonnissen werden uitgesproken nadat de vrouwen in kwestie – doorgaans onder dwang – zelf hadden toegegeven dat ze een pact met de duivel hadden gesloten en mensen en/of dieren hadden betoverd. In 1599 bleef de Kortrijkse Regyne van Grysperre echter zelfs in de folterkamer hardnekkig ontkennen dat ze een heks was. Daarom zagen de lokale schepenen zich genoodzaakt om de vrouw een minder zware straf op te leggen.

Opmerking in verband met leestekens: transcribeer alle leestekens als een komma.

niveau
  • Omme dieswille dat ghij Regijne van
    Grijsperre gheseijt Caemptaert zijt berught
    ende grootelicx befaempt van over veele jaeren
    eeneghe persoonen ende beesten betoovert thebbene
    zoo dat de zelve danof langhen tijden zouden
    ghequelt hebben, ende vande beesten gheen boter connen
    kernen ende crijghen, ghezien voorts dinformaetien
    ende belastinghen tuwen laste ghedaen ende ghehouden
    uut craghte vande welcke ghij bij ordonnantie van
    schepenen bij mijn heere dhooghbailliu ghevanghen
    zijt gheweest, ende neerstelic gheexamineert
    hebbende de indicien suspicien ende circunstantien vande
    faicten tuwen laste resulterende ende bevonden, ende oock
    bevindende tcrijm van tooverie afgrijselic te zijne
    voor godt ende de mensschen, ende twelcke qualic
    can aghterhaelt worden, dan upt tstick aghterhaelt
    zijnde, ende up als wel ende rijpelic ghelet hebbende
    condemneren u niet jeghenstaende uwe loochenijnghen
    ghedaen in conspecte van torture ende daerop vast
    ghemaect zijnde, ghebannen te zijne uuter stede
    ende casselrie den termijn van zes jaeren, u verbiedende
    daer inne niet te commen gheduerende den zelven tijdt
    up peine van gheesselinghe ende erbannen te zijne
    uuten lande ende graefschepe van Vlaendren, te
    rumen stede ende casselrie binnen zonneschijn naer
    dat ghij van vanghenesse gheslaect zijdt, ghepronunchiert
    in vierschaere den neghensten octobre 99

  • Omme dieswille dat ghij Regijne van
    Grijsperre gheseijt Caemptaert zijt berught
    ende grootelicx befaempt van over veele jaeren
    eeneghe persoonen ende beesten betoovert thebbene
    zoo dat de zelve danof langhen tijden zouden
    ghequelt hebben, ende vande beesten gheen boter connen
    kernen ende crijghen, ghezien voorts dinformaetien
    ende belastinghen tuwen laste ghedaen ende ghehouden
    uut craghte vande welcke ghij bij ordonnantie van
    schepenen bij mijn heere dhooghbailliu ghevanghen
    zijt gheweest, ende neerstelic gheexamineert
    hebbende de indicien suspicien ende circunstantien vande
    faicten tuwen laste resulterende ende bevonden, ende oock
    bevindende tcrijm van tooverie afgrijselic te zijne
    voor godt ende de mensschen, ende twelcke qualic
    can aghterhaelt worden, dan upt tstick aghterhaelt
    zijnde, ende up als wel ende rijpelic ghelet hebbende
    condemneren u niet jeghenstaende uwe loochenijnghen
    ghedaen in conspecte van torture ende daerop vast
    ghemaect zijnde, ghebannen te zijne uuter stede
    ende casselrie den termijn van zes jaeren, u verbiedende
    daer inne niet te commen gheduerende den zelven tijdt
    up peine van gheesselinghe ende erbannen te zijne
    uuten lande ende graefschepe van Vlaendren, te
    rumen stede ende casselrie binnen zonneschijn naer
    dat ghij van vanghenesse gheslaect zijdt, ghepronunchiert
    in vierschaere den neghensten octobre 99

  • Omme dieswille dat ghij Regijne van
    Grijsperre gheseijt Caemptaert zijt berught
    ende grootelicx befaempt van over veele jaeren
    eeneghe persoonen ende beesten betoovert thebbene
    zoo dat de zelve danof langhen tijden zouden
    ghequelt hebben, ende vande beesten gheen boter connen
    kernen ende crijghen, ghezien voorts dinformaetien
    ende belastinghen tuwen laste ghedaen ende ghehouden
    uut craghte vande welcke ghij bij ordonnantie van
    schepenen bij mijn heere dhooghbailliu ghevanghen
    zijt gheweest, ende neerstelic gheexamineert
    hebbende de indicien suspicien ende circunstantien vande
    faicten tuwen laste resulterende ende bevonden, ende oock
    bevindende tcrijm van tooverie afgrijselic te zijne
    voor godt ende de mensschen, ende twelcke qualic
    can aghterhaelt worden, dan upt tstick aghterhaelt
    zijnde, ende up als wel ende rijpelic ghelet hebbende
    condemneren u niet jeghenstaende uwe loochenijnghen
    ghedaen in conspecte van torture ende daerop vast
    ghemaect zijnde, ghebannen te zijne uuter stede
    ende casselrie den termijn van zes jaeren, u verbiedende
    daer inne niet te commen gheduerende den zelven tijdt
    up peine van gheesselinghe ende erbannen te zijne
    uuten lande ende graefschepe van Vlaendren, te
    rumen stede ende casselrie binnen zonneschijn naer
    dat ghij van vanghenesse gheslaect zijdt, ghepronunchiert
    in vierschaere den neghensten octobre 99

  • Omme dieswille dat ghij Regijne van Grijsperre gheseijt Caemptaert zijt berught ende grootelicx befaempt van over veele jaeren eeneghe persoonen ende beesten betoovert thebbene zoo dat de zelve danof langhen tijden zouden ghequelt hebben, ende vande beesten gheen boter connen kernen ende crijghen, ghezien voorts dinformaetien ende belastinghen tuwen laste ghedaen ende ghehouden uut craghte vande welcke ghij bij ordonnantie van schepenen bij mijn heere dhooghbailliu ghevanghen zijt gheweest, ende neerstelic gheexamineert hebbende de indicien suspicien ende circunstantien vande faicten tuwen laste resulterende ende bevonden, ende oock bevindende tcrijm van tooverie afgrijselic te zijne voor godt ende de mensschen, ende twelcke qualic can aghterhaelt worden, dan upt tstick aghterhaelt zijnde, ende up als wel ende rijpelic ghelet hebbende condemneren u niet jeghenstaende uwe loochenijnghen ghedaen in conspecte van torture ende daerop vast ghemaect zijnde, ghebannen te zijne uuter stede ende casselrie den termijn van zes jaeren, u verbiedende daer inne niet te commen gheduerende den zelven tijdt up peine van gheesselinghe ende erbannen te zijne uuten lande ende graefschepe van Vlaendren, te rumen stede ende casselrie binnen zonneschijn naer dat ghij van vanghenesse gheslaect zijdt, ghepronunchiert in vierschaere den neghensten octobre 99

    Let hier op

    Transcribeer de handgeschreven tekst in principe zo letterlijk mogelijk.

    Voor een goede werking van de automatische controle van je invoer en om verschillen in werkwijzen tussen archiefdiensten en onderzoekers te voorkomen, zijn er een paar uitzonderingen op het letterlijk transcriberen afgesproken:

    • Typ een ij voor y, behalve wanneer het echt een y moet zijn (bv. Lyon of hypotheek).
    • Typ afkortingen zoveel mogelijk voluit, behalve bij (samengestelde) woorden die je ook zo uit zou spreken (bv. t'selve blijft dus t'selve en wordt geen het selve).
    • In de oorspronkelijke tekst worden woorden op diverse manieren, al dan niet met streepjes, haaltjes e.d. afgebroken, maar gebruik in je transcriptie altijd een min-
      teken, zoals in modern Nederlands.

    Verschillen tussen kleine letters en hoofdletters, spaties, regeleinden en witregels worden tijdens de controle genegeerd, maar probeer deze voor de leesbaarheid natuurlijk wel zo letterlijk mogelijk over te nemen.

    'Wat staat daer?' is nadrukkelijk bedoeld om het lezen van oude handschriften te oefenen, niet om het maken van transcripties te leren. Wil je over dat laatste meer uitleg? Lees verder >

    veel succes en plezier!