Oplossingen paleopuzzel nr. 92: Kapers trotseren septemberstorm

Geen makkelijk handschrift, maar heb toch een poging gewaagd. Er ontbreekt nog het één en ander en niet alles lijkt me juist. Inhoudelijk wringt het nog iets te veel, maar beter lukt me niet.

Hoe dat iiii of v dagen ombegrepen voor sint michiels
dach zijlen wesende recht gepassert de ... dan wicht
soe ... op ... een storm noch wesende bij de ander drie scepen van ... soe werdt smorges metten dageraet de wint
noordtwest met een moereijn, ende stack op een sterck
vaerweer, ende zeijlden noch al omtrent een half
mile bij malcandren, daeren tusschen soe
hebben zijlen inden boot gecregen een groot lexin sulcx
datse al tsamen gewecht de... ... omtrent de
pompe, ende sage dande drie scepen vast doet
zeijlen ende dwars moren al westvoert op soe verre dan
maer een int ooge en hielden twelck was na ...
beste weten ... vijf groete den welcken zij een
weijnich tijt ... oick ... oogen werden
 

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - Andreas

Dat is een knappe poging, Andreas! Het is inderdaad een lastig handschrift. Wie weet kunnen andere paleopuzzelaars eens kijken of ze aan de hand van jouw oplossing nog wat letters/woorden kunnen aanvullen.

Hartelijke groet, Anneke

In de transcriptie van Andres zitten nog wat gaten. Ik was zelf ook bezig geweest, en heb ook nog open plekken. Nedt als Andreas stuur ik mijn oplossing dan ook maar in.

hoe dat 4 of 5 dagen ombegrepen voor St. Michiels-
dach zijlieden wesende recht gepasseert de caelde da wacht
soe esser opgeresen een storm noch wesende bij de andere drie scepen
van ... soe werdt smorgens mette dageraet de wint
noordtwest met een motregen ende stack op een sterk
vaerweer ende zeylden noch al omtrent een half
uuer bij malcanderen daeren tusschen soe
hebben zijlieden in den boot gecregen een groot ... ...
datse al tsamen gewacht doene hadden omtrent de
pompe ende sagen daer drie scepen vast duer
zeylen ende duersmoren al westwert op soe verre dat
maer een int ooge en hebben twelck was ... zijn
bese mette daer vijff groote denwelcken zijn een
weynig tijt daerna oick a... uute ooge werden

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - Geert

Met z'n tweeën komen jij en Andreas een heel eind, Geert! Hier en daar nog wat open plekken. Wij vinden het ook een lastige tekst en twijfelen op een enkele plaats aan de oplossing die we hebben gemaakt. Maar door ook goed naar jullie transcripties te kijken komen we er samen wel uit!

Hartelijke groet, Anneke

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - tip 1

Met 'de naelde van wicht' wordt bedoeld: The Needles of Wight (de Naalden van het eiland Wight, puntige uitsteeksels in zee: de overblijfselen van een geërodeerde kustlijn).

Ik heb mijn tekst aangepast met behulp van de transcriptie van Geert en de tip van Anneke. Nog niet alles klopt.

Hoe dat 4 of 5 dagen ombegrepen voor sint michiels
dach zijlieden wesende recht gepasseert de naelde van wicht
soe esser opgeresen een storm noch wesende bij de andere drie scepen
van ... soe werdt smorgens metten dageraet de wint
noordtwest met een motreijn, ende stack op een sterck
vaerweer, ende zeijlden noch al omtrent een half
mile bij malcandren, daeren tusschen soe
hebben zijlieden inden boot gecregen een groot lexin sulcx
datse al tsamen gewucht doene hadden omtrent de
pompe, ende sagen dande drie scepen vast doet
zeijlen ende dwars moren al westwert op soe verre dan
maer een int ooge en hielden twelck was na zijn
beste weten dan vijf groote den welcken zij een
weijnich tijt daerna oick ... uute oogen werden

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - Andreas

Deze aangepaste oplossing komt een heel eind in de buurt van de transcriptie die wij hebben gemaakt, Andreas! complimenten, want het is een heel lastig handje.

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - tip 2

Let op de m en de n, let op de i, de y (ij) en de j (lange i).

Er staat ook een naam in: Jan Vij[y]f(f)gro(o)te, in de tekst uit elkaar geschreven. De naam van deze kapitein, die op het moment van het proces 39 jaar oud is, wordt door het gehele document (de paleopuzzel is slechts een fragment) op allerlei mogelijke manieren geschrevenen.

Nog een paar kleinigheden aangepast.

Hoe dat 4 of 5 dagen ombegrepen voor sint michiels
dach zijlieden wesende recht gepasseert de naelde van wicht
soe esser opgeresen een storm noch wesende bij de andere drie scepen
van ... soe werdt smorgens metten dageraet de wint
noordtwest met een motreijn, ende stack op een sterck
vaerweer, ende zeijlden noch al omtrent een half
mile bij malcandren, daeren tusschen soe
hebben zijlieden inden boot gecregen een groot lexin sulcx
dat se al tsamen gewucht doene hadden omtrent de
pompe, ende sagen dan de drie scepen vast duer
zeijlen ende dwers moren al westwert op soe verre dan
maer een int ooge en hielden twelck was na zijn
beste weten Jan Vijf groote den welcken zij een
weijnich tijt daerna oick ... uute oogen werden

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - Andreas 

Prima aanpassingen, Andreas!

dat se hebben wij ook staan, maar wij hebben ervoor gekozen om het hier aan elkaar te zetten.

duer hebben wij ook zo gelezen.

bij dwers moren hebben wij gelezen duersmoren, in de betekenis van doorvaren. Smoren kan ook varen betekenen (WNT) :

https://gtb.ivdnt.org/iWDB/search?actie=article&wdb=MNW&id=52837&lemma=…;

Jan is inderdaad de voornaam van kapitein vijff groote.

Tussen van en soe staat een plaatsnaam in Zeeland.

Let verder nog op de lange i en op de m/n.

De laatste zin gaat over uit het oog verliezen, kwijtraken, waarvan het ontbrekende woord onderdeel uitmaakt.

We zijn echt al een heel eind, complimenten, want het is een supermoeilijke tekst!

Hartelijke groet, Anneke

Voor die plaatsnaam lees ik eventueel middelb., wat Middelburg moet wezen. Maar zonder jouw tip zou ik nooit aan deze suggestie gekomen zijn.

laatste woorden: quijt van oogen werden

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - Andreas

Helemaal goed Andreas! Er staat middelb, en als je de afkorting oplost: middelburch (wij hebben de plaatsnaam getranscribeerd met ch, zoals die in die tijd meestal werd geschreven). We hadden het eigenlijk al een beetje verklapt in het introductietekstje bij de paleopuzzel ;-)

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - René van Weeren

quijt is inderdaad wat er volgens ons staat, René, heel goed! Maar het woord daar achter is niet van. Het is een woord van 5 letters, denken wij. Maar misschien komen we samen, jij, Geert, Andreas en wij, toch uit op een woord van 4 letters, bij nader inzien. Maar van is het niet. Kijk nog eens naar de oplossing van Geert. Andreas heeft die oplossing van dat woord overgenomen in zijn aangepaste transcriptie.

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - oplossing WSD

Beste paleopuzzelaars, jullie hebben nog de oplossing tegoed die wij zelf hebben gemaakt. Dat hoeft niet de enige juiste oplossing te zijn, maar zo hebben we de tekst gelezen:

1.hoe dat iiii of v dagen ombegrepen voor sint michiels
2.dach zijluijden wesende recht gepasseert de naelde van wicht
3.soe esser op geresen een storm noch wesende bi de anderen drie scepen
4.van middelburch soe werdt smorgens metten dageraet de wint
5.noordtwest met een motreijn, ende stack op een sterck
6.vaerweer, ende zeijlden noch al omtrent een half
7.mile bi malcanderen, daeren tusschen soe este op
8.hebben zijluijden inden boot gecregen een groot lexem . sulcx
9.datse al tsamen genouch te doene hadden omtrent de
10.pompe, ende sagen dander drie scepen vast duer 
11.zeijlen ende duersmoren al westwert op soe verre dat se
12.mair een int ooge is en hielden twelck was na zijnen
13.beste weten Jan vijff groote, doen den welcken zij een
14.weijnich tijt daer na oick quijt vuter oogen werdden.

Andreas, Geert en René, veel dank dat jullie hebben meegekeken, meegelezen en meegedacht over hoe dit handschrift te lezen. Wij vonden het zelf ook een behoorlijk pittige opgave. Mochten jullie iets zien in de oplossing waar jullie het niet mee eens zijn of toch écht iets anders lezen, dan horen we het graag!

Hartelijke groet, Anneke

Niks op aan te merken, Anneke. De transcriptie van regel 9 (...genouch te...) lijkt achteraf behalve logisch ook niet eens zo moeilijk om te lezen, maar toch heb ik dit er zelf nooit uitgehaald. Proficiat aan jullie team!

Oplossing paleopuzzel nr. 92 - oplossing WSD

Dank je wel, Andreas! Overigens gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat wij in de eerste regel 'onbegrepen' hadden staan, maar door jouw oplossing nog eens goed gekeken hebben en ook tot de conclusie kwamen dat het 'ombegrepen' moest zijn. Dus ook dank aan jou voor je uitstekende suggestie!