https://archief.amsterdam/indexen/deeds/9d6d21df-9c85-666d-e053-b784100a1840

Beste Dieuwertje, wat een boeiende documenten! Ik geef voor het overzicht de links naar de scans van beide documenten:

- attestatie, 27 maart 1620, f. 148r [scan 149] - https://archief.amsterdam/indexen/deeds/9d6d21df-9c85-666d-e053-b784100…

- testament, 2 november 1629, f. 992r [scan 465] - https://archief.amsterdam/indexen/deeds/9d6d21e0-751e-666d-e053-b784100…

Het artikel met daarin onder andere een Engelse vertaling van het testament is helaas niet in open access toegankelijk op JSTOR. Eén passage uit het testament staat op de site van het Stadsarchief Amsterdam, "Willem Jansz burger deser Stede, lest voor Commandeur gecomen uijt Oost Indien donderges(chreven) getuijgen zoo zijl. verclaerden wel bekent, leggende sieck te bedde". Voor mij is het schrift van deze akte behoorlijk lastig te lezen, maar dit kan ik deels ontcijferen, en de Engelse vertaling lijkt me betrouwbaar.

Op het portaal Open Archieven zijn ook een flink aantal notariële registers van Amsterdamse notarissen met de computer getranscribeerd. Met enig zoekwerk vond ik het testament [toegang 5075, Notarissen Amsterdam, inv.nr. 576, scan 468], https://www.openarchieven.nl/transcripties/toon/NL-AsdSAA_1510462_468 , maar helaas is de geautomatiseerde transcriptie bij lange na niet compleet; de computer loopt vast op de te nauwe regelafstand en wellicht ook op het lage contrast.

Hopelijk is er iemand die snel voor jou een complete transcriptie van het origineel kan maken, ik begrijp heel goed dat je zeker wil zijn van de precieze termen voor de familierelaties. Met een fotobewerkingstool heb ik het contrast en de gammaverhoudingen van de scan verbeterd.

De attestatie uit 1620 is op OpenArchieven wel heel behoorlijk getranscribeerd, zie https://www.openarchieven.nl/transcripties/view/NL-AsdSAA_1510498_152 ; de akte gaat door op de volgende bladzijde  Hier de tekst, zonder enige nabewerking:

Op huijden den seven ende twintichsten maert
@no xvic. ende twintich Compareerde voor mij
Palm Mathijsz openbaer notaris end ter presentie
vande ondergess. getuigen Claes Jansen suijvelcoper
burger deser stede out omtrent vijftich Jaere
heeft ter requisitie ende versoecke van Andrie
Jansen verclaert getuicht ende geattesteert, hoe
waerachtich is dat hij getuijge van eenen volcker
Jansen geelgieter gehuert heeft een huijs staende
opde hoeck vande hartestraet voor vier iaeren
ingegaen de huer op maij verleden Ende dat hij
getuige daerin gestelt heeft sijn schoonsoon ende
dochter dat mede hij getuige nae maij verleden
verhuert heeft aende producent van may doe
aff tot maij een ende twintich inden selven huijs¬
twee camers met een solder ende vlieringh int
hemeen Ende dat daer nae sijn geluigens schoonsoo
gevaeren sijnde nae Oostindien de voorn. volcker
Jansen gecomen is bij sijn getuigens dochter haer
vraegende off sij van deselve huer wilde affstan
ende op maij toecomende verhuijsen twelck de
voorn. sijn getuijens Dochter hem getuijge heeft
aengedient ende gevraecht off hij daermede te
vreden was daerop hij getuige deselve sijn dochte
ter antwoort gaff dat hij getuige te vrede
was tbeneden huijs twelck sij bervende op ma
te ruijmen maer voor soo veel de kamer met
de solder ende vlieringh int gemeen kengingh /

ende behulp van middelen tot onderstandt vandie
dienende hiernae volgende te weten dat de
bruijdegom in desen huwelijck sall brengen alsulcx
goederen van meublen gereetschappen wtstaende
schul. ende anders als de memoire daer van bij hem
te maken mede brengt daertegens heeft de bruij¬
soo ingereden gelde als actien op Geenen te
samen de somma van sesthienhondert gul. welck
hooftsomme de bruijt buijten desen huwelijck
sall houden sondr. eenige gemeenschap mettensele
huwelijck te hebben off voor eenige schulden
aengesproken sullen mogen werden dan sulle
de vruchten daeraffkomende ingebracht werd
tot onderstant vande selven huwelijck, dit alle
tsij off sij toecomende beddegeneten bijden ander
kint off kinderen komen te procreeren ofte niet
voorts sall winst off veroveringe staende huwelijck
vallende gaen halff ende halff Ende sall verlie
staende huwelijck vallende alleen bijden bruijdege
gedragen werden Erffenisse sall voor geen
winst gerekent werden dewelcke bij versterve
altoos gaen sullen aende sijde linie ende bleede daer
aff deselve gecomen sijn gelijck oock de bruijdegom
ingebrachte goederen als oock de erffenisse der
goederen hem opkomende ende de halve winst
staende huwelyck vallende altoos in alle geval
van sterven tsij off hij kint off kinderen bij sijn
toecomende bruijt quame te procreeren off met
dat hi daeraff geen ontslaginge van hun
konde doen alsoo hij getuige tselve voor ty
Jaeren verhuert hadde hietende hij getuijg
sijn dochter dat sij sulcx aende voorn. volcket
Jansen soude seggen ende aendienen alle
twelck etc. Gedaen present hendrick Schaer
ende Ariaen Abrahamsen als getuigen

Heel hartelijk dank! Jammer genoeg begrijp ik de tekst niet helemaal, want in de tweede helft worden plotseling een bruid en bruidegom ter tonele gebracht, die ik nergens aan vast kan knopen :-(

Het (heel lange) artikel van J.STOR heb ik voor de zekerheid gecopiëerd en kan ik ter informatie doorsturen. Maar bij dit bericht is het pdf-formaat niet geoorloofd. Het was voor mij niet echt moeilijk om het te vinden en om er bij te komen, en ik ben echt wel een oude digibeet van 86!

Ik blijf zoeken. Tot voor kort leefde ik in de veronderstelling dat de voorouder uit ongeveer 1675 de achternaam aannam om zijn (dure) turf aan de man te brengen, en sindsdien worden er steeds meer Goedkoops gedigitaliseeerd.

Met vriendelijke groet,

Dieuwertje Goedkoop.

Beste Dieuwertje, U doet voor niemand onder op dit forum! Gisteren was ik te gehaast met de tekst van de transcriptie van de tweede akte. Op een of ander manier is door de computer op Open Archieven het bovenste gedeelte van f. 148v, het vervolg van de attestatie, midden tussen de volgende akte terecht gekomen. Na het slot van f. 148r, int gemeen kengingh, gaat de tekst nog kort verder, in zwart enkele correcties op de digitale transcriptie:

dat hi daeraff geen ontslaginge van hun
konde doen alsoo hij getuige tselve voor twee
jaeren verhuert hadde hietende hij getuijg
sijn dochter dat sij sulcx aende voorn. Volckert
Jansen soude seggen ende aendienen alle
twelck etc. Gedaen present Hendrick Schaenck?
ende Ariaen Abrahamsen als getuigen

Uit de attestatie (officiële verklaring) maak ik op dat Willem Jansz een eerdere huurder was van het pand op de hoek van de Hartestraet dat Claes Jansz, 50 jaar oud en zuivelverkoper, inmiddels vier jaar geleden van Volckert Jansz., geelgieter (koperslager) huurde en vervolgens (onderhands, vul ik aan) twee jaar terug had verhuurd aan zijn schoonzoon. Volgens Claes ging het bij de huur om twee kamers, de zolder  en de vliering. Als ik het goed zie wilde Volckert dat de huurder moest vertrekken, zo vat ik ruijmen op. De verklaring is een tikje omslachtig, het 17e-eeuwse Nederlands heeft zijn eigenaardigheden... Enfin, goed om hier vooral te zien hoe de computer er een onbedoelde remix van kan maken, daar moeten we op verdacht blijven, ik was te snel bezig gisteren. Met het testament uit 1629 wist de computer nog geen raad. Misschien een nieuwe poging met Transkribus beter uitpakt...

JSTOR is een heel bekend platform met digitale collecties van vele instellingen en veel wetenschappelijke tijdschriften, dus Google kent het ook; deels zijn items op JSTOR - en gehele collecties - vrij toegankelijk. Volgens mij kunt u net als ik met een heel bekende Nederlandse bibliotheekpas inloggen op JSTOR via de site van die bibliotheek, ik heb het artikel ook gedownload.

Beste Otto,

Heel veel dank voor het rechtzetten van de computerfout. Ik kom er toch niet uit, want ik kan hier de rol van Willem Jansen niet in vinden. Volckaert Jansz was, volgens de Australische interpretatie, de tweede man van Elisabeth Claasen, moeder van Willem Jansz (1570-1630), en deze kan dus, wat leeftijd betreft, niet de naar Indië vertrokken schoonzoon van Claas Jansz (50 jaar oud in 1620) zijn.

Dit zegt de Australische verhaal over Willem Jansz familie:

A person not mentioned in the testament is Elisabeth Claessen. In a letter dated 28 January 1616 to the V.O.C.-Chamber Amsterdam,

the Chamber Middelburg referred to a request received by Amsterdam from the mother of Willem Jansβ to: ‘have payment of the wages of her aforementioned son he had earned on the said ship Orangie’.

In a follow-up letter dated 21 March 1616, the Chamber Middelburg wrote to the Chamber Amsterdam: Bearer of this is Elisabat Claessen, housewife of Volcaert Janssen who appeared here with us with the missive and account of Willem Janssen, having been Master and Merchant on the ship Orangie, equipped by our Chamber, to have payment of the said account, moreover bringing us amissive from Pieter Dircxs Hasselaer [one of the Heeren XVII who puts himself up as guarantor for any subsequent payment obligations] (…) therefore requesting that it will please Your Honours to pay to the said Volcaert Janssen the sum of five hundred and twenty five pounds Flemish and five shillings (…)

Tenzij de VOC een fout gemaakt heeft… Wikipedia zegt dat Volckaert een broer is van Willem Jansz.   En dat terwijl uiteindeliijk vrijwel iedereen een - niet gebruikte - achternaam schijnt te hebben…

Nogmaals mijn hartelijke dank, en met vriendelijke groet,

Dieuwertje Goedkoop.

Beste Dieuwertje, het schiet me meteen te binnen dat er ook VOC-documenten op Open Archieven staan, dat vraagt wat meer tijd om te checken. De akte uit 1620 heeft het over de schoonzoon van Claes Jansz.die naar Oostindië is gegaan. Je hebt volkomen gelijk dat zo'n gegeven meerduidig is. Als we nou eens de aanmonstering en de salarisstaat van Willem Jansz erbij konden halen, zou dat al schelen. Een aantal jaren geleden bezocht ik in het voormalige Aboriginal Art Mjseum in Utrecht een tentoonstelling over de Westerse ontdekking van Australië, heel indrukwekkend, het verhaal van Willem Jansz interesseert me zeker. Vandaag en in het weekend heb ik weinig tijd om zaken uit te zoeken en/of te transcriberen, het document uit 1629 zit naar ik vrees in de buitencategorie, te moeilijk als Paleopuzzel op dit fprum!

Beste Dieuwertje, vandaag ga ik weer verder met het testament uit 1630. Hendrick Willems Spruijt wordt twee keer aangeduid als Willems oom. Marrij Willems was zijnen overleden petemoei. Baegen Pieters was zijnen halven rechtsuster .... van moders zijde. Ook van Hendrick Jans wordt dit gezegd, evenals van Claesgen Jacobs, bij wie hij tegenwoordig inwoonende is. Vervolgens geeft Willem aan hoe de rest verdeeld over de erven aan vaders- en moeders zijde. F. 922r is beter leesbaar dan wat volgt. In mijn waarneming is de Engelse vertaling nogal goed, één woordje in de passage over de rechtsusters kan ik niet ontcijferen. Helemaal aan het einde mist De Jong het woord fideicommissien.

Zo dadelijk meer over de brief uit 1616!

De brief van 21 maart 1616 staat niet op Open Archieven, maar bij het Nationaal Archief is het register 1.04.02, VOC, inv.nr. 7293, wel online, zie https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/1.04.02/invnr/7293/… (scan 237, bovenaan, zie de bijlage). Er staat glashelder Elisabeth Claessen huysvrouwe van Volckert Janssen. De vertaalde fragmenten uit deze brief kloppen

Wikipedia wordt door deelnemers geschreven, er kunnen dus wel degelijk fouten en vergissingen optreden!

Beste Dieuwertje, scan 225 van hetzelfde register bevat inderdaad in een brief van 28 januari 1616 een tekst over Willem Jansz, , zie https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/1.04.02/invnr/7293/… en het detail ervan hieronder:

Dat U.E. schrijven van de moeder van Willem Jansz. schipper op 't schip / Orangie geweest versoecke de gagie van haren voers. / soone omme te hebben betalinge van 'tgene op 't schip Orandie voors. / heeft verdient daervan sal die naer daer opgeldt hebben worden / geschreven opdat 't selve met goeder ordre mach g....schue...

Op het laatste woord loop ik even vast... Het schoot me ineens te binnen dat we Willem Jansz mogelijk ook tegenkomen in resoluties van de Staten-Generaal, te raadplegen via https://app.goetgevonden.nl/ ; bij de naam Willem Jansz voeg ik dan bijvoorbeeld de term schipper toe, en ik filter bij de persoonsnamen op Jansz. voor bijvoorbeeld de periode 1610 tot 1631. In een resolutie van 23 juli 1617 krijgt hij de order om zijn journalen en kaarten in te leveren, en hij mag niets ervan publiceren zonder toestemming.

Dag Dieuwertje, ik was even bezig met andere dingen, maar ik heb de draad van het testament weer opgepakt. Belangrijk op de minst leesbare pagina is de vaststelling dat Gerrit, Dirck, Dignum en Trijntje Hendrikx kinderen zijn van Marij Claes zijnen petemoei van moederszijde. De Jong miste de komma's in zijn vertaling! Het lezen van deze lastige bladzijde gaat inmiddels ietsje beter, maar het is een hele toer om er een complete transcriptie van te maken. In mijn waarneming is de vertaling verder betrouwbaar.

Aan het slot is het punt van de notaris dat naast de bepalingen in het testament onroerende goederen en gehypothequeerde renten moeten worden geregistreerd door Hendrick Willem Spruijt volgens de regel van het plakkaat (ordonnantie) van de stad Amsterdam over de fideïcommissen.

Het Stadsarchief Amsterdam biedt op Transkribus een handige ingang op alle met deze tool gemaakte transcripties van hun archiefcollecties, https://amsterdam-city-archives.transkribus.eu/ , toevallig kwam ik de link ernaar vandaag tegen. De naam Goetcoop komt maar amper voor in Amsterdam begin zeventiende eeuw.

Dag Otto, wat lief dat je met deze geschiedenis doorgaat. Ik schiet nog steeds nergens mee op. Ben al 4 x begonnen met een antwoord (met veel vragen) maar als ik even iets wil opzoeken, is de tekst weer weg. 

Een Dignum Hendrix van Amsterdam, weduwe van Jan Jansz  trouwt in 1651 in Amsterdam met Pieter Pietersz 33 jaar, van Amsterdam. Dat kan passen. Maar daar word je ook niet veel wijzer van :-) 

Een ander testament in 1629 van Maritgen Gerrits (Plemp?), hoogstwaarschijnlijk dochter van Gerrit Willemsz(?)Plemp, echtgenoot van 1°Annetje Heindrics, 2° 06.04.1591 Giert Jacobs (Goetcoop), dochter van Jacob Jansz Goetcoop, schoenmaker in huis "Ossenhoofd" in de Kalverstraat, Amsterdam en Brechte Sijmons. Sorry voor de lengte … Marritgen Gerrits' neef was Jacob Jansz Goetcoop!? 

Misschien is Goedkoop geen veel voorkomende naam, maar ik ben hem in al zijn variaties heel veel voorgekomen, en heb hem in Geni.com bij veel families kunnen aanknopen, in de hoop ergens een grote knoop te kunnen maken … De oudste was inderdaad de schoenmaker uit de Kalverstraat, genoemd in de archieven van het Maagdenhuis.

Dit hele Amsterdamse verhaal staat in het forum van watstaetdaer, ik werd toen geweldig geholpen door René van Weeren, desde april 2024.

https://watstaatdaer.nl/forum/gerrit-willems-plemp-x-amsterdam-04051585…

Sorry voor de lengte … en vreselijk bedankt voor al je moeite!

Beste Dieuwertje, ik herinnerde me wel dat er hier eerder vragen waren geweest over leden van de familie Goetcoop. De vraag en reacties van René van Weeren uit 2024 heb ik even snel bekeken.

Het punt voor de ingewikkeldheid van het onderzoek dat je onderneemt ligt er onder andere in dat WieWasWie zich beperkt tot doop-, trouw- en begraafregisters (de DTB-gegevens, zeggen we hier). De indexen van het Stadsarchief Amsterdam - en ook elders - maken onderzoeken in andere bronnen mogelijk, met name in notariële akten, en dan nog eens de nodige VOC-bronnen. In het algemeen zou ik zelf heel voorzichtig zijn met informatie van genealogische websites, en goed in de gaten houden welke bronnen er zijn geraadpleegd. Als slechts één bron iets stelt, is het soms wij om je te houden aan het gezegde "Eén bron is geen bron", dan heb je een niet ander te duiden gegeven.

Het kan lastig worden om zaken te achterhalen als iemand in zijn testament een deel van de familie vrolijk uitsluit. Bij dit testament heb ik vooral de indruk dat er veel familie aan vaderszijde al heel lang overleden is. Kortom, het is vaak flink puzzelen geblazen, maar daar kun je ook plezier aan beleven!

Zoeken naar het huis Ossenhoofd aan de Kalverstraat vind ik gegevens die jij al hebt in het boek van R. Meischke, Amsterdam. Het R.C. Maagdenhuis en het Elisabeth-gesticht ('s-Gravenhage 1980) p. 216-217, digitaal op https://www.dbnl.org/tekst/meis008maag01_01/meis008maag01_01_0009.php ; het pand stond/staat op Kalverstraat 116. Op https://www,archieven.nl staan jaargangen van het Jaarboek Amstelodamum online, helaas vond ik daarin nog niets relevants, maar het staat me bij dat er over vele huizen wel iets te vinden is, en dat heb ik hier ook wel eens aangereikt bij een vraag. Dit is onderhand een heuse queeste geworden!

Hallo Otto, dank voor je antwoord.

Inderdaad ben ik al meer dan 16 jaar aan het puzzelen. Sinds ik door vele omstandigheden plotseling  "gepensioneerd " werd, mijn familie begon te onderzoeken en een, deels door mijn vader uitgezochte, stamboom verder ging uitbreiden. Ik zit aan een zuurstofaccumulator vast en kan niet ver van huis komen, maar met de jaren komt er steeds meer informatie op Internet vrij. Maar 16e eeuws handschrift kan ik  echt niet lezen!

In hetzelfde Ossenhuis woonde in de zelfde tijd ook de beroemde Joost Jansz Bilhamer, getrouwd met ene Lijsbeth Jacobs, die daarna trouwde met Trijn Gaeff en deftiger ging wonen. Hier vond ik een verkoopakte 

https://archief.amsterdam/indexen/deeds/6e8997d1-312e-4f58-8bcf-621934d… uit 1582 van Bilhamer aan een Pieter Jansz van een erf aan de Buitensingel. Het is niet erg lang, en wel duidelijk. Misschien komt daar een familierelatie in voor?

Beste Dieuwertje, deze kwijtschelding zegt niets over eventuele familieverhoudingen tussen de verkoper, hier aangeduid als Joost Jansz beeltsnijder ende gesworen landtmeter, en de koper, aangeduid als Pieter Jansz.eertijts schout tot Langeraer. De andere namen in dit stuk zijn de eigenaren van de belendende percelen van het erf buiten de Regulierspoort. De achternaam Bilhamer komt niet voor in deze akte van kwijtschelding. Onderzoek naar mensen met een veelvoorkomende achternaam als Jansz. is extra lastig...