Google translate geeft voor het Griekse proxireta als vertaling: voorgekookt, in deze combinatie zou het dan vertaald 'beschreven blad' kunnen zijn, als tegenstelling tot het onbeschreven blad of tabula rasa.
Woord ter controle
Beste lezers,
Bijgaand fragment komt uit een ongedateerde brief van een geleerde. Ik kom niet uit het onderstreepte woord en ik heb daarom ook moeite met de vertaling. Ik denk dat de zin zich mogelijk laat lezen en vertalen als:
Ubi tabula rasa, ceu proxireta [?], variam polienda rerum notitiam.
De schone lei (=het concept tabula rasa uit de klassieke oudheid) van mensen (= 'stervelingen', mortales uit de vorige zin) moet worden verfijnd door een gevarieerde opleiding.
Het woord proxireta laat zich door Liddell & Scott (Grieks lexicon) vertalen als rasa, προξυράω, "to shave beforehand". Ik weet niet of dat hier echter toepasbaar is.
Wat denken jullie hierover?
Groeten,
Elsa
Reacties (10)
Proxireta lijkt me - zoals je al aangeeft - het Griekse synoniem voor het latijnse 'rasa'. Als er 'seu' stond in plaats van 'ceu' zou dat logischer klinken?
Zelf denk ik dat er bedoeld wordt dat zowel in het geval van een onbeschreven blad (tabula rasa) als van een 'voorgekookt' ofwel beschreven blad (tabula proxireta) verfijning door een veelzijdige opleiding nodig is. Proxireta is in dat geval dus een tegenstelling tot rasa, dat zou m.i. ook kloppen met het gebruik van ceu = net als, evenals.
Dag René,
kun je een link geven naar die Google-translate vertaling 'voorgekookt', ik kan hem namelijk niet vinden. Wat het nog het meest benadert is προξυρητα (proxyrita) = onbewust: https://translate.google.com/?hl=nl&sl=el&tl=nl&text=%CF%80%CF%81%CE%BF…
Dag Anton,
Ik weet niet of deze link werkt: https://translate.google.com/?hl=nl&sl=el&tl=nl&text=%CF%80%CF%81%CE%BF…, maar voor zekerheid de print als bijlage.
Dag René, de link werkt. (als ik exact dezelfde letters aan de Griekse kant intik krijg ik géén vertaling in het Nederlands. als ik de vertaling omdraai krijg ik voor 'voorgekookt' een ander Grieks woord... de wondere wereld van Google Translate...)
Ik denk dat Grieks hier modern Grieks is, ik weet niet in hoeverre dit woord ook in klassiek Grieks gebruikt werd?
Het meest komt nog in de buurt: προξηραίνω , wat zoveel als 'voordrogen' zal betekenen: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/morph?l=prochrai%2Fnw&la=greek&can=…
Dat is ook de vertaling die een andere vertaalmachine geeft: https://www.bing.com/translator/?from=he&to=el&text=%CF%80%CF%81%CE%BF%…
Maar eerlijk gezegd gaat dit mijn middelbare-school-Grieks van uit de jaren '80 verre te boven.
Kortom: voer voor classici.
M.b.t. die laatste zin kan ik alleen maar nè zeggen (ja in het Grieks)...
In de Griekse sectie Morpho van het online woordenboekportal Logeion vond ik uitleg over het werkwoord προξυράω, https://logeion.uchicago.edu/morpho/%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BE%CF%85%CF%8…, het betekent inderdaad van te voren scheren, zie ook de onlineversie van de Liddel Scott Jones Ancient Greek Lexikon, https://lsj.gr/wiki/%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BE%CF%85%CF%81%CE%AC%CF%89, ook te bereiken als vrij toegankelijk onderdeel van de Thesaurus Linguae Graecae, http://stephanus.tlg.uci.edu/. Al ben ik geen classicus, ik denk toch dat ceu hier als seu moet worden gelezen. De auteur toont in deze inleiding op zeer Neolatijnse wijze dat hij vele antieke auteurs heeft gelezen of een zeer omvangrijk woordenboek binnen handbereik heeft, bij kleine partikels kan het dan wel eens misgaan, lijkt mij.
Op Logeion, https://logeion.uchicago.edu/, draait ook het woordenboek Latijn-Nederlands van Harm Pinkster mee, en er zijn de nodige woordenboeken voor middeleeuws Latijn in geïntegreerd (Ducange, DMLBS, Gaffiot (2016)). Voor Grieks is er de nodige keus bij Lexilogos, https://www.lexilogos.com/english/greek_ancient_dictionary.htm.
Sorry, de link naar de TLG is http://stephanus.tlg.uci.edu/ !
Bedankt voor al jullie inzichten. Dat verheldert de zaak weer. Erg informatief.
Elsa
zei op woensdag 28 april 2021 - 19:45