Winnaars Paleografiewedstrijd 2025 blij met het behaalde resultaat

Op zaterdag 4 oktober 2025 was het zover, de finale van de 'Wat staat daer?'-Paleografiewedstrijd 2025! De wedstrijd werd georganiseerd door de Vlaamse Rijksarchieven en diverse archiefdiensten in Nederland, aangesloten bij de online paleografie oefentool ‘Wat staat daer?’. 

Finale
In de indrukwekkende Academiezaal in Sint-Truiden (Belgisch Limburg) streden 41 finalisten om de titel 'Beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland'. Zij werden geselecteerd uit de 63 deelnemers die tijdens de online voorronde in mei-juni van hetzelfde jaar, waaraan 157 personen meededen, hun transcripties van alle vier de teksten hadden ingestuurd.

Finalisten
De finalisten waren onderverdeeld in twee leeftijdscategorieën, tot en met 25 jaar en vanaf 26 jaar, om ook jongeren – met immers minder ervaring – een kans te geven een prijs te winnen. Deze categorieën telden respectievelijk 14 en 27 finalisten. Daarbij was een grote diversiteit in leeftijd te zien: de jongste deelnemer was 19 en de oudste deelnemer 83 jaar. 

Ontvangst
De finalisten en hun supporters werden ontvangen met een lunchbuffet. Schrijver, dichter, zanger en Nederbelg bij uitstek Rick de Leeuw gaf als juryvoorzitter en presentator van de finale de nodige toelichting. Rombout Nijssen, diensthoofd van het Rijksarchief Hasselt, vertelde over de geschiedenis van de statige neoclassicistische Academiezaal. Tot slot gaf Christian van der Ven, medeoprichter van ‘Wat staat daer?’, een toelichting over de paleografietool en de wedstrijd, waarna de supporters de zaal verlieten. Zij konden onder leiding van stadsgidsen de Onze-Lieve-Vrouwekerk en haar schatkamer bezoeken of deelnemen aan een stadswandeling.

Teksten
De teksten die de finalisten kregen voorgeschoteld waren afkomstig uit zowel Nederlandse als Vlaamse archieven en varieerden naar tijd en handschrift: fragmenten van een testament van een zuster van het Kortrijkse Onze-Lieve-Vrouwehospitaal uit 1454 (Rijksarchief Kortrijk, toegang 302/2, inv.nr. 583), een contract uit het archief van de benedictijnerabdij van Sint-Truiden uit 1526 (Rijksarchief Hasselt, toegang 717, inv.nr. 277) en een akte uit het archief van de schepenbank van Dinther uit 1617 (Brabants Historisch Informatie Centrum, toegang 7603, inv.nr. 9). Elk handschrift moest in 25 minuten worden gelezen en getranscribeerd. 

Nakijken
De transcripties werden voorgelegd aan een jury van deskundigen, bestaande uit Els De Paermentier (docent middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit Gent), Michel Oosterbosch (voormalig diensthoofd van het Rijksarchief Antwerpen) en Ed van der Vlist (conservator middeleeuwse handschriften bij de KB, nationale bibliotheek van Nederland), en zeven mede-nakijkers, allen beheerders van ‘Wat staat daer?’. Helaas kon jurylid Sabrina Corbellini (professor ‘History of Reading in Premodern Europe’ aan de Rijksuniversiteit Groningen) door omstandigheden niet aanwezig zijn. 

Performance
Terwijl de jury de transcripties beoordeelde, voegden de supporters zich weer bij de finalisten en gaf Rick de Leeuw het beste van zichzelf op het podium.

Winnaars
Aan het eind van de middag volgde uiteindelijk het uur der waarheid: Wie zou de beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland worden? Jurylid Els De Paermentier maakte de prijswinnaars bekend.
In de categorie tot en met 25 jaar ging de tweede prijs naar Sieben Feys en de eerste prijs naar Brent Lievens. In de categorie vanaf 26 jaar was de tweede prijs voor René van Weeren en de eerste prijs voor Ward Leloup. De vier winnaars verwierven niet alleen eeuwige roem, maar keerden ook met een mooie geldprijs huiswaarts. Ward Leloup ontving als finalist met het laagste aantal fouten bovendien ook de wedstrijdbeker en de eretitel ‘Beste paleograaf van Vlaanderen en Nederland 2025’. Proficiat aan alle vier de prijswinnaars!

Tot slot
Tijdens de afsluitende receptie kon uitgebreid worden nagepraat en getoost op een succesvolle finaledag. Het was verheugend te zien dat de liefde voor het paleografisch ambacht ook in tijden van Transkribus en ChatGPT nog altijd springlevend is.

Verslag: Mariët, Kevin en Anneke