Compareerde voor schepenen van Vrouwe
Jacobslandt, anders gesegt de Fijnaerdt, Johan-
nis Eirnst, arbeyder, woonenden binnen dese ju-
risdictie van den Fijnaerdt, dewelke begerende
en genegen sijnde te disponeren van sijne tijde-
lijke goederen, doende alvorens dood en te niete
alle zoodanige testamente, codicille of
makinge van uyterste wille, als hij compa-
rant voor dato deses heeft gemaakt of ge-
passeert, niet willende dat op eenige vandien
eenig regart zal werden genomen, en van
nieuws ter dispositie komende, verklaarde
den testateur tot sijn enige en universele
erfgenamen te stellen en te institueeren sijne
drie sonen Hendrik, Johannis en Antony
Ernst, ider voor een egale portie of kints ge-
deelte, mits dat deselve kinderen aan
Johanna Baartmans en Dingena Freke sul-
le moeten uytrijken en voldoen de somma
van een gulden voor een kenpenning als
stiefvader van deselve,
onder conditie nogtans dat het huysje van
den comparant of testateur niet sal mo-
gen werden verkooft voor dat den jongsten
zoon zal bereykt hebben zijnen mondigen
dagen en dat den boedel niet eerder zal
mogen werden verdeelt, except de legitime
portie.
Stellende den testateur tot voogden over sijne nae
te latene boedel en minderjarige erfgenamen den personen
van Antony Broes en Pieter Frijters, beyden
arbeyders, woonende onder dese jurisdic-
tie, gevende aan deselve sodanige magt /
en gesag als voogden na regte toekomt
en mag gegeven worden, bezonder met de magt
van assumtpie en surrogatie.
Secluderende den testateur uyt zijnen
boedel de wet of weeskamer deser heer-
lijkeyd of wel spesiaal daar sijn sterfhuys
mogt komen te vallen of goederen ge-
legen zijn.
Na distincte voorlesinge verklaarde den
testateur dit te wesen sijn uyterste wille,
hetselve wel te hebben verstaan en begeeren-
de hetzelve na zijn overlijden effect sorteren
zal, t'zij als testament, codicil of
makinge van uyterste wil, zooals het
best zal konnen bestaan of mogen
valideeren.
Actum ten huysen van den testateur
onder den Fijnaardt desen 4 Mey 1784,
present de schepenen Hend. Hostdijk
en Nicolaas Danen.
Johannis Enrst
H. Hostdijck
Nicolaas Dane
Mij present H. v. Haren, schepen per absentie van den secretaris
Wat staat er in het testament van Johannes Ernest?
Op 4 mei 1784 werd in Fijnaart het testament van Johannes Ernest opgesteld, hij overleed een dag later. Het grootste deel kan ik wel lezen, het is geen super lastig handschrift, maar een aantal stukken begrijp ik echt niet.
Op regel 3 lijkt het alsof er Ersnst staat, maar halverwege de eerste pagina staat er heel duidelijk Ernst.
In grote lijnen is de inhoud mij ook wel duidelijk: hij heeft 3 zonen, en twee stiefkinderen, die krijgen allemaal een gelijk deel van zijn erfenis. Maar waarom zijn er dan twee kantjes volgeschreven? Ik snap niet wat er nou eigenlijk allemaal staat. Zo moet er bijvoorbeeld een gulden worden betaald voor die stiefkinderen. Wie betaalt die? Johannes of die andere twee? En aan wie dan?
Onder aan de eerste pagina worden Antonij Broers en Pieter Frijters genoemd. Wat is hun rol hier? Het zijn in ieder geval niet de getuigen, die staan pas onderaan de tweede pagina.
En helemaal onderaan staan er handtekeningen. Zo te zien heeft Johannes Ernest zelf zijn testament kunnen tekenen. Was dat gebruikelijk in die tijd? Ik weet wel dat tenminste één van zijn kleinkinderen nooit heeft leren schrijven. Deze Johannes komt uit Lotharingen, misschien kon men daar wel vaker schrijven?
Het testament bestaat dus uit twee pagina's, maar hier kan ik er maar 1 bijvoegen. De scans zijn te vinden bij het West-Brabants Archief: https://westbrabantsarchief.nl/collectie/bladeren-in-bronnen/registers/… scans 179 en 180 van 181.
Hieronder wat ik zelf al heb kunnen ontcijferen. Als iemand daar naar zou kunnen kijken en misschien verbeteren zou ik dat erg op prijs stellen. De sterretjes staan op plekken waar ik er niet helemaal uit kwam.
Fynaard Exe** tr*t Zegel 9
Compareerde voor schepenenen van vrouw
Jacobslandt anders gesegt den Fynaardt Joha
nis Ersnst, arbeyder woonenden binnen dese ju
risdictie van den Fynaardt, dewelkelke bege
en geregen sijnde te Disponeren van sijnen tijd
lijke goederen, doen de alvorens dood en te nies
alle zoodanige Testamentie codicille
making * van *ij*e**e wille als hij con
r**te voor dato dasel heft gemaakt of ge
passeert niet willende dat op Eenige van de
Eeuig regart zal worde genomen, en zich
nieuws ter Dispostie komen de verklaard
den Testateur tot sijnen Eeuige en Eenver**
Erfgenamen te stelle en ten * ** ueeren sijne
drie sone Hendrik Johanis en Antonij
Ernst, jder voor een Egale portie of **tt*
deel**, * ** dat deselve kinderen: aan
Johanna Baartmans, en Dingena freke, de
* moeten uijtrijken n voldoen de sa*m a
van Eene gulde voor een kenpenning als
stieft vader van deselve
onder Ca*distie no**a I dat het hi*ijsse va
der comparant oft Testateur niet sal
Ten werde verhoogt voor dat den Jarig **
zoan zal berijkt hebben. Zijnei mondigen
- dagen en dus den boedel met Eerder
mogen worden verdeelt. E**pst * Logeten*
portie
*ellende den Testateur los voogde over sijne nd*
telastene oedel n h*under var*iyde, de erlo
van Antonij Broers, en Pieter frijters, beyde
arbeyders woonende onder dese jurisdic
tie gevende aan deselve sodanige ma*
--------------------------------------
*n gesage als voogde ma regte toekomt
en mag gegeve worden, *e zonder met de *nag
vo*w *ssum t*gosie* en surrogatie
Sicludeerende* den Testateur *yt zynen
boedel - de de wet oft weeskamer deser *
lijkkend of wel spesiaal daar sijn ****
moet komen te vallen of gaederen ge
logen zijn
Nu Disti*te voorleidinge verklaarde den
Testateur it te wesen sijn vy*erfe *olle
hetselve welke hebbe ver*aan en begeer
de het zelve na zijn overlijde Effect sorten
sen zal t zij als Testament Codieil oft
makwge van zijterfe wil zoo als h*
best zal kunnen bestaan of **de
valideeren
Act* ten huijsen van den Testateur
onder en Fijnaardt deser 4 mey 1784
present de schepenen **d. pp*
en Nicolaas Dame
[Handtekeningen]
Jogannis Ernist
H Hostdijck
Nicolaas Dame
mij present
**
schepen perabsenti
van den secretaris
Reacties (5)
Dankjewel Geert voor je snelle reactie. Dit lost al wat van mijn vragen op. Wat ik nog steeds niet helemaal begrijp: Betalen Hendrik, Johannis en Antony dus een gulden aan Johanna en Dingena? En wat betekent het dat hij uit zijn boedel en wet of weeskamer seculeert?
Helemaal op het begin staat dus dat alle testamenten die deze Johannes Ernest al eerder heeft gemaakt "dood en te niete" zijn. Hij heeft dus al eerder een testament opgemaakt, ga ik dan van uit. Zou dat document ook nog ergens te vinden zijn?
Dag Krijn,
Dit zijn inderdaad termen die wat uitleg behoeven. Een kenpenning is een bedrag dat bij verkoop of verhuur bestemd was als huurpenningen. Mogelijk was het huis dus in bezit van de genoemde stiefkinderen.
Het secluderen van wet en weeskamer betekent dat dit testament bepaalt dat de weeskamer en rechtbanken geen zeggenschap hadden over de erfenis. Als een van de ouders overleed, dan moest er namelijk gezorgd worden dat voor de eventuele minderjarige kinderen hun wettig kindsdeel en de wettelijke voogdij geregeld was. Dat gebeurde door de lokale weeskamer, tenzij de ouder(s) hier zelf al in hadden voorzien via een notariële akte of testament. In dat geval bepaalden de ouders dat de weeskamer gesecludeerd werd.
Het dood en te niet verklaren van eerdere testamenten en codicillen is een standaardformule, maar bewijst niet dat er een eerder testament of codicil was. Het is meer een formule 'voor het geval dat': door dit te vermelden werd duidelijk dat alleen dit testament verder nog geldig zou zijn, ook al zou er een eerder testament bestaan. Als er een voorgaand testament was, werd dit vaak ook terloops vermeld in de tekst; aangezien dat hier ontbreekt, denk ik dat je er van uit kunt gaan dat er geen eerder testament was.
Er wordt inderdaad 1 gulden gegeven.
Uit de boedel secluderen wil zeggen dat bepaald wordt dat de plaatselijke weeskamer zich niet moet bemoeien met de nalatenschap en de voogdij over de nagelaten minderjarige kinderen.
Dat hij al zijn vorige testamenten herroept, wil nog niet zeggen dat er eerdere testamenten zijn. Zo'n passage werd voor alle zekerheid vaak in een nieuw testament opgenomen. Als er wel een vorig testament zou zijn, dan zou zeer waarschijnlijk de datum en soms ook de naam van de notaris genoemd zijn.
Oké, dat er (waarschijnlijk) geen andere testamenten te vinden zijn is duidelijk. Dat er een voogd wordt aangewezen voor een minderjarige erfgenaam is ook logisch. Maar hoe zou dit huisje in bezit komen van een van de stiefkinderen? En wat heeft Johannes Ernest nog te zeggen daarover in zijn testament als het dus niet meer van hem is?
Over Johannes Ernest en zijn familie heb ik ook een item aangemaakt op het forum van het BHIC: https://www.bhic.nl/onderzoeken/forum/parochies-in-west-brabant-afkorti…
Krijn Nuiten
zei op maandag 7 juli 2025 - 21:15