Beste Kees, ik lees vaangende in deze akte en ook in de erop volgende akte (r. 3), verder lijkt er een woordcombinatie te zijn, hebbende ende vaangende, mogelijk een vaste formule, beide akten bevatten deze passage. Hebbende eindigt net als ende met een afkortingsstreep voor de. Achter Rutger meen ik tscheren te lezen.. Bij vaangende denk ik aan de woordbetekenis "aanvangend", maar deze suggestie moet ik nog verder onderbouwen, dat wordt goed zoeken geblazen in de woordenboeken op http:///ivdnt.org. Vorige week kreeg ik nog de tip dat je op de subsite http://gtb.ivdnt.org/ ook met wildcards kan zoeken om bijvoorbeeld ontbrekende letters in een woord thuis te brengen.
Vreemd en onleesbaar woord
Ik heb problemen met de transcriptie van regel 4 van bijgesloten akte van 1502 uit het schepenarchief van Mierlo. In deze acte draagt Thonisken Hendrick Willems een rentebrief van een klooster in Gouda over aan haar zus Heijlwich en belooft die terug te betalen binnen een jaar na de dood van hun moeder Kathelijne Willems. Thonisken en Heijlwich zijn zussen van mijn voorvader Goessen Henrick Willems.. Ik lees in regel 4: "hebben ende vaangende Rutger ……….. " Ik ken de betekenis van het woord "vaangende" (als ik dat goed lees) niet en ik kan ook niet ontcijferen wat er achter "Rutger" (als ik dat goed lees) staat. Kan iemand mij helpen?
Reacties (9)
Beste Otto,
Dank voor je snelle reactie. Op http://gtb.ivdnt.org/search/ had ik al gezocht naar "vaangende" maar bij "vaang" komt er al niets relevants meer naar voren. Goed dat je gezien hebt dat dezelfde woordcombinatie ook in de volgende akte voorkomt. Dat was mij nog niet opgevallen. Misschien slaat iemand aan op dit nieuwe gegeven.
Wat ik ervan maak:
dat voer ons comen is Heijlwich Henrick / Willems dochter en heeft geloeft als prynssepael / sculdis te betalen op hoer ende op allen hoer goet, / hebbende ende vercrijgende [= met als onderpand haar persoon en haar goederen die zij nu heeft of nog verkrijgen zal], Rutger Escheren tot behoeff / Jenneken hoerder suster van weghen Jenneken / Henrijck Willems dochter tot behoeff des convents / Sinctte Maryen Maddelenen gelegen ter Gouwe in / Hollant xxviii peter, xviii stuivers voer elleken / peter, off die werde daer van in anderen gelde, / te betalen bijnnen jaers nae der doet Katelijnen Willems, / hoerder moeder. Datum XVc ende twee, ix daghe / in meye, testes Dirck Tijs ende Aert vanden Groetenacker.
Mijn interpretatie van dez akte - waarin Thonisken niet wordt vernoemd - is dat Heijlwich als (hoofd-)schuldenares vanwege (of namens) haar zuster Jenneken 28 peters belooft te betalen aan Rutger Escheren, ten behoeve van het klooster van Sint-Maria-Magdalena in Gouda, en wel binnen het jaar na de dood van hun moeder.
"sculdis" als vrouwelijk van "sculder" staat wel niet in het Middelnederlands woordenboek.
Salvo meliori iudicio.
Er staat : Dat voor ons comen is Heijlwich Henrick Willemsdochter en heeft geloefft als prynssipael sculder te betaelen op hon en op allen hon goet, hebbende en vercrijgende , Rutger [Escheren? }
""gelovende op hun en op hun goed, hebbende en ( nog) verkrijgende"" is inderdaad een vaste formulering, die ik al in vele 16e eeuwse akten ben tegengekomen
Paleografie is een comparatieve wetenschap: vergelijk met "sculder" in de akte eronder, en kijk even naar de eind-s van "convents". En ik meen toch wel duidelijk te zien: "voer", "geloeft", "prynssepael", "betalen" en "hoer", maar dat zijn uiteraard details ...
Hallo Michel . Terwijl ik mijn stukje aan het typen was, plaatste jij al je reactie. Had ik dus niet gezien. Je hebt gelijk wat de details betreft,ik moet steeds schakelen op mijn laptop tussen scherm lezen en typen, en dat is niet bevorderlijk voor een preciese schrijfwijze, En ja ik ben daar wat slordig in. Maar het ging mij vooral om het begrip hebbende en vercrijgende. En daar zijn we heet over eens.
Dag Herman. We zijn het eens over de essentie, en het is altijd prettig een woord te ontdekken dat niet in MNW of WNT staat. En inderdaad, dat schakelen is vervelend. Ik download de afbeelding en werk dan met twee vensters, of open gewoon 2x de forum-pagina. En aan mijn desktop hangen twee schermen, maar daar werk ik 's avonds niet graag aan want dan mis ik de tv ;-)
Beste Michel,
Hartelijk dank voor je reactie. Je lost met je volledige transcriptie niet alleen mijn probleem op met regel 4 van de akte maar je verbetert ook gelijk een aantal andere dingen in mijn eigen transcriptie. Zo las ik in regel 7 Alderbiesen in plaats van Maddalenen en Thonisken in plaats van Jenneken in regel 5. Zo leer je elke keer weer iets bij.
Vercrygende zie ik nu ook, het is zelfs redelijk logisch dat er zo'n woord volgt, ik sluit me graag aan bij Michel, rustig vergelijken helpt heel vaak!
Kees van der Beek
zei op dinsdag 9 april 2019 - 19:06