Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Vertaling Latijnse tekst uit 16e eeuw

Met slechts een jaartje Latijn op de middelbare school, schiet mijn kennis hier te kort.

Ziet iemand het misschien als een leuke uitdaging om onderstaande Latijnse tekst uit twee 16e eeuwse akten te vertalen? Ik zou er heel blij mee zijn. 

  1. Gherardus dictus Van Dael filius Johannis tanq[uam]
  2. maritus et tutor legittimus ut dicebat Elizabeth
  3. sue uxoris filie quond[am] Woltheri Pijnappel Willemss[en]
  4. ab eodem quond[am] Wolthero et quond[am] Katherina sua
  5. uxore filia quond[am] Johannis filii quond[am] Joh[ann]is die
  6. Sceper Henricxs[en] ab eodem quon[dam] Johanne et quon[dam]
  7.
Margareta sua uxore filia quond[am] Johannis filii
  8. quond[am] Arnoldi Egensz. al[ias] Scoercop pariter
  9. genit[orum] et eo no[m]i[n]e tanq[uam] heres ut d[iceba]t quond[am]
10. Theoderici filii dicti quond[am] Joh[ann]is Aernt Egenss[en]
11. annuum et he[reditari]um censum novem aureor[um] florenor[um]
12. rijnsguld[en] co[mmun]i[te]r vocator[um] viginti den[ariorum] stuvers
      co[mmun]i[te]r vocat[orum]
13. vel valorem in alio pag[amen]to pro quoli[be]t [computan]d[o],
      solven[dum] he[reditari]e
14. Pur[ificationis], ex domo, area, ac domo posteriori sit[is] in
15. Buscod[ucis] in Vico Tinctor[um] inter he[reditat]em Godefridi Zecker
16. ex u[n]o et inter he[reditat]em Stephane relicte [quon]d[am] Nycolai
17. Lamberts et eius liberor[um] ex a[li]o, quem censum
18. dictus Johannes filius quond[am] Arnoldi Egenss[en] erga
19.
Henricum filium quon[dam] Everardi van d[en] Teijnden emen[do]
20. acquisierat, et de quo censu Sophia filia quon[dam]
21.
Johannis filii quon[dam] Arnoldi Egenss[en] al[ia]s Schoercop
22. relicta quon[dam] Adriani filii quon[dam] Will[elm]i van [den]
      Hezeacke[re]
23. potens ad hoc vigore testamen[ti] ac ulti[m]e volu[n]tat[is]
24. dicti quond[am] Adriani sui mariti medietem he[reditari]e
25. supportaverat dicto Theoderico suo fr[atr]i filio dicti
26. quon[dam] Johannis Aernt Egensz. prout in divers[is] l[itte]ris
27. et de quo censu reliqua medietas ad eundem
28. Theodericum per prius spectare consueverat
29. ut dicebat legittime et he[reditari]e supportavit
30. Aleydi Colen filie quon[dam] Nycolai Colen begine
31. Maioris Curie Beginar[um] in Buscoduc[is] simul
32. cum l[itte]ris et iure, effestucan[do], promittens dict[us]
33. Gerardus van Dael super o[mn]ia et haben[da] notanter
34. waran[diam] o[mn]es obligationem et impet[itionem] depone[re]
35. atq[ue] satisface[re], potestate tamen d[i]c[tu]m censum
36. redimen[di] venditori eiusd[em] semp[er] salva et res[erva]ta
37. iuxta continen[tiam] l[itte]rar[um] redemptorialiu[m] desup[er]
38. ut d[iceba]t confectar[um]. Testes Hanenberch et Loef.
39. Datum XXVIIa augusti a[nn]o XVc LXIX.

  1. Idem Gerardus dictus van Dael filius Joh[ann]is tanq[uam]
  2. maritus et tutor legittimus ut d[iceba]t Elizabeth sue
  3. uxoris filie quond[am] Wolteri Pijnappel Willemss[en] ab
  4. eodem quond[am] Woltero et quond[dam] Katherina sua uxore
  5. filia quond[am] Johannis filii quond[am] Johannis dicti
  6. die Sceper Henricxs[en] ^pariter genit[orum] annuu[m] et
      her[editari]um ce[n]sum trium flore[n]or[um]

7. rijnsguld[en] communiter vocator[um] XX st[uferos] vel val[orem]
    in a[li]o pag[amen]to
  8. pro quoli[be]t [com]putan[do] dan[dum] videlicet in a[n]nali solutio[n]e
  9. huiusmodi census aureum florenum renen[sem] boni auri
10. et iusti ponderis dict[um] den ouden overlens rijnsgul[den]
11. pro viginti octo stuvers, den[arium] d[i]c[tu]m ’t dobbel vuerijse[re]n
12. pro duobus stuvers et quarta parte uni[us] h[uius]mo[d]i
13. stuferi et alios den[arios] na advenan[de] s[e]c[un]d[u]m eandem
14. valuatione[m], solven[dum] a[nn]o quoli[be]t he[reditari]e Nativitat[is]
15. D[omi]ni et in Buscoducis absq[ue] omnibus p[re]cariis
16. exactionibus et ceteris oneribus libere traden[dum]
17. de et ex domo, area, horreo eius fundo orto ac
18. hereditatib[us] sibi coadiacen[tibus], decem et septem lopin[atas]
19. terre vel circiter continen[tibus] sitis in parochia
20. de Helvoirt ad locum d[i]c[tu]m Opte Locht inter he[reditat]em
21. Godefridi filii Mathie Steenkens ex u[n]o et inter
22. co[mmun]em plateam ex a[li]o, item adhuc de et ex
23. agro terre et petia pascue sibi coadiacen[tibus]
24. novem lopinat[as] terre vel circiter continen[tibus] sitis
25. in parochia et loco predict[is] inter he[reditat]em spectan***
26. ad bona te Giersbergen ex u[n]o e inter he[reditat]em
27. Elizabeth relicte quon[dam] Henrici Gieliss[en] et eius
28. liberorum ex a[li]o, item adhuc de et ex quondam
29. petia pascue sex lopinat[as] terre vel circiter
30. continente sita in parochia et loco predict[is] inter
31. hereditat]em dictor[um] Elizabeth et eius liberor[um] ex u[n]o
32. et inter he[reditat]em Willelmi van den Nuwenhuysen
33. ex alio, quem censum dictus Johannes
34. dictus die Sceper Henricxs[en] erga Johannem et
35. Mechteldem eius sororem liberos quon[dam] Joh[ann]is
36. filii quon[dam] Willelmi Goesenss[en] ab eodem quon[dam]
37. Johanne et Dijmpna sua uxore filia quon[dam]
38. Henrici van den Staecb[roeck] ^pariter^ genit[orum] emen[do]
      acquisierat
39. prout in l[itte]ris quar[um] data continet decima
40. tertia die mens[is] januarii anno D[omi]ni mill[es]i[m]o
41. quingentesimo decimo nono, legittime et he[re]ditarie
42. supportavit dicte Aleijdi Colen filie quond[am] Nycolai
43. Colen begine Maioris Curie Beginar[um] in Buscoduc[is]
44. simul cum dict[is] l[itte]ris et iure effestucan[do], promittens
45. dictus Gerardus van Dael super o[mn]ia et haben[da]
46. notanter waran[diam], o[mn]es ob[ligationem] et imp[etitionem]
     dep[onere] atq[ue] satisface[re]
47. potestate tamen dictum censum redimen[di] venditorib[us]
48. eiusdem semp[er] salva et reservata iuxta continen[tiam]
49. l[itte]rar[um] redemptorialiu[m] desup[er] ut d[iceba]t confectar[um].
50. Testes et datum ut s[upra].

Reacties (2)

Hans Van Landschoot zei op wo, 10/26/2022 - 21:35

Eric, eens proberen met google translate. de haakjes wel weglaten.

Hier een vb 1ste deel, je kan er toch hel wat uit opmaken. niet altijd correct, maar toch.

1. Gherard noemde Van Dael zoon van John as
  2. De echtgenoot en bewaker van de wet, zoals Elizabeth zei
  3. door de dochter van zijn vrouw, wijlen Wolther Pijnappel Willemssen
  4. van dezelfde voormalige Wolthero en zijn voormalige Katherine
  5. door zijn vrouw, de dochter van de zoon van wijlen John, op de dag van wijlen John
  6. Sceper Henricxsen van dezelfde eens John en eens
  7. Margaret, door zijn vrouw, de dochter van John's voormalige zoon
  8. voorheen van Arnoldi Egensz. ook andere Scoercop
  9. van de kinderen en met die naam als erfgenaam, zoals hij ooit zei
10. Theoderik zoon van genoemde voormalige Johannis Aernt Egenssen
11. een jaarlijkse en erfelijke beoordeling van negen gouden florijnen
12. rijnsgulden gewoonlijk twintig denarius stuvers genoemd
      gewoonlijk genoemd
13. of het berekenen van de waarde in een andere betaling voor elke
      te betalen door erfenis
14. Zuivering, van het huis, de ruimte en het huis achter de zetel in
15. Buscoducis in Vico Tinctorum bij de erfenis van Godefrid Zecker
16. op één en tussen de erfenis nagelaten aan Stephen door de voormalige Nicholas
17. Lamberts en zijn kinderen van een ander, die volkstelling
18. de genoemde Johannes zoon van wijlen Arnold Egenssen erga
19. Door Henry zoon van wijlen Everard van den Teijnden te kopen
20. hij had verworven, en van wie zijn dochter Sophia ooit was geteld
21. John zoon van wijlen Arnold Egenssen alias Schoercop
22. achtergelaten door wijlen Adriaan, zoon van wijlen Willem van den
      Hezeacker
23. krachtig hiervoor door de kracht van het testament en van de laatste wil
24. De genoemde voormalige Adrianus erfde de helft van haar man
25. Hij had de genoemde Theoderik gesteund aan de zoon van zijn broer
26. voorheen Johannis Aernt Egensz. zoals in verschillende letters
27. en de andere helft van die belasting op dezelfde
28. Hij was gewend om eerder naar Theodericus te kijken
29. Zoals hij zei, steunde hij het legitiem en door erfenis
30. Aleydi Colen, dochter van wijlen Nicholas Colen
31. De grotere curie van het begin in Buscoduci tegelijkertijd
32. met letters en wet, opschepperige, veelbelovende woorden
33. Gerard van Dael vooral en te vermelden
34. Warandiam om alle verplichtingen en goddeloosheid neer te leggen
35. en om echter aan de genoemde beoordeling door de macht te voldoen
36. van aflossing aan de verkoper van hetzelfde altijd veilig en gereserveerd
37. volgens de inhoud van de bovenstaande verlossingsbrieven
38. zoals hij zei dat ze klaar waren. Getuigen Hanenberg en Loef.
39. Gegeven op 27 augustus in het jaar 15c 69

Otto Vervaart zei op do, 10/27/2022 - 13:55

Een paar volgens mij cruciale dingen zijn de online vertaaltool ontgaan: Vrijwel aan het begin is de tutor legitimus in r. 2de wettelijke voogd, de feitelijk handelende persoon in deze akte. Het woord census in r. 11 en 27 is een cijns, niet een beoordeling (r. 11). De term hereditatem in r. 15-16 slaat op een erf als plaatsbepaling, niet op een erfenis. Woorden kunnen nu eenmaal meerdere betekenissen hebben. In r. 31 gaat het om het Groot Begijnhof in Den Bosch. In r. 14 gaat het om een betaaltermijn van deze cijns op Maria Lichtmis (2 februari), Purificatio. In r. 32 staat een vorm van het werkwoord effestucare, bevestigen. De warandia is een vorm van garantie. De impetitio van r. 34 is een beschuldiging of claim. Dat het in r. 37 aflossingsbrieven zijn, is wel duidelijk.

Als een vertaling van een akte uitgerekend bij de kwaliteit van de in rechte optredende persoon en het precieze onderwerp er zo naast zit of hooguit bij benadering correct is, is al het andere in verhouding bijzaak. De zinsnede "zoals hij zei dat ze klaar waren" doet me meewarig kijken.: dat gaat naar Den Bosch toe!

Voor Middeleeuws Latijn kun je enkele woordenboeken handig doorzoeken op de portalsite Logeion, https://logeion,uchicago.edu, daar is ook een online woordenboek Latijn-Nederlands aanwezig. Zelf heb ik begin dit jaar gezocht naar een bruikbare online vertaaltool voor Latijn, maar tot nu toe zag ik meer woord-voor-woord vertalingen dan geslaagde pogingen om lopende zinnen te maken. Voor woorden met meerdere betekenissen worden dan verkeerd opgevat.

In het onderwerp op dit forum over de recente paleografiewedstijd worden een aantal zeer zinnige dingen gezegd over de samenhang en het verschil tussen transcriptie, vertaling en duiding.

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.