Beste mede-onderzoekers,
Hierbij een testament uit 1626 uit het Amsterdamse archief. Ik ben er mee doende, maar mijn transcriptie is nog niet de moeite waard om te delen. Testateur en "oom" van mij, Gerrit Vermeulen (*1569) is een vermogende zeepzieder en koopman in Amsterdam. De familie komt oorspronkelijk uit Schoonhoven. Ik kan zien dat hij onderscheid maakt tussen zijn kinderen. Hij is achter de schermen erg druk met de katholieke armenzorg, in die tijd een illegale bezigheid. Zijn twee oudste dochters zijn zgn klopjes, ofwel lekenzusters die goede werken verrichten zonder tot een kloosterorde te behoren. Ik denk dat dat de reden is voor de verschillende behandeling tussen de kinderen. Met dank vast voor het meekijken,
Mark Slinkman
in den name der heyligen Drievuldicheyt, amen. In den jare
van der geboorte ons Heren duysent seshondert ende 26, den 10en dach
Juny, omtrent ten 3 uren na den noen, ter negenster indictie,
impererende den doorluchtigen ende hooggeboren vorst ende here
Ferdinando, bi der gratie Gods den tweden Roomsen keiser etc.,
compareerden d'eersamen Gerrit Vermeulen ende
Geertgen Lambertsdochter, echteluyden, poorteren
deser stede, mij notario wel bekent,
cloek ende gesont van lichame, gaende ende staende,
heurluyder verstandt,
memorie ende uytspraecke volcomentlijck hebbende
ende gebruyckende, dewelcke overdenckende
de brosheyt des menselijcken levens, de gewisheyt des doots ende
d'onsekerheyt van den ure vandien, hebben naer Christelijcke
recommandatie van hen syelen ende lichaemen midts
desen gemaeckt heurluyder testamente
ende uyterste wille, revocerende tot dien
eynde alle voorgaende testamenten ende
uyterste willen, ende namentlijck het
testament d'welck sijluyden tesamen
op den 16en Septem,bris anno 1615
voor wijlen den notaris mr. Jacob
Gijsbertsz ende sekere getuygen gepasseert
hebben, ende op een nieuws testerende
soo hebben sijluyden in alle de goederen de-
welcke de eerststervende sal comen achter
te laten, d'een den anderen langstlevende
tot universele erfgenaem geinstitueert,
gelijck sijluyden institueren midts desen,
met sodanige last ende conditie, dat de
langstleven huerluyder beyder kinderen
eerlijck sal onderhouden in cost, clederen ende
andere behoeften, te weten hare twee
outste dochters Martigen ende Annetgen,
tot heurluyder respective overlijden toe,
ende huerluyder soon Jan ende dochter Grietgen,
totdat d'selve met advys van de langstlevende /
sullen comen te hylicken ofte soo verde sijluyden
nyet en comen te hylicken tot heurluyder
overlijden toe, ende dat soo wanneer als de
voorsz. Jan off Grietgen met advys als vooren
sullen comen te hylicken de langstleven d'selve sal uytsetten ende
ten huwelijck doteren off begiftigen soo veel als hij off sij langstlevende
in discretie goet sal vinden, sonder dat de langstlevende
daerover verder gemolesteert sal mogen werden,
in welcke respective onderhout de voorsz. vier
kinderen als oock in de voorsz. uuytsettinge ende
dotatie ten tijde als vooren te doen, de voorsz.
twee jongste kinderen geinstitueert werden
voor ende in plaetse van heurluyder legitime
portie, welverstaende dat bijaldien de voorsz.
Jan ende Grietgen off een van beyde noch bij
het leven van beyde henluyder testateurs quam te
hylicken, dat in sodanigen cas in voldoeninge van
derselver legitime portie ende institutie sal
strecken t'gene deselve kinderen respective ten
huwelijck gegven sal sijn, dwelck oock verstaen
sal werden in de descendenten van deselffve
kinderen indien sijluyden descendenten naerlaeten ende
voor d'eerststervende van henluyden testateurs
quamen te overlijden, te weten dat d'selve kintskinderen
sullen alleen geinstitueert sijn om henluyden tot
voldoeninge van heurluyder legitime portie
te strecken in t'gene den ouders ten huwelijck
gegeven sal sijn, ende waert saecke eenige
van de voorsz. kinderen met hetgene als
vooren verhaelt is nyet en soude willen te-
vreden sijn, maer sijne off hare legitime
portie soude willen hebben in capitael off
volcomen proprieteyt, dat in sodanigen cas de langstleven
in derselve regardt van alle vordere onderhout /
ontslagen sal sijn ende naer den doot van de
langstlevende, soo hebben sijluyden testateurs
respective geinstitueert ende gesubstitueert
tot hare universele erffgenaemen de voorsz. Jan ende
Grietgen, hare jongste kinderen ende derselver
wettige descendenten bij representatie, onder
sodanige last ende conditie dat sijluyden aen de
voorsz. Maritgen ende Annetgen sullen laten
volgen de lijfftochte heurluyder respective
leven lang van de portien dewelcke de voorsz.
Maritgen ende Annetgen anderssints souden
competeren ab intestato, in welcke lijff-
tochte de voorsz. Maritgen ende Annetgen
geinstitueert werden voor ende in plaetse
van heurluyder legitime portie van de goederen
van de langstleven, in sulcker voegen nochtans
dat in cas de voorsz. Maritgen ende Annetgen
d'selve heurluyder legitime portie mede soude
willen hebben in capitael off volcomen
proprieteyt, dat sijluyden van de reste der
vruchten off lijfftochte sullen sijn versteken
ende d'selffve sal comen ende blijffven ten
behoeffve van de voorsz. Jan ende Grietgen,
willende ende ordonnerende voorts dat haerder
testateuren goederen bij sterffven van de voorsz.
Jan ende Grietgen off heurluyder descendenten,
als oock bij sterven van de voorsz. Maritgen ende
Annetgen, indien de goederen bij versterffven
van de voorsz. Jan ende Grietgen off heurluyder
descendenten sonder vorder naersaet op henluyden quamen te
devolveren, tot egene tijde door eenige successeur
ab intestato uuyterste willen, giften onder
de levende off ter saekce des doots sullen
mogen vervremden off vervrempt werden van
haerder testateurs sijde ende bloede, welverstaende
nochtans, dat van tgene door sodanich verbant /
soude mogen comen te devolveren op de voorsz.
Maritgen ende Annetgen off een van beyden,
sijluyden daervan alleen sullen mogen trecken de
lijfftochte heurluyder respective leven lang,
ende den eygendom sal blijven, bij den voorsz. Jan off
Grietgen off derselver descendenten die alsdan
in leven bevonden sullen mogen werden, ende
bij faulte derselffver op d'andere naeste
bloetvrunden van heurluyder testateurs
halff ende halff, toestaende voorts dat de
voorsz. Jan ende Grietgen ende heurluyder
descendenten met de goederen van de langstlevende
te erffven heurluyder coophandel sullen mogen
doen ende daermede winste ende verlies van de
Heere verwachten, midts dat het geprocedeerde
ofte de waerde vandien in cas sijluyden soo veel
achterlaten ende anderssints t'gene sijluyden
suyvers boven alle schulden comen achter te
laten, tvoorsz. verbant mede subject sal blijven,
doch soo hebben beyde sijluyden testateurs, te
weten de eerststervende aen de langstlevende
toegestaen ende geconsenteert dit testament
ende namentlijck tvoorsz. verbant ende bespreck
van lijfftochte gelijck alle andere poincten
in geheel off deel te veranderen in sulcker voegen
in regarde van de kinderen ende derselver
descendenten tesamen off besonder te disponeren
soo als de langstleven geraden vinden sal,
ende hebben voorts gewilt ende geordonneert
dat de langstleven alleen sal voocht sijn
over heurluyder kinderen, in sulcker voegen dat
de vrienden van de eerststervende van hen
beyden ende de heeren weesmeesteren van deser stede
off andere plaetsen over den kinderen off
heurluyder gerechticheyden egene gesech sullen
mogen hebben, dato oock de langstleven nyet /
en sal gehouden sijn aen yemant over te geven
eenigen staet off inventaris van de goederen
ofte te stellen eenige cautie als tselve wel
expresselijck verbiedende ende malcanderen
remitterende, ende na den overlijden van de
langstleven sullen de portien daervan de
voorsz. Maritgen ende Annetgen de lijfftochte
trecken, ende de resterende goederen geduyrende
de onmondicheyt van de voorsz. Jan ende
Grietgen geregeert ende geadministreert
werden bij sodanige voochden als sijluyden
tetstateurs tesamen off de langstleven
alleen hiernaer sullen comen te committeren,
alles met uuytsluytinge van de weescamer
van deser stede ende alle andere plaetsen, ten
laetsten hebben sijluyden testateurs noch gewilt
dat al tgene sijluyden naer date deser gelijckelijck
off besondere noch sullen maecken off
disponeren onder hare eygen handt off
onderteyckeninge, hoewel sonder getuygen,
off oock alleen bij monde sonder geschrifte,
in presentie van twee geloofwaerdige
getuygen t'sij vrouwen off mannen, soo crachtich
ende bundich sal sijn als off het van woorde
te woorde in desen geschreven stonde, off
anderssints voor notaris ende getuygen
gepasseert ware. Alle t'gene voorsz. is
verclaerden sijluyden testateurs te wesen
heurluyder respective testament ende
uuyterste wille, die sijluyden begeerden
dat van den minsten tot den meesten
articule toe achtervolcht soude werden
ende volcomen effect sorteren, t'sij uuyt
crachte van alsulcx off van codicille, gifte
ter cause des doots, dispositie van de ouders /
onder den kinderen, off anderssints soo
yemants uuyterste wille alderbest sal
mogen stadtgrijpen, genomen schoon alle solempni-
teyten off clausuelen naer rechte off
costuyme vereyscht hierin nyet en waren
achtervolcht, versoeckende hiervan henluyden
gemaeckt ende gelevert te werden een off
meer instrumenten in der beste forme.
Dit is aldus gedaen ten comptoire
mijns notary, ter presentie van Pieter Pietersz
ende Jan Joosten Verhulst, gelooffwaerdige
getuygen hiertoe expresselijck geroepen ende
gebeden, die de minuyte neffens de
testateurs hebben onderteyckent.
Gerrit Vermeulen
Gertgen Lambers
P. Pietersz, 1626
J. Joosten
Fantastisch, Geert, heel veel dank! Wat knap dat je dat zo snel hebt kunnen ontcijferen! Hartelijke groet, Mark Slinkman
Mark Slinkman
zei op maandag 21 juli 2025 - 21:40