tekst ontcijferen

Claas de Cort
Compareerden als vooren Claas de Cort van Meegen, schoenmaecler,
weduwnaer van Trijntje Jacobs wonende in de Calverstraet, wiens
geboden mede tot Utrecht gaen moeten ende Ysabelle
de Qua van Ravensteyn, out 21 jaeren, geen ouders
hebbende, geassisteert met haer broeder Jan de Qua wonende
opt waeter
[in de marge:] Acta op Utrecht verleent omme
te trouwen den den

Claas de Cort
Compareerden als vooren Claas de Cort, van Meegen, schoenmaecker,
wed[uwnae]r van Trijntie Jacobs, woon[ende] 1 1/2 an* in de Calv[er]straet, wiens
geboden mede tot Utrecht gaen moeten, en[de] Ysabelle
de Qua, van Ravensteyn**, out 21 jaer***, geen ouders
hebben****, geas[sistee]rt met haer broeder Jan de Quae, woon[ende] 1 1/2 an*
op 't Waeter*****

li-marge: NB / acte op Utrecht / v[er]leent omme / te trouwen den ******

[getekend B[ij] m[ij] Claes de Kort, Isijbella de Quaey]

* bij akten uit deze tijd was men gewoon de voorafgaande verblijfsduur in Amsterdam te vermelden; aanstaande bruiden en bruidegoms die relatief kort in Amsterdam woonden moesten hun voorgenomen huwelijk ook in de voorgaande woonplaats laten afkondigen en daarvan bewijs vertonen, om te voorkomen dat ze konden 'vluchten' voor bezwaarmakers in de vorige woonplaats. In dit geval woonden zowel de aanstaande bruidegom als de aanstaande bruid sinds anderhalf jaar in Amsterdam. De reden om de bruidegom zijn voorgenomen huwelijk ook in Utrecht te laten afkondigen heeft vermoedelijk te maken met het feit dat zij waarschijnlijk in Utrecht wilden gaan trouwen.
** Ravensteyn was destijds een zelfstandig gebied dat buiten de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden viel
*** bij de bruidegom is geen leeftijd vermeld, omdat deze vanwege zijn eerdere huwelijk al door het huwelijk meerderjarig was geworden
**** bedoeld werd dat haar ouders, die gezien haar minderjarigheid toestemming zouden moeten verlenen, niet meer in leven waren
***** op 't Waeter = het huidige Damrak
****** deze inschrijving is een ondertrouwinschrijving en dus niet het huwelijk; gelet op deze aantekening was de bedoeling dat zij een bewijs zouden krijgen van hun onverhinderde huwelijksaankondigingen in Amsterdam om vervolgens in Utrecht te kunnen trouwen; de huwelijksdatum ligt normaliter rond de twee tot drie weken na de ondertrouw (na tenminste drie opeenvolgende zondagen)

Wauw, wauw heren Geert en René!

Ik ben hier 2 weken een paar uur per dag mee bezig geweest om deze tekst te ontcijferen! Heb zelfs al Google Lens ingezet (dat werkt dus niet).

Kreeg er gewoon hoofdpijn van, van al dat turen op het scherm.

Jullie  hebben een oude man heel blij gemaakt! Dit is precies de informatie die ik zocht!! En dan nog nog die extra info! Hulde Heren!!

En het klopt precies. Ik heb nog een huwelijksakte van Claas de Cort uit Utrecht gevonden van een paar weken later, maar kon niet volgen waarom iemand in ondertrouw gaat in Amsterdam en dan trouwt in Utrecht! En zeker in die tijd!

Ik durf het bijna niet te vragen, maar zouden jullie die huwelijksakte uit Urecht ook nog kunnen 'vertalen'? Zie bijlage. Ik haal de naam van Claas de Cort eruit en zie vaag Amsterdam staan, maar begrijp niets wat er links in de marge staat en doorgehaald is.

Begrijp ook niet waarom hier 2 datums staan?

Wat betekenen onderaan de doorgehaalde (potlood?) letters?

CQR?  C = 100 of canonicus? Q= geQualificeerde? R= recto folio ? (voorzijde blad) of relicta filia/filius (nagelaten dochter/zoon)

Of zijn dit andere ambtenaren indicaties?

Alvast hartstikke bedankt, hoor heel graag van jullie, dan kan ik weer verder gaan zoeken!!!

gr, Ad de Cort, Boxtel

Beste Ad, hieronder de Utrechtse inschrijving getranscribeerd. Wat betreft de twee data: het loijkt er op dat de klerk van dienst per abuis eerst XXVIII (28) had genoteerd en later de laatste I had toegevoegd; mogelijk wilde hij voor de zekerheid dan maar de 'gewone cijfers' gebruiken in plaats van de Romeinse. Wat betreft de letters CQR: dit lijken me aantekeningen die door latere archivarissen zijn toegevoegd, wellicht bij het indexeren van deze inschrijvingen. Overigens kwamen huwelijken buiten de stad wel vaker voor; hoewel de verbindingen niet zo snel waren als tegenwoordig, vertrokken meerdere malen per dag trekschuiten tussen onder andere Utrecht en Amsterdam; deze bleken behoorlijk stipt op schema te varen en konden in ieder geval reizigers binnen een aantal uren van stad naar stad voeren.

Den XXVIIII 29en octob[er] 1626
Claes de Cort, wed[uwnae]r van Trijntje Jacobs
Isabella de Qua, van Ravesteyn, beyde wonachtigh
tot Amsterdam

linkermarge:
den 5 novemb[er] 1626
Attestatie gegeven om te mogen
tot Amsterdam trouwen*
den 14 nov[ember] 1626
in Geertruitkerck**
getrout

* Deze vermeldign lijkt er op te duiden dat het koppel aanvankelijk nog in het modden liet waar getrouwd zou worden; zij kregen een bewijs dat de afkondigingen in Utrecht onverhinderd waren geschied, zodat zij dit bij een huwelijk in Amsterdam konden bewijzen. Uit de tweede helft van de margeaantekening blijkt echter dat ze in Utrecht trouwden.
** Tegenwoordig beter bekend als de Geertekerk te Utrecht.

Hallo René,

Hartstikke bedankt voor de snelle reactie! Knap dat jij al die kennis in huis hebt! Zag het echt niet. Zit hier met een loep op het scherm de teksten te ontcijferen, heb wat wat staar en zie niet meer zo goed.

Nogmaals heel hartelijk dank, vooral voor deze extra info.

Je hebt me heel blij gemaakt!!! Chapeau!!

gr, Ad de Cort, Boxtel

Dag Ad, graag gedaan. Ik moet zeggen dat het bij de Amsterdamse inschrijvingen ook helpt als je er al heel veel gezien hebt, waardoor het vaak sneller te ontdekken is welk element er staat (adres, leeftijd, etc.), dat maakt het ontcijferen ook wat makkelijker.

Ja, een beetje ervaring ermee scheelt veel René. Heb er veel moeite mee.

Jammer dat er geen speciale software is die de scan automatisch omzet naar leesbaar schrift. Google werkt in ieder geval niet!

Tegenwoordig met die moderne computers en neurale netwerken zou je toch een heel eind moeten kunnen komen.

Nogmaals bedankt René! Top!

Dag Ad,

Die software is er wel en inmiddels al ver gevorderd (bijvoorbeeld Transkribus, maar er zijn meer instellingen bezig hiermee en de resultaten daarvan zijn zo langzamerhand indrukwekkend te noemen), maar wordt nog niet ingezet voor individuele inschrijvingen als deze.

Hartelijke groet, René,

Over automatische transcriptie gesproken, Transkribus heeft heel onlangs het vrij toegankelijke platform Transkribus AI gelanceerd, https://transkribus.ai/, waar je afbeeldingen van geschreven tekst of drukwerk kunt uploaden; de taal is vooraf instelbaar. Uiteraard moet je ook met die site waar nodig nog correcties aanbrengen in de transcripties, zodat kennis van oud schrift toch nodig blijgt.

Dag Otto,

Dank voor dit bericht, deze ontwikkeling was mij ontgaan. Na (gratis) registratie bleek het ook mogelijk om de 'Dutch' setting uit te proberen (in de niet-ingelogde versie staat hij op Duitse handschriften ingesteld). Er komt inderdaad een aardig begin van een transcriptie uit (zie hieronder), maar gelukkig blijkt de menselijke blik toch nog nodig te blijven ;)

Transcriptie via Transkribus

laas de Cort
Compareerden als vooren Claas de sort van Meegen, schoenmacker

wed. man Tryntie Jacobs ween inde Calsstraet wiers
a
geboden mede tot utrecht gaen moeten ende ysabelle
imopstrect
de Qua van Ravensteijn, out 21 Jaeren, heen ouders
leent omme
te trquren de
hebben, geass. met haer Broeder Jan de Quael. wonnde
wieter
opt
Versoeckende hare drie Sondaechsche uptroepingen, omme naer deselve de voorsz trouwe te soo
lenniseren, ende in alles te voltrecken, soo verre daer anders ghoene westighe verhinderinghe
voor en valle. Ende naer dien so byde waerhooet verklaerden datse vryt persoonen waren, ende
iu
malkanderen in bloede nochte
Waer door een Christelijck huwelijck mochte verhindert worden, niet en bestonden, zijn hun ha
de gheboeen vorvillighet.
Sijbella de Quaen
g.
M Cles dls

d

Dag René, het blijft altijd een weg van bekende en ontcijferde woorden naar de moeilijker te duiden letters, maar voor een eerste aanloop kan het flink schelen met deze nieuwe tool! Idealiter komen er dan ook nog filters voor periodes, op zich zijn er al de nodige sets voor bepaalde tijdvakken op Transkribus, ook voor bronnen uit Nederland.

Otto bedankt! Klinkt veelbelovend.

Ik ga ermee experimenteren!