Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Symbolen voor munten

In het stadsarchief van Oudenaarde vind ik in een staat van goed uit 1739 de symbolen voor bedragen zoals omlijnd op de foto.

Om welke munteenheden gaat het?

Op het internet vind ik wel veel uitleg over de diverse muntstelsels in Vlaanderen door de eeuwen heen, maar (tot nog toe) vond ik geen (paleografische) uitleg over de symbolen die voor de verschillende munten gebruikt werden in geschriften.

Reacties (4)

René van Weeren zei op ma, 03/31/2025 - 21:54

Het eerste teken is een verkorting van libae = ponden; bedoeld wordt het Vlaamse pond, meer een rekenmunt dan een daadwerkelijk muntstuk. 

De twee andere kan ik nog niet thuisbrengen; het kan helpen als je de hele pagina uploadt of een link naar de bron kunt geven, dan is er meer vergelijkingsmateriaal en context

DirkVhb zei op di, 04/01/2025 - 07:55

Goede morgen

Het eerste teken zou kunnen een c hoger geschreven zijn. Dan zou die honderd moeten vermenigvuldigd met de xiii ervoor = 14x100+4 =1404

Het tweede teken is inderdaad lb = pond libra

het tweede teken is de s van schellingen

Het derde teken is de p van parisis

Als je zeker wilt zijn zal de herberekening van de getallen uit deze staat van goed de zekerheid brengen,

Denk ik

Groeten

Dirk

 

 

 

Jan Van den Heede zei op wo, 04/02/2025 - 21:20

Goede avond René en Dirk

Vooreerst, van harte dank voor de spoedige respons. Helaas was die niet volledig bevredigend., maar dat is wellicht te wijten aan het weinige materiaal dat ik gaf, sorry.

@ René: je vraagt om de pagina te uploaden, maar het betrokken document is niet gedigitaliseerd en telt 11 folio’s, telkens recto en verso. Vermits er slechts één bestand kan geüpload worden is het dus helaas niet doenbaar om het volledig document te sturen.

@ Dirk: ik dacht eerst ook dat wat in mijn initiële vraag (zie voorbeeld 1 in de nieuwe bijlage) het eerste teken was, een C in superscript was voor de honderdtallen, maar beide worden samen in één bedrag gebruikt (zie verder).

Om wat meer vergelijkingsmateriaal te kunnen geven ben ik vandaag naar het stadsarchief gegaan om meer foto’s te nemen en heb ik geprobeerd om een aantal van de vermelde bedragen (het document bevat in totaal 26 bedragen) in één leesbare file samen te brengen (zie bijlage).

Vooreerst, vermits ik geen naam heb voor het “eerste teken” in afbeelding 1, noem ik dit verder voorlopig de “spiraal” omdat het lijkt op twee horizontale spiralen doorgehaald met twee evenwijdige horizontale lijnen.

Het blijkt, zoals reeds hoger vermeld, dat de C in superscript in één bedrag gebruikt wordt samen met de “spiraal”. Zie de afbeeldingen 3 en 8.

M.i. moet de “spiraal” het symbool zijn voor de munt met de hoogste waarde vermits dit symbool in alle voorbeelden als eerste vermeld wordt, behalve in afbeelding 13 waar het niet gebruikt wordt (lager bedrag). Is de “spiraal” dan een symbool voor Vlaamse pond?

Maar dat zou dan in concurrentie komen met wat Dirk ziet in het tweede teken van afbeelding 1 nl. lb = pond libra, dat bovendien altijd als tweede in het bedrag gebruikt wordt.

Uit de afbeeldingen 14 en 15 zou kunnen afgeleid worden dat de “spiraal” ook werd afgekort door een symbool dat er ongeveer uitziet als een “hekje” (#) maar met slechts één horizontale streep. Kan dit kloppen?

Het derde teken uit afbeelding 1 staat volgens Dirk voor “schellingen”, maar staan er ergens ook “groten/denieren”?

Dat het laatste teken uit afbeelding 1 de p is van parisis zal wel kloppen want in diverse afbeeldingen (zie 8, 10, 11 en 12 staat par of pars).

Misschien is afbeelding 16 wel de sleutel voor het vraagstuk. Hier staat de totale “Somme van Commer” met in de linker marge de optelsom netjes in Arabische cijfers (afbeelding 17).

Ik kijk met veel belangstelling uit naar uw reacties en commentaren.

Dirkvhb zei op wo, 04/02/2025 - 22:05

Goede avond,

Het lijkt me dat de auteur verschillende symbolen door elkaar gebruikt voor pond. Of beter dat hier verschillende auteurs aan het werk geweest zijn.

#, £ en lb kunnen afkortingen van pond zijn. Mij lijkt het dat de spiraal een gestileerde # is. De andere auteur gebruikt voor pond het teken # met 1 in plaats van 2 horizontale strepen.

In ieder geval is het getal in figuur 16 identiek aan het getal in 17

iiicxli #i ix sc iiii3/4 d parisis = 341 pond 9 schellingen 4 3/4 penningen (of deniers)

Als gevolg daarvan zou wat ik las als schelling penning moeten zijn en dan moet wat ik las als pond (lb) schelling moeten zijn.

Dan zou

1 = 8 £ 4 sc 13/4 d par

2 = 39 £ 12 sc par

3 = 442 £ 4 sc par

4 = 7 £ 7 sc par

5 = 449 £ 11 sc par

6 = 8 £ 13 sc 3 d par

7 = 1

8 = 139 £ par

9 = 21 £ par

10 = 6 £ par

11 = 36 £ par

12 = 5 £ par

13 = 20 sc par

14 = 6 £ 8 sc par

15 =  7 £ 14 sc par

Blijft wel de vraag waarom 13 20 sc parisis zou zijn terwijl dat gelijk is aan een pond, en waarom daar niet een pond geschreven wordt.

Voor de rest denk ik dat om zekerheid te bekomen het best is om de rekening te maken. Als de rekening klopt bewijst dat de theorie.

Groeten,

Dirk

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.