Toevoeging: de letters "inplaets" hierboven zijn uiteraard doorgehaald in de originele tekst
Persoonsverwisseling of een schrijffout in 1665?
Ik was benieuwd of iemand hier chocola kan maken van de laatste vier regels van dit briefje, want hoewel ik het aardig meen te kunnen lezen snap ik toch niet wat er staat. Dus misschien lees ik iets verkeerd?
Context: Het briefje is uit 1665, toen onder doopsgezinden in Amsterdam een splitsing dreigde (die er ook kwam) die naderhand bekend werd als de Lammerenkrijgh. Doopsgezinden uit de hele Republiek maakten zich zorgen over het geruzie, en velen probeerden het te sussen. In deze attestatie van twee "leraars" of "dienaars" (doopsgezinde dominees) uit Cadzand en Vlissingen, resp. Pieter Buen en Pieter Baert, verklaren zij dat ze verschillende van de Amsterdamse protagonisten recent nog ontmoet hebben en hen rechtschapen mensen vinden (daarmee ingaand tegen de argumenten van de afsplitsers).
Het briefje is niet het origineel: het is een afschrift dat destijds gemaakt is en die inmiddels in het gemeentearchief van Amsterdam ligt.
Laatste vier regels: Ik lees er dit in:
maer alsoo ick Casant meijnne door te gaen soo meijn int gins gaen of int weder keren
een ander te laeten leijcken van p:r buen want bij abuijs staetter in inplaets
tobijas goverts: en het moet govert wesen als ick gestelt heb en
dat abuijs is te groot - dat ick oock nu eerst int copijeeren sien
In de hoofdtekst is op de ene plek sprake van tobijas govertsz (van den Wijngaert) en op een andere van govert tobijassen, maar is dit nu echt de fout die de kopiïst (aannemende dat de vier slotregels van hem/haar zijn, en niet uit het origineel) probeert recht te zetten? Want ik snap dan niet wat Pieter Buen en het gaan door Groede ermee te maken hebben (Pieter woonde in Groede, maar de personen waarover het briefje gaat in Amsterdam).
Reacties (5)
Argh.. en waar ik Groede schreef (in de laatste reactie) bedoelde ik Cadzand - stop de tijd! ;-) (Pieter woonde volgens mij wel in Groede, maar het hele gebied werd volgens mij ook aangeduid als (het land van) Cadzand)
Ik heb de onderste regels als volgt gelezen:
maer alsoo ick Casant meynne door te gaen, soo meyn in 't gins gaen of in 't wederkeren
een ander te laeten teycken van P[ieter] Buen, want bij abuys staetter in
Tobyas Goverts en het moet Govert wesen als ik gestelt heb en
dat abuys is te groot - dat ick oock nu eerst in 't copieeren sien
Zoals ik het zie, heeft de kopiist ontdekt dat in het origineel de eerste naamsvermelding Tobyas Govertsz foutief was. Omdat hij toch van plan was om door het land van Cadzand te trekken, is zijn vraag of hij, gezien de omvang van de fout, Pieter Beun bij die gelegenheid een nieuwe versie van de brief diende te laten ondertekenen.
Verhip, ja! Teycken(en) is inderdaad wel een meer voor de hand liggend woord hier. En je interpretatie van wat er bedoeld wordt lijkt me dan ook de juiste. En die vier regels komen dus toch niet van de kopiïst in Amsterdam maar van de oorspronkelijke opsteller. Heel veel dank!!
O ik las (weer) niet goed, het kan inderdaad ook zijn dat de kopiïst zelf van plan is een nieuwe versie te gaan halen, aangezien de fout bij het kopiëren ontdekt is. Ik had daar niet echt rekening mee gehouden omdat de afstand (zeker in de 17e eeuw lijkt me) best groot is. Het kon ook nog zijn dat de oorspronkelijke opsteller de fout pas ontdekte na het tekenen door Pieter Buen, toen hij bezig was een kopie voor eigen gebruik te maken o.i.d. Maar het eerste is misschien toch logischer.
Herman Beun
zei op donderdag 30 december 2021 - 15:56