Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Paleopuzzel nr. 43: Gevangen schippers

Paleopuzzel

In het kader van de hartelijke banden met onze Schotse paleovrienden leggen we jullie opnieuw een document uit de Schotse archieven voor waarin Nederlanders figureren. Het schrift heeft wel wat eigenaardigheden, maar het lastige is natuurlijk dat het puur om namen gaat, zonder verdere context. Vast een tip: de eerste voornaam in de lijst is “Hew” (Hugh in moderne spelling). Let hier op de -w-, die verderop vaker terugkomt.

Het gaat om schippers die in augustus 1666 (midden in de Tweede Engelse Oorlog) gevangen zaten in de citadel van Leith, zowel Denen als Nederlanders (en wellicht ook nog een paar Schotten of Engelsen). Het is niet altijd even makkelijk vast te stellen wie van waar afkomstig is, maar misschien kunnen jullie bij iedere naam nog een nationaliteitssuggestie doen :-).

De lijst komt uit de archieven van de Schotse Koninklijke Schatkist (Royal Exchequer) en maakt deel uit van een serie kwitanties (E78/28) voor betalingen aan de verantwoordelijken voor de garnizoenen en buitgemaakte schepen. De Republiek voerde tussen 1665 en 1667 voor de tweede keer oorlog met Engeland en Schotse kaapvaarders maakten daarvan gebruik om in het voorjaar en de zomer van 1666 een groot aantal Nederlandse en Deense schepen buit te maken. De meeste buitgemaakte schepen werden naar Leith gebracht. Met dank aan Robert Urquhart,  National Records of Scotland, voor de tekst.

Reacties (9)

Robert Urquhart zei op vr, 08/24/2018 - 13:37

Bedankt voor de puzzel, Rien. Misschien kan ik de tekst boven elke lijst met namen bijdragen.

Boven de schippers:

Cittidail prissionners presentlly in prission
this day being the 13 of Agust 1666

En boven de andere kolom met namen:

Prissionners in the tolbuith
of South Lieth pressenttlly
in James Reas Custodie the
forsaid day of Agust 1666

Tot nu toe, eenvoudig Schotse, maar de namen zijn moeilijker, omdat een Schotse schrijver fonetisch buitenlandse namen heeft geschreven.

We denken dat dit Nederlandse en Deense schippers zijn. Lijkt dat plausibel?

Who are these guys?

Herman Geurts zei op vr, 08/24/2018 - 16:04

 Hier mijn bijdrage, om een begin te maken, met  de nodige vraagtekens zowel wat betreft de juiste spelling als wat betreft nationaliteit.  Er zullen beslist meer ervaren lezers zijn. Ik ben benieuwd naar hun verbeteringen.

Schippers

Hew Allis

Piter Pitersonne   ( nl?)

Hewga Franssonne

Enika Cwetts /Lewetts?

Franssis Matillis

Hillibrand Johnsonne ( nl??)

Corneillis Corneillsone (nl?)

Piter Clasone (nl?)  ( zoon van Claas)

Piter Jansone (nl)

Jacob Simpsonne

Cristiphor ** eell

Piter Shephrne             

**all  Franshill

Ponliss Arensonne

 

rijtje rechts:

Rowert *dillsonne

Charlles Michaell

Swine? Rosslmanl         ( Duits?)

Jan Corneilsonne          (nl?)

Jaccob Brnie?

Corneillis Harritisonne  (nl?)

 

De namen eindigen op sonne/sone  klinken mij Nederlands. Roslmanl klinkt duits( Op internet vond ik een Rosselman , afkomstig uit Hamburg in dienst van het VOC –echter met een andere voornaam)

                                                                                                                                  +

Archimboldo zei op ma, 08/27/2018 - 10:16

Voortbordurend op het werk van Herman:

Skippers

Hew Allis
Piter Pitersonne (NL?)
Hewga Franssonme (ws schrijffout)
Awclda Ewetts
Franssis Makillis (Schot?)
Hillibrand Johnstowne (Schot?)
Corneillis Corneillsone (NL?)
Piter Cllasone (NL?)
Piter Yansonne (NL?)
Jacob Simpsonne (Schot?)
Albart Albertsom (Deen?)
Christiphor Udell (Schot?)
Piter Sheplirne
Isbrall Franshill
Poullis Airnsonne (NL?)

rijtje rechts:

Howert Adillsonne
Charlles Michaell (rare s)
Surine Rosmanl
Jan Corneillsonne (NL?)
Jarcob Bruce
Corneillis Hairittsonne

aline zei op ma, 08/27/2018 - 14:46

naam 4 zou misschien Awcka (Auke)  kunnen zijn.

En bij Cristiphor (geen h) lees ik Weell

Isbrall is misschien Iskall?

In het tweede rijtje lees ik Jacob, geen Jarcob. De a is nogal lang geschreven. Da zou ook bij de laatste achternaam het geval kunnen zijn. Dan is het Harittsonne.

 

Verder ben ik het met Archimboldo's namen  eens

Robert Urquhart zei op ma, 08/27/2018 - 20:41

De hoofdletters van de schrijver zijn soms moeilijk. Hij was ook inconsistent in de manier waarop hij namen schreef die eindigen op -sone of -sonne of -sowne. Kijk naar de w in Hew Allis en in Hillibrand Johnstowne.

Sommige namen eindigen onmiskenbaar met -sone (Corneillis Corneillsone). Maar ik denk dat hij misschien in een aantal anderen geschreven heeft (Piter Pitersowne en Hewga Franssowne of Fransowme).

Is de vierde naam Awcka Kwetts? Absoluut geen Schotse naam!

Robert Urquhart zei op za, 09/01/2018 - 12:35

De leidende autoriteiten op het gebied van Schots handschrift (Simpson en Dell) stellen dat Schotse schrijvers de neiging hebben om de letter k te vormen met een gebogen pennenstreek.

Aline heeft Awcka voorgesteld voor de vierde naam en ik denk dat dezelfde K in de achternaam staat, dus Awcka Kwetts.

Na de bijdragen van Aline, Herman en Archimboldo:

Hew Allis

Piter Pitersonne [of Pitersowne?]

Hewga Franssowne

Awcka Kwetts

Franssis Makillis

Hillibrand Johnstowne

Corneillis Corneillsone

Piter Cllasone

Piter Yansonne [of Yansowne?]

Jacob Simpsonne [of Simpsowne?]

Albart Albertso[m?]

Cristopher [?]eell

Piter Shephrne

Iskall Franshill

Poullis Airnsonne [of Airnsowne?]

[?]owert Jdillsonne [of Jdillsowne?]

Charlles michaell

Surine Roslmane

Jan Corneillsonne [of Corneillsowne?]

Jacob [of Jarcob] Bruce 

Corneillis Harittsonne [of Hairittsonne of Harittsowne of Hairittsowne?] 

aline zei op wo, 09/05/2018 - 12:25

Het is leuk dat Robert  de mogelijkheden -sonne- of -sowne- heeft neergelegd. Maar de enige -sowne- die ik herken in de tekst is die van Hillibrand Johnstowne. De w is herkenbaar, maar komt niet voor bij de andere achternamen. Daarin staat duidelijk  -sonne-

Namen zijn altijd moeilijk, en deze maken het extra ingewikkeld. Zijn de scheepsnamen bekend? En weet men iets van scheepsverklaringen, die in de notarisakten van het Amsterdams Archief staan? 'Vele handen' is daar mee bezig, misschien vinden we daar iets meer in (te zijner tijd!)

beheerder Rien Wols zei op do, 09/06/2018 - 08:41

Hartelijk dank voor jullie inspanningen, puzzelaars! Wat ons betreft komen we op de volgende rij namen uit (en de nationaliteit blijft natuurlijk een echte gok):

Hew Allis (moderne spelling Hugh) (Schot)

Piter Pitersonne (NL)

Hewga Franssonne (moderne spelling Hugo, wellicht NL)

Awcka Kwetts (moderne spelling Auke, klinkt Fries, maar het zou ook het Deense Åke kunnen zijn)

Franssis Makillis (klinkt echt Schots)

Hillibrand Johnstowne (GB)

Corneillis Corneillsone (NL)

Piter Cllasone (NL)

Piter Yansonne (NL)

Jacob Simpsonne (GB)

Albart Albertsom (DK?)

Christopher Neell (GB)

Piter Shephrne (?)

Jskall Franshill: (DK)

Poullis Arensonne (NL)

en in de tweede rij:

Rowert Jdillsonne (DK)

Charlles  Michaell: (GB)

Surine Roslmane (DK)

Jan Corneillsonne (NL)

Jarcob Bruce (Schots)

Corneillis Hairittsonne (GB) tenzij de man eigenlijk Gerritsen geheten heeft en uit Zeeland kwam :-)

Een terechte opmerking van Aline over die uitgang sone/sonne/sowne. Robert en ik hebben het daar van te voren ook al over gehad. Zo schreef hij: " A point of disagreement could be the ’sonne/sowne/soune’ name endings". Zijn argument komt voort uit zijn grondige kennis van het Schotse schrift. Vandaar: "I think the writer is using the form of ‘w’ that consists of a ‘v’ followed immediately by a ‘u’ – very common in Scotland". Ik zelf blijf toch eigenlijk gewoon een dubbele 'n' zien, eerlijk gezegd. Commentaar van Robert: "This is the sort of thing that, combined with several beers, might easily lead to a fist-fight!" :-)

Dan was er nog de kapitaal bij Christopher [?]eell. Net als Aline las ik daar een W, Robert dacht eerder aan een N. "Er bestaat een vorm van hoofdletter, waarbij de schrijver een ingewikkelde pennestreek invoegt tussen de basislijnen". En het klinkt ook wat Keltischer...

Robert Urquhart zei op do, 09/06/2018 - 18:59

Hartelijk dank, Rien.

Ik denk dat de 12e naam misschien Christopher Neell is, als de schrijver de letter N uitvoerig heeft geschreven, met een extra pennenstreek.

Uitgebreide kapitaal letters worden kort beschreven op de Scottish Handwriting-site op http://www.scottishhandwriting.com/cmPScap.asp.

Hier is een voorbeeld van een brief met een extra 'infill'-streek. Het woord is 'quhilk' (het Schotse woord voor 'welke') en de letter Q heeft een infill-streek.

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.