Paleopuzzel nr. 31: Plunderingen in Schotse wateren

Bedankt, Rien, voor het uploaden van de puzzel.
 

Misschien kan ik advies geven over 17e-eeuwse Schotse taal.

Er zijn verschillende gebeurtenissen van de schotten voltooid deelwoord einde -it. In regel 3 callit (modern Engels: 'called').

En verschillende exemplaren van de Scots meervoud einde -is (soms -es). In regel 7 vitalis (modern Engels: 'victuals').

In de 17e-eeuwse Schotten kwam quh voor in woorden als quhair' in de laatste regel, afgekort als qr (modern Engels 'waar'). De quh-vorm betekende een geluid als 'k' of 'wh'.

Apologies for my poor Dutch. Good luck with the transcription.

Een poging:

1. ? Captane Andr? Classen ??? e????  ?? s?drie

2. off my offcers thrie ?sones efter/ester? following

3. Jn ?e f?st ane/aue callit willame Cloo?e declarit and confess? for ?t

4. aney c?puls?n or prea?? th? to ?at the admirall wt q?m ye? past to

5. saile callit Andro wes?et ?? is ???? the admirall schippe calit Joort/Joost?

6. ???s gaue spec?all directi?? and ?and that at q?t tyme ?ey

7. sould be ???? to the ?ecessatie of ????? to tak the

8. sa?? q?r they could best And the self willame Cloo?e confessit

Een mooie poging, Bosco!

Een volgende poging (die ik niet gewaagd zou hebben zonder het perfecte voorwerk van Bosco, ervan uitgaande dat "ye" staat voor "the") en mezelf veel vrijheid gunnende

1. I, Captane Andre Classen hes ex???  with s?drie
2. off my officers thrie ?sones ester following
3. In the first ave callit willame Cloore declarit and confessit forout
4. aney compulsionn or preassing ther to that the admirall wit quhum thei past to
5. saile callit Andro westhet quha is now intu the admirall schippe calit Joost
6. Adrianess gave speciall directionn and hand that at quhat tyme they
7. sould be broiht to the necessatie of vitalisor of other thinges to tak the
8. sameri quhair they could best And the self willame Cloore confessit

Mooi gedaan, Archimboldo! En niet alleen dankzij Bosco's poging, maar ook met goed gebruik van de tips van Robin Urquhart, zie ik.

Bravo, Archimboldo en Bosco.  Een goede Nederlands-Schotse combinatie.

Nu dat je het meeste werk hebt gedaan, ik hoop dat ik de transcriptie kan verfijnen. Maar ik heb twijfels over een paar woorden of letters, dus ik zal slechts een paar regels tegelijk behandelen om andere meningen te vragen.

1. I, Captane Andro Classen hes examinet with sundrie

2. off my officers thrie persones eftir following

In regel 1: Andro/Andre/Andru zijn allemaal mogelijk. De moderne naam is 'Andrew' in het Engels. In Schotse documenten van de 17e eeuw zouden we 'Andru' of 'Andro' verwachten. Maar 'Andre' is mogelijk. De laatste letter is haastig en slecht geschreven. In modern Engels zouden we 'Andrew Classen' zeggen. Was hij een Nederlander? Is 'Andre Classen' een plausibele Nederlandse naam?

In regel 2: het vijfde woord heeft een p-voorvoegselafkorting. Nogmaals, slecht geschreven. Ik begreep het alleen vanuit de context.

In modern English we would say: I, Captain Andre Classen, have questionned several of my officers: three persons as follows.

Kunnen we het eens worden over de naam van de kapitein, voordat we verder gaan?

Andro is onwaarschijnlijk omdat alle o’s in één haal geschreven zijn. Blijft over Andre of Andru. Ik weet het niet.
Ik had voor sindrie gekozen omdat ik één pootje te weinig zie voor sundrie.
En het voorlaatste woord van r2 lijkt me niet eftir maar ester; de s heeft geen dwarsstreep en wijkt daarmee duidelijk af van de andere effen in r1 en r2 en verder staat er in ieder geval een e voor de r. Anders wordt het efter.

Bedankt, Arcimboldo. Ja, je hebt gelijk over 'efter' in regel 2. Ik heb automatisch 'efter' geschreven, zoals gebruikelijk is in Schots. Wat een blunder!

'Andre / Andro / Andru' in regel 1: een andere 'Andro' is duidelijker in regel 5 geschreven. In dezelfde regel staat het woord 'into/inta/intu/inte'. Ik denk dat de klerk soms een misvormde 'o' heeft geschreven, als een laatste letter in een woord. Maar ik kan anders worden overtuigd. 'Andru' en 'intu' of 'Andro' en 'into'. Deze zijn fonetisch het meest waarschijnlijk (in Scots).

'Sindrie' is mogelijk. Deze spelling komt voor in Scots, evenals 'sundrie' of 'svndrie'. Ik denk dat je gelijk hebt dat er niet genoeg is om 'sundrie' te zeggen. Misschien 'svndrie' maar ik ben het eens over 'sindrie'.

1 I Captane Andro [of Andru] Classen hes examenit with sundrie
2. off my officers thrie persones efter following
3. In the first ane callit willame Cloore declarit and confessit forout
4. aney cumpulsioun or preassing therto that the admirall with quhoum thei past to
5. saile callit Andro Weschet quha is now into [of intu] the admirall schippe calit Joost
6. Adrianess gaue speciall directioun and comand that at quhat tyme they
7. sould be brocht to the necessatie of vitalis or of vther things to tak the
8. samen quhair they could best. And the self willame Cloore confessit

In modern English: I Captain Andre Classen have questionned several of my officers: three persons as follows: Firstly, one called William Cloore declared and confessed, without any compulsion or pressure. that the admiral with whom they sailed previously, called Andro Weschet, gave special orders that when the needed victuals or other things, to take these where they could best find them.

In regel 3 is 'ane' het Schotse woord voor 'a', vergelijkbaar met het Nederlandse 'een'.

De namen van de mensen en het schip zijn interessant. 'Weschet' is misschien de Schotse naam 'Wishart'.

Ik ben het meest onzeker over 'thei' in regel 4.

In regel 6 (woord 6) staat de afkorting 'com'.

Sorry! Ik bedoelde 'sindrie' in regel 1. Te veel laat-nachtpaleografie.

in de voorlaatste regel lees ik nog thingis

Ja, goed gezien, Archimboldo: 'thingis'.

Over die -o- (of u) in verschillende woorden: ik zou pleiten voor Andro en into. Als je kijkt naar de tweede o in following (r.2), dan zie je dat de schrijver de o maakt met twee gebogen streepjes, de een met het boogje naar links en de tweede met het boogje naar rechts, een soort koffieboontje zeg maar. Dat kom je ook in continentaal schrift al heel vroeg tegen. En als een o ook past, lijkt me dat in deze gevallen de beste oplossing voor het teken dat we daar lezen.

@Robin: onzekerheid over "they" in regel 4? Als je kijkt naar het derde woord in de laatste regel, dan staat daar ook they (gewoon gespeld met "th" en niet met een "y" (=thorn?). In r. 4 is het wat slordiger, maar ik zie meer overeenkomst dan verschil, dus voor mij is het gewoon "they" in r. 4 :-)

Misschien is dit ook wel het moment om de beloofde Nederlandse tekst, waarvan dit Schots een vertaling is, erbij te zetten. Hierbij:

In transcriptie:

Bij mijn cappiteijn Andries Claessen ghe-

examineert met ettelijcke van mijn

officiers drie gevangens te weten

dese navolghende persoonen

Inden eersten eenen genaempt Willem Cloos be-

kennen ende beleden hebben sonder molestatije oft dreigment

aen te doen als dat den admirael daer sij mede wt

geseijlt sijn eenen genaempt Andree Weschet de welcke

met dammirael Joost Adriaenssen tscheep is sij volck volle

last gevende wanneer sij eenighe victalije oft andere

dinghen gebreck mochten hebben de selve te nemen oft te

cunnen crijghen waer sij cunnen oft mochten Den voors.

Willem Cloos bekent oock