Paleopuzzel nr. 3

Vissen met een harpoen mag niet.
Is dit fragment op ware grootte afgedrukt?

Jager

@Pieter: Inderdaad, dat is een gedeelte van het vergrijp. Het fragmentje zoals je het hierboven ziet is niet op ware grootte, je kunt het open klikken voor een vergroting (en dan, afhankelijk van je browser, kun je het nog verder vergroten).

@Carien: Ben benieuwd of anderen er nog een ander beroep in lezen...

Jager, ja dat kan. Ik dacht Feger. Maar ik heb geen idee of de v en de f in de negentiende eeuw nog door elkaar gebruikt werden...

Jager, zou ik ook zeggen. Ik kan me niet voorstellen wat het anders kan zijn, al ben ik nog geen voorbeelden van zo'n "J" tegengekomen.

35
Pro Justitia
_______
ZITTING van den 8 October 1858

In zake

N[umer]o. 3646 Van den Heer Comissaris van Polici der Stad
's Hertogenbosch, waarnemend het Openbaar Minis-
terie bij het Kanton-Geregt te 's Hertogenbosch,
ambtshalve eischer en aanlegger, ingevolge exploit
van de 19 September 1858,
ter eenre

op ende jegens
Christiaan van Muilekom,
oud 17 jaren, Jager, wonende
te Engelen, geboren te Empee [Empel?],
gedaagde, in persoon Verschenen,
ter anders zijds
[signatuur]A Schutstal[?]
Gezien bij het Kanton-Geregt te 's Hertogenbosch, Hoofdplaats der Provincie
Noordbrabant, de stukken van het Proces, ten laste van voornoemde
gedaagde, daarbij beklaagd van het visschen met Harpoen,
verboden tuig, in water van het rijk, gelegen
onder Orthen, zonder schriftelijke vergunning
van den regthebbenden op dat water, den
20 juny 1858

Gezien en voorlezing gedaan van het deswegens opgemaakt Proces-Verbaal door den
Rijksveldwachter Albertus Schutstal[?], te Hedel[?]

G v Rein[?]

Jager voor 99% zeker, Empel en Hedel liggen voor de hand maar vind ik een stuk lastiger, voor Schutstal en G v Rein geldt dat ik hooguit hoop dat ik goed gegokt heb. Bij onderzoek zou ik doorbladeren naar andere plaatsen waar hun naam duidelijker stond.

'Jager' krijgt vooralsnog de meeste stemmen, dit lijkt mij ook de meest logische transcriptie. Toegegeven, de eerste keer dat ik het woord las kon ik er niets van maken, de volgende dag zag ik het ineens. Gek hoe die dingen soms werken.

@Maggy: Empel en Hedel kloppen. Ook Schutstal zou ik zelf zo hebben gelezen, van G. v. Rein ben ik niet geheel zeker. Soms zijn dit soort signaturen pas echt te doorgronden als je via andere bronnen uitzoekt wie in een bepaalde periode die bewuste functie bekleedde, bijvoorbeeld door een aanstellingsbesluit op te zoeken. Maar goed, dit is niet altijd mogelijk hoor. In dit geval ook niet belangrijk.

En "sager"?

Feger lijkt me uitgesloten, Sager heb ik wel overwogen. Maar als er een S staat ligt Slager nog veel meer voor de hand, waarbij de l verworden zou zijn tot wat als F-streepje gezien zou kunnen worden plus wat volgens mij een later bijgekrabbeld vraagteken in de bovenste lus is. Maar andere lussen wijzen allemaal 45 graden omhoog, ik zie geen onregelmatigheid in het papier en de pen bevatte voldoende inkt, dus viel voor mij ook die optie af. Maar voor 100% zekerheid zou vergelijking met andere stukken uitsluitsel moeten bieden. Zonder die optie houd ik het bij Jager.

vroeger
(herzien)

Als je de letters leest dan staat er echt Feger: een mooie F met een krulletje op de verticale poot zoals vroeger werd geschreven, een o die mogelijk ook een e kan zijn. Op internet komt het woord feger niet voor behalve bij een puzzelwoordenboek en dan staat er beroep achter als verklaring. geen idee wat dat dan weer is en waar ze dat beroep dan weer vandaan halen, en wetenschappelijk is het ook niet.
Ik lees geen J of een a erachter als ik het vergelijk met de andere tekst, zoals ik geleerd hebt te vergelijken als ik het niet weet.

In het Fries is een 'veger', wat een beroep kan zijn geweest, een 'feger'. In 1802 voor het eerst gesignaleerd. Maar we zitten hier wel een behoorlijk stuk van Friesland vandaan. De tweede letter heeft een haaltje rechtsboven, waardoor ik er toch met geen mogelijkheid een 'e' van kan maken. Hij lijkt (door vergelijking) het meest op een 'o', maar een 'a' is ook goed mogelijk. Toch niet echt een "klein" puzzeltje...

Jager of feger of toch een ander beroep...? Bij alle mogelijkheden knaagt er nog wel iets. Toch eens wat omliggende stukken erbij pakken voor de uiteindelijke oplossing!

Een 17-jarige krijgt m.i. geen jachtvergunning. Er staat ook helemaal geen J (vergelijk Juny), maar een F. De tweede letter is een zuivere o, zie het woord erachter. Dan hebben we 'foger'. Wellicht een vergissing, dat de g een verminkte ij is. Wat is dan een fooier? Naar J.B. Glasbergen in het Beroepsnamenboek: iemand die werkt voor een fooi.

Dat had ik ook al bedacht ja. BS of Bevolkingsregister zouden duidelijkheid kunnen geven. In het kader van deze puzzle voelt dat echter een beetje als valsspelen...

Inmiddels heb ik andere vonnissen bekeken van dezelfde hand... en de juiste lezing zit, naar mijn mening dan, nog niet bij de in dit puzzeldraadje gegeven antwoorden bij. Het is dus toch nóg een ander beroep! Over een paar dagen zal ik de (vermoedelijke) oplossing publiceren. Tot die tijd mag je een tweede poging wagen :-)

Spannend! De raderen draaien weer...

een toger ?(sjouwer, drager)

Iemand die vist met een harpoen? Vermoedelijk een verbastering van fergier/varjer oftewel (Fr.) 'vaarder' (walvisvaarder bv.). Zie: J.B. Glasbergen: Beroepsnamenboek (Amsterdam/Antwerpen, 2004).

Perkamentus antiquarius
http://perkamentus.blogspot.nl

Ik ga met Peer mee! Goed van jou. "Toger" (van togen, slepen; visser met een sleepnet). Was ik daar maar opgekomen...

Idd Toger, hij was scheepsknecht.

kan volgens mij ook Visser zijn.

Ik las ook Toger. Al heb ik geen idee wat dat is. Maar in Berlicum schijnt een straatnaam De Toger te zijn, in een wijk met oude beroepen (Snijder, Volder, Looier, etc.).

"Togen" staat wel nog in de Van Dale van 1961, met de betekenis van trekken, slepen, boegseren.
"Boegseren" = (volgens diezelfde Van Dale) "een schip met een of meer sloepen, met een aan het schip verbonden tros, voorttrekken (bijv. bij stil weer of om het door een nauwe opening te brengen); op sleeptouw nemen", ook figuurlijk gebruikt. In verband hiermee: een boegseerlijn, boegseersloep, boegseertouw, boegseertros, enz. Een boegseerder (dat zal een toger geweest zijn) is een roeier in een boegseerboot.
Waar blijft de taal...

Een trekschuit werd vroeger getroken door een paard op een jachtpad langs het water en de persoon die het paard bestuurde heet een Jager of zoals geopperd een Toger.

Lees ik echter de datum op het einde dan zie ik duidelijk een hoofdletter J van 20 Juni 1858.
En is niet de hoofdleter van het beroep en sluit me aan bij Toger.
Dus verwacht dat je goed zit. rest van de tekst was vrij simpel te lezen in een keer.

Veger

van Muilenkom was harpoen viiser (visschen met harpoen volgens de akte)

Twijfel nu, die J

Dag allemaal,

De oplossing: Christiaan van Muilekom is van beroep een... toger!

Zie de bijgaande afbeelding. Daarop zie je diezelfde beginletter nogmaals, maar dan in een woord waarvan je zeker weet dat het met een t begint: Tilburg

Zo heb ik meerdere akten bekeken, op een enkele daarvan kwam zelfs weer het beroep toger voor.

Pakken we er oude woordenboeken bij, dan zijn er diverse verklaringen voor wat dit beroep inhoudt, maar gelet op het vergrijp ("visschen met harpoen...") lijkt het voor de hand te liggen dat het hier gaat om een visser die van een sleepnet gebruik maakt.

Dit vergeten we nooit meer :-)

Dank aan iedereen die mee heeft gepuzzeld! Volgende week een nieuwe hersenkraker.

Volgens mij staat er toger. Iemand die een schip voorttrekt met behulp van een paard.

Klopt helemaal, Marjolein!

Dit was trouwens een puzzel uit 2016. Inmiddels zijn we al bijna aan de 100e puzzel toe! Zie hier de laatste:

https://watstaatdaer.nl/forum/paleopuzzel-nr-98-lang-genoeg-gezeten

Hallo allemaal, als je geïnteresseerd bent in geld verdienen op het internet zul je zeker geïnteresseerd zijn om te leren over het casino https://nlcasinospot.nl/casino-reviews/holland-casino  lees de casino recensie. Je zult gemakkelijk kunnen beginnen met verdienen en zoveel mogelijk positieve emoties krijgen van verschillende spellen.