Paleopuzzel nr. 25: Rooie oortjes voor de Raad

Vandaag alleen de pare zinnen...

1.
2. hebbende t'exploicteren hier toe versorght, saluijt. Wij hebben ontfangen de supplicatie van de fiscaelen van desen Raede, inhoudende hoe dat Maijken Cornelisdochter woonende tot Sundert hebbende publijcke=/
3.
4. trou-beloften corts daer naer met vleeschelijcke conversatie bevesticht. Ende oversulcx nochte naer het woordt Godts, nochte naer beschreven rechten haer egeensints vrije en stonde, haeren/
5.
6. hadde nochtans Jan Jan Marcx Sgrauwen mede tot Sundert woonachtich, hem soo verre vergeten, dat sij de voorseijde Maeijken Cornelisdochter, t' sij met schoone woorden, beloften oft anders=/
7.
8. Hebbende tot dijen eijnde sijlieden beijde den pastoor van Standtdaerbuijten ende andre versocht haer t'samen te willen trouwen. Ende alhoewel henlieden sulcx bijde selve was ontseijt/
9.
10. dat de voorseijde Maijken swanger geworden sijnder bijden selven Jan Jan Merckx Sgrauwen een kindt geprocreert hadde gehadt, blijvende noch beijde binnen den voorseijde dorpe van Sundert/
11.
12. moet verstaen worden naer rechten te weesen crimen raptus, ende inden persoon vande voorseijde Maijken crimen adulterij, welcke beijde sulcx waeren dat sij naer rechten aenden lijve/
13.
14. addresserende (soo sij seijden) ende versueckende onse behoorlijcke provisie van opene brieven off mandament van daechsele in persona daer toe dienende ende gerequireert/
15.
16. SGrauwen ende Maijken Cornelisdochter te comparen in persona t'eenen seeckeren gelegenen daege henlieden bij u te beteeckenen voor ons inden voorsijde Raede. Omme aldaer te/
17.
18. antwoorden. Ende inder saecke voorts te procederen ende sien ordonneren als naer rechte. Dus ten selven daege overschrijnende wes ghij hier inne sult hebben gedaen. Gegeven in s'Graven=/
19.
20. Bij de voorseijde eerste ende andere Raeden//

Een paar kleinigheden:
6. ’t sij
10. sijnde
12. wesen
18. overschrijvende

1 D'Eerste ende ander raeden van Brabant onder de geunieerde provintien, den eersten deurweerder oft bode macht/
2 hebbende t'exploicteren hier toe versocht, saluijt. Wij hebben ontfangen de supplicatie van de fiscaelen van desen raede inhouden[de] hoe dat Maijken Cornelis d[ochte]r woonende tot Sundert (?) hebbende publijcke=/
3 lijcken sponsalia gecontraheert oft ondertrouw gedaen opden xxve dach van april inden jaere xvje ende twelff met seeckeren jonckman mede aldaer genaempt Jans Jacob Lambrechts. ende de selve/
4 trou-beloften corts daer naer met vleesschelijcke conversatie bevesticht. Ende oversulcx nochte naer het woordt Godts, nochte naer beschreven rechten haer egeensints vrije en stonde haeren /
5 bruijdegom te verlaeten. Ende sich met eenen anderen t'sij in huwelijcke oft anderssints te vergeselschappen. Veel min eenen anderen mans persoon geoorloff was geweest haer te vervoeren/

goede nacht

De huidige inzendingen combinerende, komen we al aan meer dan de halve tekst! Misschien dat iemand anders nog kan aanvullen? (Johan en Nadine, hard gewerkt!)

Ik hou mijn volledige tekst nog wat in beraad... Questie vande andren ooc noch een kans te gheven...

1. D'eerste ende andere Raeden van Brabant onder de geunieerde Provintien. Den eersten Deurweerder oft bode macht/
2. hebbende t'exploicteren hier toe versorght, saluijt. Wij hebben ontfangen de supplicatie van de fiscaelen van desen Raede, inhoudende hoe dat Maijken Cornelisdochter woonende tot Sundert hebbende publijcke=/
3. lijcken sponsalia gecontraheert oft ondertrouw gedaen opden XXVste dach van April in den Jaere XVIhonderd ende twelff met seeckeren Jonckman mede aldaer genaempt Jan Jacob Lambrechts, onder de selve/
4. trou-beloften corts daer naer met vleeschelijcke conversatie bevesticht. Ende oversulcx nochte naer het woordt Godts, nochte naer beschreven rechten haer egeensints vrije en stonde, haeren/
5. bruijdegom te verlaeten, ende sich met eenen anderen t'sij in huwelijcke oft anderssints te vergeselschappen, veel min eenen anderen mans persoon geoorloft was geweest haer te vervoeren/
6. hadde nochtans Jan Jan Marcx Sgrauwen mede tot Sundert woonachtich, hem soo verre vergeten, dat sij de voorseijde Maeijken Cornelisdochter, t' sij met schoone woorden, beloften oft anders=/
7. sints hadde geinduceert dat sij haer eer ende trouw-beloften aen haeren gemelten bruijdegom gedaen, vergetende met intentie met malcanderen in huwelijcken state te treden/
8. Hebbende tot dijen eijnde sijlieden beijde den pastoor van Standtdaerbuijten ende andre versocht haer t'samen te willen trouwen. Ende alhoewel henlieden sulcx bijde selve was ontseijt/
9. met vermaninge dat sulck huwelijck gantsch nijet en mochte bestaen hadden nochtans de voorseijden persoonen sulcx alles ongeacht met malcanderen vleeschelijck geconverseert. Inden vuege/
10. dat de voorseijde Maijken swanger geworden sijnde bijden selven Jan Jan Merckx Sgrauwen een kindt geprocreert hadde gehadt, blijvende noch beijde binnen den voorseijde dorpe van Sundert/
11. woonende alles breeder blijckende bijde informatie ons verthoondt tot groot schandael van een ijegelijck. Ende want sulcx bestaen inden persoon vande voormelde Jan Jan Marcx Sgrauwen/
12. moet verstaen worden naer rechten te wesen crimen raptus, ende inden persoon vande voorseijde Maijken crimen adulterij, welcke beijde sulcx waeren dat sij naer rechten aenden lijve/
13. behoorden gestraft te worden, met confiscatie van goederen, Soo waeren de remonstranten tot afliveiringe van sulcke ende dijergelijcke crimen ende publijcke schandaelen haer aende Justitie/
14. addresserende (soo sij seijden) ende versueckende onse behoorlijcke provisie van opene brieven off mandament van daechsele in persona daer toe dienende ende gerequireert/
15. Waeromme soo eest dat wij desen aengesien u ontbieden ende bevelen daer toe committerende bij dezen, dat ghij ten versuecke van de voorseijde fiscaelen daecht den voorseijde Jan Jan Marcx/
16. SGrauwen ende Maijken Cornelisdochter te comparen in persona t'eenen seeckeren gelegenen daege henlieden bij u te beteeckenen voor ons inden voorsijde Raede. Omme aldaer te/
17. aenhooren alsuclken eijsch ende conclusie als de voorseijde fiscaelen tegens elcx van henlieden ten dage in rechten dienende in cas van crim sullen willen doen ende nemen. Daertegens te/
18. antwoorden. Ende inder saecke voorts te procederen ende sien ordonneren als naer rechte. Dus ten selven daege overschrijvende wes ghij hier inne sult hebben gedaen. Gegeven in s'Graven=/
19. haege onder de segel vanden voorseijde Raede hier aen doen hangen, twelff dagen inden maendt van Septembri, Int jaer ons heeren dijsent ses hondert ende derthiene./
20. Bij de voorseijde eerste ende andere Raeden//

5a. t’ ontschaecken oft anderssints aen haeren persoon ijet te plegen ’t welck soude mogen dienen tot naerdeel, hinder ofte beletsel vanden voorgenomenen houwelijcke ofte troubeloften. Soo
7. van
9. houwelijck Inder vuegen
11. voornoemde
13. affweiringe
19. den duijsent

De oplossing volgt binnenkort. In de tussentijd heb ik de titel van deze puzzel aangepast: het was namelijk niet de 24e maar al de 25e puzzel!

Zo, dat was een flink karwei om te transcriberen. Met dank aan mijn collega's Mariët (voor de eerste versie) en Rien (voor de controle daarvan) treffen jullie onderstaand de oplossing aan.

Tip: als je je eigen oplossing en de onderstaande in aparte Word-documenten giet, kun je ze in Word laten vergelijken. Verschillen worden dan makkelijk en snel zichtbaar, zonder dat je zelf iedere komma hoeft te checken.

Over komma's gesproken: in teksten als deze zitten er heel wat waarover je kunt twijfelen, evenals over hoofdletters en punten. Dat geldt vast ook voor ónze oplossing. We zijn benieuwd! Succes met nakijken.

En... leuke tekst?

1. D’eerste ende andere Raeden van Brabant onder de geunieerde Provintien. Den eersten Deurweerder oft bode macht

2. hebbende t’exploicteren hier toe versocht Saluijt Wij hebben ontfangen de supplicatie van de fiscaelen van desen Raede Inhoudende hoe dat Maijken Cornelis dochter woonende tot Sundert hebbende publijcke-

3. lijcken sponsalia gecontraheert oft ondertrouw gedaen opden XXV-e dach van April inden Jaere XVI c ende twelff met seeckeren jonckman mede aldaer genaempt Jan Jacob Lambrechts, ende de selve

4. troubeloften corts daer naer met vleesschelijcke conversatie bevesticht Ende oversulcx nochte naer het woordt Godts nochte naer beschreven rechten haer egeensints vrije en stonde haeren

5. bruijdegom te verlaeten, ende sich met eenen anderen t’sij in huwelijcke oft anderssints te vergeselschappen, veel min eenen anderen mans persoon geoorloft was geweest haer te vervoeren

6. t’ontschaecken oft anderssints aen haeren persoon ijet te plegen t’welck soude mogen dienen tot naerdeel, hinder, ofte beletsel vanden voorgenomenen houwelijcke ofte Troubeloften. Soo

7. hadde nochtans Jan Jan marcx sgrauwen mede tot Sundert woonachtich, hem soo verre vergeten, dat hij de voorschreven Maeijken Cornelis dochter t’sij met schoone woorden, beloften oft anders-

8. sints hadde geinduceert dat sij haer eer ende trouwbeloften aen haeren gemelten bruijdegom gedaen, vergetende met intentie van met malcanderen in huwelijcken state te treden

9. hebbende tot dijen eijnde sijlieden beijde den Pastoor van Standtdaerbuijten ende andere versocht haert samen te willen trouwen. Ende alhoewel henlieden sulcx bij de selve was ontseijt

10. met vermaninge dat sulck houwelijck gantsch nijet en mochte bestaen, hadden nochtans de voorschreven persoonen sulcx alles ongeacht, met malcanderen vleeschelijk geconverseert. Inder vuegen

11. dat de voorschreven Maijken swanger geworden sijnde bij den selven Jan Jan merckx sgrauwen een kindt geprocreert hadde gehadt, blijvende noch beijde binnen den voorschreven Dorpe van Sundert,

12. woonende alles breeder blijckende bijde informatie ons verthoondt, tot groot schandael van een ijegelijck. Ende want sulcx bestaen inden persoon vande voornoemden Jan Jan marcx sgrauwen

13. moet verstaen worden naer rechten te wesen Crimen raptus, ende inden persoon vande voorschreven Maijken Crimen adulterij, welcke beijde sulcx waeren dat sij naer rechten aenden lijve

14. behoorden gestraft te worden met confiscatie van goederen. Soo waeren de remonstranten tot affweiringe van sulcke ende dijergelijcke crimen ende publijcke schandaelen haer aende Justitie

15. addresserende (soo sij seijden) ende versueckende onse behoorlijcke provisie van opene brieven oft mandament van daechsele in persona daer toe dienende ende gerequireert.

16. Waeromme soo eest dat wij desen aengesien u ontbieden ende bevelen daer toe committerende bij dezen, dat ghij ten versuecke van de voorschreven fiscaelen, daecht den voorschreven Jan Jan marcx

17. sGrauwen, ende Maijken Cornelis dochter te compareren in persona t’eenen seeckeren gelegenen daege henlieden bij u te beteeckenen voor ons inden voorschreven Raede. Omme aldaer te

18. aenhooren alsulcken eijsch ende conclusie als de voorschreven fiscaelen tegens elcx van henlieden ten dage in rechten dienende in cas van crim sullen willen doen ende nemen, Daertegens te

19. antwoorden. Ende Inder saecke voorts te procederen ende sien ordonneren als naer rechte. Dus ten selven daege overschrijvende wes ghij hier inne sult hebben gedaen. Gegeven in s’graven-

20. haege onder den segel vanden voorschreven Raede hier aen doen hangen twelff dagen inde maendt van Septembri. Int jaer ons heeren duijsent ses hondert ende derthiene.

21. Bijde voorschreven eerste ende andere Raeden.

Om dit proces wat meer inhoud te geven, hierbij de inschrijving bij de RK kerk te Groot Zundert van de ondertrouw (25-4-1612) van die Maria Cornelis met Jan Jacobi Lambrechts. Wie waagt zich aan de transcriptie?

En als tweede hierbij de inschrijving van de doop bij de RK kerk te Groot Zundert van het kind van Maria Cornelis op 3-11-1612, maar iets meer dan 6 maanden nadat ze in ondertrouw was gegaan. Ze was dus al een aantal maanden zwanger bij de ondertrouw. Wie waagt zich aan de transcriptie?

Een aparte manier om te vragen om een transcriptie.

25 aprilis 1612. Contraxere spon-
salia Johannes Jacobi Lamberti
Vermeulen et Maria Cornelii,
testantibus Petro Petri Williardi
et Anthonio Christiani Stephani.
Sponsus petiit publice in ecclesia suam sponsam,
sed illa non comparuit; immo fugit cum altero
amasio, sed et is (ut fit) postea eam dereliquit.

3 novembris baptizata est proles, ut
matrem asseruisse reserebant feminae
quae ei statim a partu adfuereant, Joannis
Joannis Marci et Mariae Cornelii nomine
Hubertus. Susceptores Leonardus Joannis
Petri et Maria Arnoldi Verwijmer.
Proles est illegitima.

Hoi Chris. Dank voor de transcriptie. Ik vond het gewoon leuk om deze aktes te delen als vervolg op het document van de Raad van Brabant

een laatste correciie in r 19: Ons i.p.v. Dus