Paleopuzzel nr. 22: Hagelslag (maar niet op het brood)

Oighst deses Jaers ….. drie en negentigh –
bij in spectis occulair bevonden dat door
den horibelen swaren ende dedroefden –
hagel slage op dijnsdagh Jonghstleden
den aghtienden deser naer middagh de –
clocke tusschen vijff ende ses wijzen nade
noen alhier gevallen aen de soomer –
vruchten onder de konel? van de SB---
osbeckse dekens thiende die alle nogh-
in haergewassen stonden is geschien seer
groote schade, ende de gemelte vruchten
daer door t' eene mael sijn dedorven –
ende geruineert voor redenen van wel

1. ..... zestienhonderd drie ent negentigh
2. bij in spectie
8. ........ kours (?) van de 's Beekse (afkorting van Hilvarenbeek?)
9. esbeeckse
10. in haer gewasch ....... is geschiet

Dank voor jullie bijdrage Maria en Jeanne!

Dag iedereen,

Een ander versie

1 Oighst deses jaers xvi honderd drie entnegentigh /
2 bij in spectie occulair bevonden dat door /
3 den horibelen swaren ende bedroefden /
4 hagel slagh op dijnsdage jonghsleden /
5 den aghtienden deser naer middagen de /
6 clocke tusschen vijff ende ses uijren [naer /
7 noen] alhier gevallen aen de soomer /
8 vruchten onder de kours vande [voorschreven] /
9 esbeeckse de krens thiende die alle nogh /
10 in haergewasch stonden is geschiet seer /
11 groote schade, ende degemelte vruchten /
12 daer door t'eene mael sijn bedorven /
13 ende geruineert voor redenen van wel /

Dank voor je reactie Nadine!

De reactie van Nadine heeft bij mij tot nieuwe vragen en inzichten geleid:
1. Moet je zestienhonderd voluit schrijven of transcriberen als xvi honderd?
4. Volgens mij eindigen slag. en dijnsdag. op dezelfde letter. M.i. is dat een h.
jonghstleden: ik lees hier een t tussen. Vergelijk met "stonden" op regel 10.
6. uijren naer lijkt me Ok.
8. Ik denk dat aan het eind inderdaad (voorschreven) staat.
9. dekens of de krens? Volgens mij staat er geen r achter de k (vergelijk met de k van kours) en is het één woord. Wat betekent deze zin? Zijn dat dekens van de kerk en is thiende een stuk grond?

@ Jeanne - en eventuele andere collega's,

Voor je vraag over de wijze van transcriptie, kan je eens op internet het volgend pdf-document opvragen ( en downloaden ):
"Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden , Samengesteld in opdracht van het Nederlands Historisch Genootschap en van de Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschiedenis, 6e herziene druk, 's Gravenhage 1988."
(Ik denk dat de beheerders van dit forum reeds vroeger hierop gewezen hebben)
Veel leesplezier en groetjes !

Dank je wel, Johan.

Akkoord met de boodschap van Jeanne: dus « dijnsdagh », «jonghstleden » en «dekens ».
mvg aan iedereen

Bedankt voor de tip Johan, alles op dit gebied is welkom voor mij als beginneling, ik moet zeggen dat dit forum erg leerzaam is!
Maria

Jullie maken mijn werk in ieder geval een stuk eenvoudiger :)

Kours: ik had nogal wat moeite om de betekenis van deze zin te achterhalen... Tot ik er aan dacht om het woord te "verfransen" naar "Cour[t]" en dan kom ik via INL.GTB.NL naar een aannemelijke betekenis: "Hof; gerechtshof"... Correct?

Als je de laatste letter van kours vergelijkt met de laatste letter van ses (regel 6) en van is (regel 10) zou ik toch eerder gaan voor een -s, dus kours.

Ook het woordenboek middelnederlandse taal geeft geen verklaring voor het woord kours.
Wel vond ik op internet het volgende:
http://www.chielsmallegange.nl/waarde/raze_3524.pdf
Cornelis Jacobs Boudewijns heijst Sebastiaen Pieters (MPBastiaen Pieters) vuijtwijsende de register folio 38 ende is hem heijschende leveringe van alsulcken huijs met koers? als Jacob Corneliss sijne soone van Sebastiaen Pieterh MPS: Bastiaen Pieters) gecocht heeft.
Hier verwijst kours blijkbaar naar een stuk grond ( hof, boomgaard?) en dat past volgens mij dan wel weer in de zin:
aen de soomer/ vruchten onder de kours vande [voorschreven] /
esbeeckse dekens thiende die alle nogh / in haer gewasch stonden

Voor alle duidelijkheid: ik lees inderdaad ook "kours".. Mijn bijdrage ging enkel maar over de betekenis van het woord. Grtjes.

Zou het woord kours ook koves (hutjes, huisjes) kunnen zijn?

dat lijkt me heel goed mogelijk, ik lees namelijk geen 'r' inhet woord maar wel een 'e' als 4e letter.

De schrijver gebruikt in deze tekst heel consequent het u-bevestigingsteken bij de u en niet bij de v. Dus het is geen v.

Is het mogelijk dat er 'koues' staat, een (Zuid Afrikaans) woord voor een koude periode.

@ Maria Franken.
Koues lijkt mij onjuist. Als je het in die betekenis in de zin plakt, krijg je een onlogische zin.

nog enkele puntjes bij Nadine

r. 4 jonghstleden
r.5 middagh
r.9 dekens
in r.10 twijfel ik tussen haer/hoer gewasch. De a lijkt nl. op een o

Reactie op de puntjes van Nadine:
Ik ben het eens met jonghstleden, middagh en dekens.
In regel 10 lees ik toch een a. Het haaltje staat in het midden. Bij de o staat het hoger en bij de a lager. Het woord haer lijkt me logischer.

Inderdaad is haer logischer. Maar kijk naar het woord bedorven in de voorlaatste regel. In veel geschriften kom ik het woord hoer tegen, vandaar mijn twijfel.

Bij haer zakt het haaltje meer door dan bij bedorven.
Als je haer vergelijkt met daer in regel 12 lijkt het me toch eerder een a.

je hebt me overtuigd!

Mooi om te zien dat deze puzzel aanleiding heeft gegeven tot veel discussie. Hier volgt dan nog, misschien ten overvloede, de oplossing:

Oighst deses jaers xvi honderd drie entnegentigh
bij in spectie occulair bevonden dat door
den horibelen swaren ende bedroefden
hagel slagh op dijnsdagh jonghstleden
den aghtienden deser naer middagh de
clocke tusschen vijff ende ses uijren [naer
noen] alhier gevallen aen de soomer
vruchten onder de kours vande voorschreven
esbeeckse dekens thiende die alle nogh
in haergewasch stonden is geschiet seer
groote schade, ende de gemelte vruchten
daer door t'eene mael sijn bedorven
ende geruineert voor redenen van wel