Maycken Gillis / Jelis - graag nakijken transcriptie en betekenis akte

Alexander,

Al een prima transcriptie, de meeste aanvullingen betreffen details. Wat betreft de inhoud: na het overlijden van een ouder hebben de kinderen van de betreffende ouder recht op hun kindsdeel van de erfenis van de overleden ouder. Dat recht houden ze, ook al hertrouwt de overleden ouder. Om het erfdeel van de kinderen te garanderen konden ouders via testament of een andere notarieel vastgelegde regeling de voogdij en erfdelen van hun kinderen vast laten leggen. Als zij dit niet via de notaris regelden, konden zij ook een regeling treffen met de plaatselijke weeskamer, die dan garant stond voor het beheer en de uitkering van het erfdeel zodra kinderen meerderjarig werden (bij het bereiken van de meerderjarige leeftijd of bij het trouwen van het betreffende kind).

In Middelburg is de voogdij van Maeyke Jelis blijkens deze akte inderdaad in handen geweest van Jan van Linthout de Oude (=senior), haar zwager, het financieel beheer van haar erfenis lijkt via de Weeskamer van Middelburg gelopen te hebben. Aangezien zij nu meerderjarig is en bovendien kennelijk niet meer in Middelburg woonde, verleende zij Jan van Linthout de Jongere (=junior) via deze akte machtiging om namens haar de bemoeienis van zowel de Middelburgse Weeskamer als die van Jan van Linthout de Oude formeel te beëindigen. Vermoedelijk doet ze dit via Jan van Linthout de Jongere vanwege de reisafstand, zodat zij daarvoor niet van Amsterdam naar Middelburg hoefde. Jan Gerritsz treedt hierbij als assistent en gecoren (=gekozen, dit in tegenstelling tot via de wet toegewezen voogden) voogd op, aangezien vrouwen destijds zelf geen formele overeenkomsten mochten sluiten en formeel dus handelingsonbekwaam waren.

Hieronder de transcriptie met aanpassingen in bold; interpunctie en hoofdlettergebruik aangepast aan hedendaags gebruik.

Compareerde voor mij Jan Verhey, openbaer notaris
tot Amsterdam, ter praesentie vande naergenoemde
getuygen, Maeyke Jelis, meerderjarige dochter,
geassisteert met Jan Gerritsz, backer binnen deser
stede, haeren swaeger ende gecoren voocht in desen,
ende sij comparante heeft in d'alderbeste ende starc-
ste forme haer immermeer doenlicxst zijnde, ge-
constitueert ende machtich gemaeckt, constitu-
eerde ende maeckte machtich mits ende in crachte
deser, Joost Linthout de Jonge, tott Middel-
burch, gevende derselven speciale, absolute
ende volcomene procuratie, last, macht ende
bevel, omme uyt den naeme ende van wegen
haer constituente de Edele Heeren weesmeeste-
ren ter  camere binnen der stadt Middelburch in
Zeeland voors., mitsgaders Joost Linthoud d’Oude
haere constituentis geweesde voocht, nae styll vande
selve weescamer ende gelijck t'selve van rechtswegen
behoort volcomentlicken te quiteren van d'admini-
stratie, bewint ende regeringe van haer compa-
rants persoon ende goederen, door doode ende
overlijden van Hans Jelisz, haer vaeder zaliger, aen-
bestorven, ende haer andersints toebehorende ter
voors. weescamer berustende ende uyt gestelt geweest,
bekennende daer aff bij behoorlijcke rekeninge, be-
wijs ende reliqua, door overleveringe vanden voors.
Jan Gerritsz, haeren swager, dienaengaende
ten vollen ende alvergenoecht, voldaen ende betaelt te
sijn, den laesten penninck metten eersten, ende
sulcx mede hier bij te approberen alle t'geene bijden
selven haeren swaeger
van haerent wegen ter saecke als
vooren is ontfangen. D'voors. Jan van Linthout
d'Oude, Weescamer ende Swager, yder in haer
repeckt ende regard, daer over ten hoochsten
bedancken. Ende voorts generaliter alles daer inne
---
te doen t’gunt zij comparante selffs pra#esent sijnde *
soude cunnen, mogen ende moeten doen, alwaer oock
sulcx dat daer toe naerder last als voors. staet
werde gerequireert, houdende tot dien eynde alle
andere generale ende speciale clausulen ten
desen nodich ende dienstich alhier voor geinsereert.
Beloovende voor goet, vast ende van waerden te
houden alle t'gunt bijde voornoemde geconstitueerde uyt
crachte deser gedaen sal werden, onder verbandt
van haer comparantes pesoon ende goederen, tegen-
woordige ende toecomende, ende bedwanck van allen
rechten ende rechteren, sonder list. Actum tot
Amsterdam, ter praesentie van Danil Minne
ende Pieter Bruyn, getuygen hier toe versocht
op den twintichsten octobris anno sestienhondert
twee endertich.

* hier lijken extra letters rechts te staan, maar dit betreft een aantal letters op een omgeslagen papierrand van de volgende bladzijde.

Heel hartelijk dank René voor deze verhelderende uitleg en correcties op mijn transcriptie, en dat allemaal zo vlot nog deze avond! 
Begrijp ik goed dat Maycken dus maar net meerderjarig was geworden? Dan was zij ten tijde van deze akte op 20 oktober 1632 dus 20 jaar? En haar vader moet dan voor die datum ergens zijn overleden? Ik wist al dat zus Anneken Gillis die getrouwd was met Jan Gerritsz rond 1600 in Middelburg was geboren. Vader Jan of Hans Gillis/Jelis woonde net als zusters Anneken en Susanneken al in 1618 in Amsterdam. Maycken moet rond die tijd ook wel met de vader (we weten niet wie de moeder is) in Amsterdam hebben gewoond, want ze was dan nog een kind. Dan moet er dus al lang geleden iets zijn afgesproken met de weeskamer in Middelburg. Zou haar moeder nog geleefd hebben? 
O ja, was Jan van Linthout de Oude niet alleen voogd van de weeskamer, maar ook een zwager van Maycken? Want deze naam ben ik nergens tegengekomen als echtgenoot van de zussen. 
Toch weer wat vraagjes van mijn kant. Bij voorbaat heel veel dank!

Graag gedaan, Alexander!

Op zich zou Maycken op enig moment deze akte kunnen hebben laten opmaken, maar inderdaad is logischerwijs te verwachten dat zij kort na haar 20e verjaardag deze akte heeft laten opstellen.

Haar vader is in ieder geval voor 1632 overleden, maar het valt uit deze akte niet op te maken wanneer. Het kan zijn dat haar moeder op dat moment nog in leven was, aangezien anders waarschijnlijk in deze akte sprake was geweest van goederen die ' door doode ende
overlijden van' haar vader en moeder haar waren toegevallen. Goed hierbij is te weten dat de term 'wees' destijds breder werd gebruikt dan tegenwoordig: met de term 'wees' werden destijds ook kinderen bedoeld van wie één van beide ouders overleden was.

Er hoefde geen specifieke afspraak met de Weeskamer gemaakt te zijn; als de ouders zelf geen testamentaire of notariële regeling hadden getroffen, was het standaard dat de Weeskamer zowel de voogdij toewees als het beheer voerde over het erfdeel dat de kinderen van de overleden ouder toekwam. Jan van Linthoud d’Oude was daarbij kennelijk de voogd die door de Weeskamer aan Maycken toegewezen ('geweesd') was; hij was overigens geen zwager van Maycken, dat was een kwestie van te snel lezen en interpreteren in mijn vorige reactie, excuses :). Het zou nog wel kunnen dat hij op een andere manier familiebanden had met Maycken, de Weeskamer wees de voogdij niet zelden toch aan een familielid van de wees toe.

Lastige is dat de Weeskamerdossiers net te laat beginnen (1633) om hierin uitsluitsel te kunnen bieden.

Wederom heel hartelijk dank René, dat maakt alles duidelijk! Ja, heel jammer dat de Weeskamerdossiers net te laat beginnen. Ik vond daarin wel de namen terug van Joos Linthout de Oude en de Jonge als voogden in andere gevallen. Anneken Gillis is rond 1600 in Middelburg geboren (volgens haar Amsterdamse trouwakte uit 1618) en Maycken Gillis, een zus van Anneken, is daar mogelijk ook geboren in 1612 of eerder (ervan uitgaande dat zij in 1632 20 jaar of ouder was). Helaas zijn de doopregisters in Middelburg uit die tijd verloren gegaan en zijn er alleen wat losse aantekeningen over, waarin ik overigens niets kon vinden. Susanneken Gillis was een halfzuster die rond 1590 in Den Haag was geboren (volgens haar Amsterdamse trouwakte, eveneens uit 1618). Maar ook in Den Haag gaan de archieven niet zo ver terug.