Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

lezen van chijnsbedragen

In de bijgevoegde afbeelding, zijn vier chijnsbedragen te lezen. Ze stammen uit het chijnsboek van Leende (Heeze, Leende, Zesgehuchten en Geldrop) dat begonnen is in 1535 en gevoerd wordt tot ongeveer 1650, de rentmeester was Amand van Horne. ik zou graag de chijnsbedragen willen begrijpen. Helaas kan ik het niet foutloos lezen, maar wat ik tot nu toe kan lezen is: 1. bij de bovenste: 1/2 aud grt 1/2 d qrtt, d tx (1,5 oude groot, 1,5 denari, ... begrijp ik niet) 2. bij de tweede: 1/2 d qrtt d tx 1/2 d qrtt d tx (1,5 denari, ... , 1,5 denari) 3. bij de derde: 1 st (of 1 d?) III3 oirt (1 stuiver en 3,5 oort) 4. bij de onderste: I3 oud grt II3 d tx qrtt d (1,5 oude groot 2,5 denari ...) de tekens achter de "d" van denari heb ik maar met tx opgeschreven, maar het is vast fout. Ook de qrtt is me onduidelijk (mogelijk 4 of 1/4?). In tabellen heb ik gevonden wat de verschillende eenheden zoals oude groot, denari etc. beteken. Het gaat met er vooral om of ik hier de tekens en dus de bedragen correct interpreteer. Elke hulp is welkom!

Reacties (4)

Michel G. zei op wo, 10/28/2020 - 03:01

 

Dag Bram,

 

Naar mijn mening interpreteer jij de muntsymbolen correct. De gebruikte munteenheden zijn hier: oude groot, deniers en kwart deniers. In het derde fragment zijn dat stuivers en oort (en ook in het 4e fragment zie ik aan het eind van de onderste regel "iii oirt" staan).

Wel eigenaardig en raadselachtig is het teken wat jij omschrijft met "tx".

In het eerste fragment staat er (zoals je ook normaal zou verwachten) slechts 1 geldbedrag. Wel wordt dat bedrag afgesloten met het "tx"-teken. 

Maar in het 2e en het 4e fragment lijken er per cijnspost wel 2 geldbedragen te staan (die van elkaar gescheiden worden door dat raadselachtige "tx"-tekentje).   Bij het 2e fragment wordt bovendien het 2e geldbedrag (qrtt d.) ook afgesloten met het "tx"-teken.

Dus wat de betekenis is van het "tx"- teken is mij een raadsel. Staat er misschien iets in de bijbehorende teksten van fragment 2 en 4 waaruit je de betekenis van het "tx"-teken zou kunnen afleiden? En zie je in dat cijnsboek nog meer dubbele geldsommen per cijnspost? Of is dit een uitzondering?

Met vriendelijke groeten, 

Michel

Bram zei op wo, 10/28/2020 - 15:19
Beste Michel, hartelijk bedankt voor je commentaar. Ik ben blij te zien dat ik op de goede weg zit. Bedankt daarvoor. Ik heb nu even de tijd genomen om de foto's van het cijnsboek door te bladeren. Ik kom verschillende gecombineerde cijnsen tegen, zowel geld gecombineerd alsook geld met hoenen, kapoenen, pulli enz. Maar veel cijnsen zijn ook niet gecombineerd. Wat het "tx"-teken betreft kan ik geen systematiek vinden. Het enige dat zeker is, is dat het alleen na een "d" van denari komt. Maar het komt voor bij gecombineerde en niet gecombineerde cijnsen, in het midden en/of aan het eind. Om nog iets meer informatie te geven die misschien kan helpen, fragment 4 is opgesplits in 3 delen: 2x een kwart en 1x een half (dat is fragment 3). Dus I3 oud grt II3 d tx qrtt d wordt 2x III oirt 1 duijt en 1x I(I) stuijver III3 oirt Verder is me ook nog volgend fragment opgevallen, zie bijgevoegde afbeelding. Daar staat aan het eind van "I d I oud zwarte", exact dezelfde letters als anders achter de "d".
Bram zei op wo, 10/28/2020 - 15:37
Als ik nog een ander voorbeeld kan geven: oorspronkelijk stond er bij een cijns: II oude grt I d qrtt d tx [doorgehaald: IIII oud grt] en op de bijgevoegde afbeelding kun je lezen: van deesen tx hijer voor bij Wouter Peeter Claussen thijns fo. eodem geseth I3 oud grt qrtt. grt qrtt d tx. dus doorslaegen Hartelijke groeten, Bram Het lijkt er dus op dat het "tx"-teken als "ten" geinterpreteerd kan worden? mijten komen overigens zelden voor en woorden uitgeschreven.
Bram zei op vr, 11/06/2020 - 20:33

voor iedereen die dit topic later nog eens leest:

 

Met dank aan de heer W. Geets zijn we tot de conclusie gekomen dat het "tx"-teken dat alleen achter de "d" van denarius voorkomt om de "denarius Tournoijse" of "Tourse denier" van een andere gangbare denier te onderscheiden. Welke dat precies is wordt in het cijnsboek niet duidelijk, maar vermoedelijk gaat het om de "denier Lovens" die ook gangbaar was in Brabant in de 16e eeuw.

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.