Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Huwelijksinschrijving Dordrecht 1597

Dag,

Kan iemand mij helpen met dit huwelijk uit 1597?  

Regionaal Archief Dordrecht | (pag 176 - gedateerd Dordrecht13 April 1597)

Wouter zou op 5 April 1597 in Amsterdam in ondertrouw zijn met Tanneken van Hoeck (Indexen (archief.amsterdam). Hij was daar ook de rest van zijn leven woonzaam. Waarom staat hij dan een week later in Dordrecht ingeschreven? 

Ik zou dit eerste document graag getranscribeerd zien - mischien dat er iets uit te halen valt. Zijn broer Bastiaen woonde in Dordrecht...

Bedankt 

Tim

 

Reacties (8)

René van Weeren zei op do, 02/01/2024 - 21:06

Dag Tim,

De reden is dat paren die hun ondertrouw inschrijven dit moesten doen in hun huidige woonplaats, maar ook in hun vorige woonplaats als zij die kort daarvoor hadden verlaten (dat kon zelfs tot 3 jaar nadien nog opgelegd worden). De reden hiervoor was het voorkomen van 'huwelijksvluchtelingen': zo werd voorkomen dat stellen die wisten dat er mensen uit hun omgeving wettige bezwaren konden hebben tegen hun huwelijksplannen (bijvoorbeeld eerdere geliefden die zij ook al beloofd hadden te zullen trouwen) naar een andere woonplaats vertrokken om ongemerkt elders te trouwen; door het huwelijksvoornemen in ook in de vorige woonplaatsen op drie achtereenvolgende zondagen te laten afkondigen in kerk of vanaf het stadhuis konden bezwaarhebbenden in voorgaande woonplaatsen bijtijds te weten komen dat er plannen waren en hadden zij nog tijd om hun bezwaren tegen het huwelijk kenbaar te maken.

In de ondertrouwinschrijving van Amsterdam staat dan ook vermeld voor de aanstaande bruidegom dat hij de afkondigingen ook te Dordrecht moest laten doen en dat hij daarvan een schriftelijk bewijs diende te overleggen. De inschrijving in Dordrecht is daarvan het gevolg; je ziet ook dat daar alleen ondertrouwd is, in tegenstelling tot andere stellen is bij dit stel geen trouwdatum overlegd. Het uiteindelijke huwelijk vind je vermoedelijk rond 26 april 1597 in de trouwregisters van de Oude Kerk te Amsterdam; deze registers bevatten overigens buiten de namen doorgaans geen nadere informatie.

Transcriptie van de ondertrouwinschrijvingen volgt zo.

René van Weeren zei op do, 02/01/2024 - 21:28

Ondertrouw Amsterdam

Wouter van Solingen
Ten dage, jare en[de] voor com[m]is[sariss]en voorsz[eyt] co[m]pareerden Wouter van
Solinghen, ^heftmaker, van Antwerpen, oudt XXXII jaeren ^1 1/2 ans*, wonende bij 't
Boschuys** aen de veste, hem opleggende sijne geboden tot Dordrecht
mede te laten doen ende daervan betooch in te brenghen, ter eenre,
ende Tanneken van de Hoeke, van Antwerpen, oudt
omt[rent] XXXI jaren, woonen[de] op den Nieuwendijk, met P[iete]r van den
Meer en[de] Neel, sijn huysvr[ouw]e, geassist[eer]t, ter andere zijde. Ende gaven
aen, v[er]soeken[de] als voren ***. Ende naerdien sij op alles naer
behooren geantwoort hadden, sijn hun hare geboden v[er]williget.

[getekend: Wouter van Solinghen, handmerk Tanneken van de Hoeke]

Het teken in de linkermarge geeft aan dat er aandachtspunten zijn, in dit geval dus het inbrengen van bewijs door de aanstaande bruidegom van onverhinderde afkondigingen te Dordrecht.

* dit is het aantal jaren (1 1/2) dat de betrokkene op dat moment in Amsterdam verblijft; het feit dat dit bij de aanstaande bruid niet vermeld wordt, doet vermoeden (maar zeker is het niet), dat zij al aanzienlijk langer in Amsterdam verbleef
** het Bushuis of Oost-Indisch Huis, gelegen aan Oude Hoogstraat en Kloveniersburgwal; aangezien 'aan de veste' wordt vermeld, woonde Wouter aan de zijde van de Kloveniersburgwal, waar ook de stadsmuur (veste) destijds lagg. Interessant is dat juist uit dit jaar (1597) nog een gedetailleerde kaart van Pieter Bast bestaat, zie http://www.amsterdamhistorie.nl/kaarten/kaarten.html?imagenaam=pieter_b…
*** dit verwijst naar de standaardformule die gebruikt werd en later in druk in de ondertrouwregisters kwam te staan; kortweg:
- de verloofden vroegen om drie zondaagse afkondigingen van hun voorgenomen huwelijk
- de verloofden vroegen om na drie onverhinderde afkondigingen het huwelijk plechtig te bevestigen (solemniseren)
- de verloofden verklaarden dat zij niet door bloedverwantschap of aangetrouwde relaties (ook huwelijken met aangetrouwde familieleden was tot op zekere hoogte verboden) met elkaar verbonden waren, althans niet binnen de zogenaamde 'verboden huwelijksgraden'

---

Ondertrouw Dordrecht

Wouter van Soelingen, hechtmaecker
Tanneken van den Hoecken, beide van Antwerpen

Timon zei op ma, 02/05/2024 - 11:01

Wederom bedankt René - ook voor de achtergrond informatie. Ons familieverhaal komt echt tot leven.

Klein vraagje, ik zie dat de trouwakte niet op Wiewaswie en Openarch.nl te vinden is; kan het zijn dat deze akten nog niet gedigitaliseerd zijn?

Timon zei op ma, 02/05/2024 - 11:03

Wederom bedankt René - ons familieverhaal komt echt tot leven.

Klein vraagje; ik kan de trouwakte niet op Wiewaswie of Openarch.nl terugvinden. Kan het zijn dat deze nog niet digitaal beschikbaar zijn?

Tim

Timon zei op ma, 02/05/2024 - 12:54

Wederom bedankt René; en voor de uitleg en extra informatie (gewedlige kaart van Amsterdam).

Klein vraagje, ik heb zijn huwelijksakte niet kunnen vinden op Wiewaswie en Openarch; kan het zijn dat deze akten nog niet zijn gedigitaliseerd? 

Timon

René van Weeren zei op ma, 02/05/2024 - 13:52

Ze zijn gedigitaliseerd, maar nog niet geïndexeerd. Je vindt ze onder archiefnummer 5001 van het Stadsarchief Amsterdam, Trouwboeken van de Kerken. Gezien het jaar van trouwen zul je het Trouwboek van de Oude Kerk voor die periode moeten raadplegen, vermoedelijk zo een week of drie later (of daaromtrent) dan de Amsterdamse ondertrouwdatum.

René van Weeren zei op di, 02/06/2024 - 00:37

Dag Timon,

Helaas, de link die je toevoegde betreft niet de trouwinschrijving, maar de ondertrouwinschrijving in Amsterdam; de transcriptie daarvan vind je al bij mijn post van 1 februari. De trouwboeken van de Oude Kerk vind je onder inv.nr. 969, de trouwboeken van de Nieuwe Kerk onder inv.nr. 988, die van de Waals-Gereformeerde Gemeente onder nr. 1001. In geen van deze trouwregisters is het huwelijk echter te vinden. Dit kan betekenen dat ze:

- of alsnog besloten op het stadhuis te trouwen; huwelijken gesloten op het stadhuis werden echter pas vanaf 1604 in specifieke registers bijgehouden

- getrouwd zijn voor een notaris: dit was tot 1604 een derde geldige mogelijkheid om te trouwen, naast een huwelijk in de Nederduits Gereformeerde of Waals-Gereformeerde kerken en de huwelijken gesloten voor de commissarissen van huwelijkse zaken op het stadhuis

- alsnog elders getrouwd zijn, maar daar hadden ze doorgaans dan een bewijs (attestatie) vanuit de woonplaats nodig dat de afkondigingen daar geen bezwaar hadden opgeleverd

- niet getrouwd zijn; dat lijkt echter niet logisch, aangezien dit dan bij de doop van de kinderen zeker vermeld zou worden.

Ik vermoed dus dat het een van de twee eerste opties is geweest, wat wel betekent dat de feitelijke huwelijksdatum vermoedelijk onbekend zal blijven, totdat deze wellicht nog uit een notariële akte opduikt.

 

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.