hulp, transcriptie middelnederlands anno 1330

Beste Frits, hier mijn versie met nog enkele kleine wijzigingen en een paar lacunes:

)Wi scepen en(de) raet in campe(n) doen kont allen luden, dat
2)wi jaerlix schuldich sin henricus van esten van dienste den
3)hij ons ghedaen heft in de plete, dat wi hadden te roeve
4)ghighens den byscap van utrecht, daer hij d... om te Rene
5)riet twelf jaer langh nae den jare, alse men scryvet dusent
6)driehondert ende  .......ch vier en(de) twentich oelde vrancx
7)schilde oft gheliic payment, dar vor alle jare de helfte te
8)betalen te paeschen en(de) dar tho vyf ellen wandes en(de) oen par

De taal lijkt me Oostmiddelnederlands. oelde is heel kenmerkend. Het jaartal in r. 6 kan ik niet geheel lezen, tachentig klinkt me te Utrechts, en 1380 in een tekst die uit 1330 zou dateren lijkt me niet te kloppen.

beste Otto, hartelijk dank voor je reactie. Je hebt mij hiermee enorm geholpen. Puntgewijs loop ik het even af: 1)het jaartal 1330. Ja, je hebt gelijk, het juiste jaartal zal iets zijn van 1370 -80 2)regel 4: je leest 'ghighens'. Ik heb het woordenboek van Verdam niet bij de hand. Weet je wat 'ghighens' betekent? 3)regel 4: je leest: 'daer hij d... om te Rene'; ik stel voor te lezen: 'daer hij dno om te Rome' Nu weet ik niet, wat de scriba bedoelt met 'dno' = domino(??) Of staat er geen 'dno'(?) Ook mijn lezing 'Rome' (de stad in Italie) lijkt onzeker. 4)regel 5: jij leest: 'riet twelf jaar': dat moet goed zijn. Maar wat betekent 'riet'? Soms de verleden tijd bij 'raden raadde', in dat geval 'riet = aanraadde'(??) Als dat juist is, dan zou je kunnen lezen: hij raadde aan om te rome...; dan moet 'rome' een infinitief zijn en dus geen plaatsnaam (Rome). Beste Otto, je ziet het wel, ik kom er niet uit. Misschien heb je enig afsluitend commentaar..... Hartelijke groet van mij (fritsvrij)

Beste Frits, er zijn vragen genoeg hier! Je ziet terecht dat er in het woord met de R in r. 4 een m staat, maar twaalf jaar naar Rome lijkt me vreemd in de tijd van de pauselijke ballingschap in Avignon. Op zich zou domino wel kunnen. Het woord riet zie ik als een verleden tijd van rijden. Dit lijkt me namelijk een extra betaling aan een bode. Het woord ghighens zie ik nog niet in het Middelnederlands Woordenboek, te raadplegen via https://gtb.ivdnt.org, er zit volgens mij iets in van jegens. Op de afbeelding staat niet de complete tekst, het gaat zelfs na regel 8 nog verder, krijgt deze man wellicht ook handschoenen?!

Dag Frits en Otto, ik vermoed dat Henricus van Essen drie maal in twaalf jaar tijd naar Rome ging in de periode 1380-1392, dus na de terugkeer van de pausen naar Rome, in een zaak die de stad Kampen kennelijk voerde tegen de bisschop Utrecht. Die twaalf jaar na 1380 komen vrijwel overeen ook met de periode (1379-1393) waarin Floris van Wevelinkhoven bisschop van Utrecht was en vaak te maken had met Kampen. Het kan te maken hebben gehad met een lening van de stad aan de bisschop, maar mogelijk ook met het graven van een ontwateringskanaal in de polder Mastenbroek zonder toestemming van de bisschop. Dat het proces wel in Rome gehouden zal zijn, blijkt ook uit een schuldbrief in het archief van het Stadsbestuur van Kampen (Stadsarchief Kampen, archieftoegang 00001, Bijlage 1, oudste foliant (inv.nr. 3), fo. 216: Schuldbrief voor Hendrik van Essen wegens gedane diensten te Rome in het proces tegen de bisschop van Utrecht, 1377).

Volgens mij luidt de tekst als volgt (regel 8 ontbreekt op de geposte afbeelding):

1) Wi scepen en(de) raet in campe(n) doen kont allen luden, dat
2) wi jaerlix schuldich sin henricus van esten van dienste den
3) hij ons ghedaen heft in de plete, dat wi hadden te Roeme
4) tghighens [=tegen] den byscop van utrecht, daer hij drie om te Rome
5) riet [=reed] twelf jaer langh nae den jare, alse men scryvet dusent
6) driehondert ende tachtentich vier en(de) twentich oelde vrancx
7) schilde oft gheliic payment, dar vor alle jare de helfte te
8) betalen te paeschen en(de) dar tho vyf ellen wandes en(de) oen par

Zie ook (je moet de link even aan elkaar plakken, ik krijg hem niet als geheel gepost, want dan kenmerkt hij hem als spam...)

https://stadvollenhove.nl/index.

php/personen/102-floris-van-wevelinkhoven-bisschop-van-utrecht-1378-1393

Beste Rene (en ook Otto), je hebt natuurlijk gelijk: 1)ik las (regel 4) 'dno', maar er staat, 'drie' 2)ik begreep (regel 5) 'riet= raadde aan', maar 'riet=reed' (verl. tijd bij 'rijden') 3)ik las (regel 4) 'byscap van utrecht', het is natuurlijk 'bisschop van utrecht' 4)ik las (regel 3) 'roeve', maar het is natuurlijk 'roeme=rome' De zin (regel 4-5) 'daer hij drie om te Rome riet'= omdat hij driekeer naar Rome reed (te paard) Ik begrijp, dat (regel 6-7) '24 oude franse schilden', dat dit de jaarlijkse schuld is van Kampen aan Hendrik van Esten...... Jullie beiden zijn vriendelijk bedankt. Het is al met al toch een belangrijk document, vind ik.

@René, dank voor je speurwerk! Als het na 1380 is, dan kloppen de reizen naar Rome veel meer, maar ik kon er echt geen tachentich uit opmaken.... Ik zie in het Repertorium Germanicum, http://rg-online.dhi-roma.it/denqRG/index.htm , dat men in deze periode ook een bevestiging wilde van een ontheffing van de jurisdictie van de officiaal van de bisschop, http://rg-online.dhi-roma.it/RG/2/951 .