Beste Frits, het contrast van deze foto is heel beperkt, en de zinsconstructie is me nog niet geheel duidelijk noch het lange woord aan het slot van de derde regel. Werners schenking wordt zo onbelast mogelijk gelaten, zonder aftrek van andere giften. De voornaam Willenke klopt, Melik zal dan wel de achternaam zijn. In r. 1 staat er als naam Ermeloe. In de vierde regel lees ik ansprake, en in r. 5 staat na Werners wegen het woord quijt.
hulp bij woord lezen, txt 14e eeuw Diets/Middelnederlands
Beste liefhebbers van middeleeuwse handschriften, ik heb hier een txt, 14e eeuw in het diets met 3 plaatsen, waar ik vast loop. Misschien ziet iemand van jullie beter dan ik. Ik heb de probeemwoorden met rood onderstreept tw. regel 1, regel 3, regel 5. Ik geeft hieronder een toelichting en mijn transcriptie van de txt.
-)regel 1: ghiftinghe= geschenk, gift
-}regel 1: ‘melike ghenten’, als ik dit goed lees, lijkt een eigennaam te zijn(?)
-)regel 1: ‘den heylighen gheyste’ = aan de Heilige Geest: dit is een kerk of klooster
-)regel 2: in desen boke= in dit boek, enz
-)regel 3-4: ‘ dar van en solden zyne cost....rs neghiene noet of maninghe lyden= daarvan mogen zijn ‘cost...rs’ geen nadeel ondervinden
-----------------------------
1)dese ghiftinghe werners van ermelo[.] is willenk melike ghenten (6) den heylighen
2)gheyste en(de) waert, dat van werner voersc(reven) in desen boke oft in enighen boke
3)enighe saken oft ghiftinghe scryven stonden, dar van en solden zyne cost.......rs(?)
4)neghiene noet oft mani(n)ghe lyden, mer wesen van aller avsprake, alse van
5)werners weghen p…t(?). Gheg(even) int jaer ons her(en) dusent driehondert
6)neghen en(de) tseventich des zaeterdaghes nae pentecost
Reacties (6)
beste Otto, hartelijk dank voor je reactie alvast. Het onduidelijke schrift ligt aan het schrift zelf, ik krijg 'm niet duidelijker met een betere foto. Evenzogoed, je helpt al enorm met je aanwijzingen. Het betreft een testament van Werner van Ermelo die een reis naar Rome onderneemt. Overleeft hij die niet, dan wil hij zijn testament klaar hebben. Dat is de achtergrond van dit stukje.
We moeten dus lezen in regel 1: dit is de gift/schenking van Werner van Ermelo aan Willenk Melik...; ik denk, dat je moet lezen, 'willinko meliko', dus de schrijver neemt deze naam als een dativus= aan Willenk Melik. Maar hoe lees jij dan het volgende woord 'ghenten'(?) Is dat soms een prepositie die de dativus van 'den heylighen gheyste' veroorzaakt(?) Ik begrijp het niet.... Ik ben benieuwd naar, wat jij zegt.... (vrgroet frits)
Otto, ik vind ' ghenten' op internet als achternaam in middelnederlandse txten. Dus dat moet betekenen, dat ' willink melik ghenten' 1 naam is. Maar de zinsconstructie is mij daarbij niet duidelijk: het is een gift van werner van ermelo aan (het klooster van) de Heilige Geest - dat moet goed vertaald zijn, maar hoe plaats ik 'willink melik ghenten' in die zin(?) De schenking moet dan op een of andere manier via deze Willink Melik gebeuren(?) Misschien zie jij de oplossing.....
Zou Ghenten kunnen betekenen "van Gendt", de plaats in de Betuwe?! Het verschiltussen de c en t is goed te zien in scryven stonden, de aansluiting van de letters erna is net anders. De naam van Willenke Melik[e?] staat inderdaad in de dativus. De benaming Heilige Geest slaat in deze middeleeuwse stedelijke context op de armenmeesters van de zogeheten Heilige Geesttafel, een stedelijke instelling voor armenzorg. Ik denk dat het helpt als je ook het begin van deze tekst, voorafgaand aan dese ghiftinghe, laat zien. De derde regel eindig met testaments !
Beste Otto, hier (zie foto) is wat aan deze txt voorafgaat. Ik geeft hier de/mijn transcriptie en daaronder een voorstel voor vertaling van dit gedeelte.
-------------------------
1)Int jaer L op sente bartholomeus dach ghaf weerneer van ermeloe(1) den heylighen gheest
2)in rechte(n) testament(2) twee hiyis(3) en(de) e[i]ne op den burghewalle tuschen rolof den brimen(4) en(de)
3)jan stovenhe[i]t(5), die [hef] helft, als si daer gheleghen siin, die woernoer van ermel toe ho
4)ren, eweliic tot ene(n) erveliken erve met have en(de) voorhanghe(6), alst gheleghen is voer om(me)
5)die driemanmat, d[ie](7) half als hem te behoren die hi ghemein heeft met woerneer sinen
6)neve, die boven de stat leghet met dike en(de) met hoftade als gheleghen is . War
7)dat zake, dat hi op den wech te romen doet bleve en(de) waer dat zake, dat hi met lie
8)ve weder thiyis quam, soe soude hi die mate(8) voersc(reven) houden en(de) orbaren(9) tot sinen live
9)en(de) na siinre doet zouden die maet den heylichen gheest bliven tot ene(n) ewighen erve.
----------------------------------
(voorstel voor vertaling)
In het jaar 50 op Sint Bartholmeusdag gaf werner van ermelo aan de Heilige Geest
‘in rechten testament’ twee huiz(en) en 1 op de burgwal tussen Roelf den Brimen en Jan Stouerheit (dwz) de helft, zoals het huis huis daar staat (en) dat van werner van ermelo is, voor altijd en als een perceel dat via erfenis doorgegeven wordt, met have en voorhang, zoals het daar staat/is met een afmeting van 3 mannenmaat, de helft die van hem is en die hij gemeenschappelijk heeft met werner, zijn neef, (dwz het perceel) dat boven de stad ligt met de dijk en met de hofstede, zoals men die daar nu aantreft. Zou het gebeuren, dat hij (Werner van Ermelo) op zijn reis naar Rome zou komen te overlijden en zou het gebeuren, dat hij levend thuis zou komen, in dat geval zou hij de hierbovengenoemde ‘Maet’ (zelf) houden en (kunnen) gebruiken voor zijn levensonderhoud en na zijn dood valt de ‘Maet’ toe aan de Heilige Geest als een altijddurend bezit.
regel 3: 'testaments' , ja fantastisch, heel goed, natuurlijk! Ik herkende het niet. Bedankt....
fritsvrij
zei op maandag 20 januari 2025 - 11:38