Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Hoe te transciberen?

# Christian: Zover ik weet hanteert BHIC geen vaste regels voor hoe je bepaalde schrijfwijzen hanteert. Neem bijvoorbeeld y of ij. Ook afkortingen zoals voors. Wel of niet uitwerken? en hoe ?voorschreven of voorsijd, voorseijt. Ik heb wel behoefte aan richtlijnen. Anders doet iedereeen maar wat.
Ik gebruik tegenwoordig deze fantastische link: http://www.cartago.nl/nl/wie-helpt/handleiding.
Maar mischien hanteert BHIC andere richtlijnen?

Reacties (7)

beheerder Christian van der Ven zei op zo, 12/18/2016 - 09:36

@Herman: Klopt, we proberen bij transcriberen zo consistent mogelijk te werk te gaan, maar er kunnen verschillen optreden die bijvoorbeeld te maken hebben met het doel waarvoor wordt getranscribeerd. Bijvoorbeeld: neem je gegevens over voor het maken van een zoekindex of voor een publicatie? In het eerste geval normaliseren we gegevens nogal eens om de zoekindex bruikbaarder te maken. Denk aan het al dan niet gestandaardiseerd overnemen van plaatsnaamvermeldingen.

Voor de y en ij hanteren we voor zover ik weet altijd als stelregel dat we een ij overnemen, tenzij in woorden waarin een ij echt foutief gespeld zou zijn. Denk aan een plaatsnaam als Lyon of een woord als hypotheek. Die kun je niet met een ij schrijven. Maar een woord als wyn transcriberen we dus als wijn.

Afkortingen in transcripties schrijven we doorgaans tussen rechte haken voluit. Voors. wordt dan voors[chreven]. In de oefeningen op Wat staat daer? trouwens niet. In het geval van deze ene afkorting, die op diverse manieren uitgeschreven kan worden, doen we dat als 'voorschreven'. Maar we gaan er vast wel eens ergens de mist mee in.

Bij de oefeningen rond complete teksten hebben we trouwens een hulptekstje gezet (knop 'let hier op') met enkele regels die we daarbij hanteren.

Dirk Claessens zei op zo, 12/18/2016 - 11:49

y/ij ligt soms moeilijk. Moet men transcriberen hoe het woord zou uitgesproken werd? Wijn werd/wordt in W-Vlaanderen uitgesproken als win, en dus als wyn geschreven. In Brabant zal het eerder wijn zijn.
En of het voors[eyt] of voors[chreven] moet zijn is soms moeilijk te achterhalen, tenzij door analyse van vele teksten uit dezelfde periode en van dezelfde hand.

beheerder Christian van der Ven zei op ma, 12/19/2016 - 07:51

@Dirk: Helemaal waar. Die verschillen zijn er mede oorzaak van dat eenduidige regels niet altijd mogelijk zijn of niet altijd tot de meest correcte transcriptie zullen leiden. Gelukkig komt het in de meeste gevallen niet zo nauw en kunnen we - binnen een website als deze - volstaan met een paar basisregels, om het niet nodeloos ingewikkeld te maken. Zou misschien goed zijn om ooit wat meer achtergrondfinformatie te geven over bijvoorbeeld afkortingen in oude teksten?

Dirk Claessens zei op ma, 12/19/2016 - 10:31

@Christian: graag, afkortingen doen mij in oefeningen geregeld de mist ingaan.
De variaties en de lokale verschillen zijn eindeloos.

Jan C. Bliek zei op zo, 01/01/2017 - 12:35

Als oud-lid van de werkgroep Paleografie in Zeeland (PaiZ), gelieerd aan het Zeeuws Archief, wil ik wijzen op de uitgave "Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden, samengesteld in opdracht van het Nederlands Historisch Genootschap en van de Rijkscommissie voor Vaderlandse Geschiedenis ('s-Gravenhage, 1988). Hierin zijn omschreven de "kritisch-normaliserende methode", bedoeld voor teksten met een historisch-wetenschappelijk belang en de "diplomatische methode", voor taalkundig gebruik (transcriberen zoals het er staat). PaiZ gebruikt altijd de eerst genoemde methode. Voor het wel of niet plaatsen van hoofdletters, interpuncties e.d. geldt het bekende "Groene Boekje".

beheerder Christian van der Ven zei op ma, 01/02/2017 - 08:18

@Dirk: We gaan er werk van maken!

@Jan: Bedankt voor de tip, goede suggestie.

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.