Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Geïnteresseerde medelatinist gezocht.

Mijn naam is Carl Verschuren. Ik woon sinds 2009 met mijn vrouw in Nederland, en wel in Eindhoven tegenwoordig. Voordien hebben wij 31 jaar in het land Luxemburg gewoond, waar ik leraar was aan de internationale middelbare school van de Ecole Européenne de Luxembourg. Ik doceerde daar o.a filosofie, klassieke talen en geschiedenis. Tijdens mijn studie archeologie woonde ik een tijd in Rome. Daar ben ik begonnen Latijnse perkamenten manuscripten te verzamelen. De bovenstaande foto is van een pagina van 5 vellen in mijn collectie uit een calendarium van een Missale Romanum. Het dateert in zijn oudste vorm uit ongeveer 1200, denk ik. Ik probeer dit af te leiden uit de toegevoegde namen van heiligen of zaligen achter enkele dagen. Op dit vel is bijvoorbeeld de feestdag van Franciscus toegevoegd. Het jaar van zijn heiligverklaring (of zaligverklaring) is dus een terminus ante quem voor da datering van dit perkament. Ik zoek daarvoor op het internet in boeken waar zalig- en heiligverklaringen opgetekend staan.

Deze 5 vellen komen zo goed als zeker uit een Italiaanse bibliotheek. Misschien in de regio van Benevento.

Wie is erin geïnteresseerd om met mij aan dit privé onderzoekje persoonlijk mee te werken in of rond Eindhoven? Ons netwerk hier in Nederland is zeer beperkt omdat op de internationale school maar zeer weinig Nederlandse collega's werkten en de collega's van alle andere landen van de E.U. zijn na hun detachering in Luxemburg teruggegaan naar hun geboorteland. Daarom zoek ik mensen met gelijksoortige interesses als ik. 

P.S. Overigens heb ik hier in Eindhoven aan volwassenen cursussen filosofie (vooral filosofie van de kunst) gegeven en geef ik nog steeds les in houtsnijden in mijn eigen atelier. Wie weet bevindt zich onder de bezoekers van deze site iemand die ook in deze laatste bezigheden geïnteresseerd is.

Reacties (6)

Otto Vervaart zei op di, 11/07/2023 - 13:35

Beste Carl, je hebt al een boel in kaart gebracht rond dit handschrift. Franciscus werd ion 1228 heiligverklaard, dat is inderdaad een terminus ante quem. De lokalisering aan de hand van heiligen is soms knap ingewikkeld, maar een leidraad is het zoeken naar ongebruikelijke heiligen vab wie het feest in rood staat aangegeven in de kalender. Grisanti et Darie, slaat op Chrysanthus en Daria, patroonheiligen van Reggio Emilia, begraven in een Romeinse catacombe, zie bijvoorbeeld https://en.wikipedia.org/wiki/Chrysanthus_and_Daria .

Het valt me verder op dat de bijgeschreven gebedsintenties op dit blad - de doorgestreepte o staat voor oratio of orazione - veelal namen van vrouwen vermelden; soms moet het gebed voor hen zelfs dubbel, doppia. De latere notities zijn niet in het vroegmiddeleeuwse Beneventaanse schrift, maar de letter die op een x lijkt is wel karakteristiek. De database Manoscritti Datati d'Italiahttps://www.manoscrittidatati.it/mdi/ , kan helpen om schriftsoorten te dateren en te lokaliseren. De site noemt ook andere websites over Italiaanse schrift en handschriften in Italië.

Carl Verschuren zei op di, 11/07/2023 - 13:48

Hallo Otto, bedankt voor je uiterst snelle reactie en voor de tips. De website manoscrittidatati kende ik niet. Ik gebruik het boek op de foto.

Als je zin hebt om contact te maken: mijn vrouw en ik wonen in Eindhoven en mijn mailadres is cwv@xs4all.nl

 

Nogmaals dank,

Carl Verschuren

Otto Vervaart zei op di, 11/07/2023 - 17:29

Beste Carl, het beroemde Dizionario di abbreviature latien ed italiane van Cappelli blijft zeer bruikbaar om afkortingen te ontcijferen, maar het onderzoek naar de datering van schriftsoorten en handschriften is nu wel een eeuw verder. Kijken naar gedateerde handschriften is een mogelijkheid, een website met het schrift op gedateerde oorkonden en andere vormen van gebruiksschrift zal waarschijnlijk nog meer helpen. Eén notitie is zelf gedateerd in 1320, in een andere hand dan de andere notities.

Er is een website van het project Autografi dei Autori Italiani, http://www.autografi.net/en/ , dat een repertorium van auteurshandschriften (autografen) vanaf de 14de eeuw biedt, helaas niet of niet altijd met afbeeldingen. In het lopende project Autographa voor autografen van Giovanna Murano verschenen drie delen met afbeeldingen [I.1 Giuristi, giudici e notai (Bologna 2012), I.2 Giuristi, guidici e notai (sec. XII-XV) (Imola 2016) en 2.1, Donne, sante e madonne (da Matilde di Canossa ad Artemisia Gentileschi) 9Imola 2013)]. Het voert wat ver om allerlei projecten met digitale archieven in Italië te gaan noemen, maar deze algemene hulpmidddlen zijn het noemen hier waard.

Godfried Croenen zei op di, 11/07/2023 - 17:42

Dag Carl, er is een vrij betrouwbare lijst van heiligverklaringen uit de 13de eeuw op Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Chronological_list_of_saints_and_blesseds…

Het standaarwerk over heiligverklaringen in de late middeleeuwen is Vauchez, André, La sainteté en Occident aux derniers siècles du Moyen Age d’après les procès de canonisation et les documents hagiographiques (Rome: Ecole française de Rome, 1981). Op p. 294-300 geeft Vauchez een volledige lijst van alle canonisatieprocessen tussen 1198 en 1431, inclusief de processen die niet tot een zalig- of heiligverklaring hebben geleid.

Godfried Croenen

Carel Verschuren zei op di, 11/07/2023 - 17:47

Otto, weer hartelijk bedankt. Jij bent een Fundgrube aan kennis over manuscripten. Is dit je werk aan de universiteit? Of misschien in een kloosterbibliotheek? Dat boekje heb ik nog uit de ronde van mijn studie klassieken in Utrecht. Op het moment vind ik het mooi om de sporen van verschillende eeuwen in overblijfselen te zien en te voelen. Als archeoloog was ik ertegen bij restauraties alles te verwijderen tot overblijft wat het oudste is. In Japan zag ik dat breuken in potjes zelfs benadrukt worden door scherven met goud weer aan elkaar te zetten. 

Carl Verschuren zei op di, 11/07/2023 - 17:53

Godfried, hartelijk dank. Ik krijg op deze dag en via deze site meer hulp en informatie dan in jaren snuffelen in bibliotheekcatalogi, toen het internet nog in zijn kinderschoenen stond. Ik ga morgen met deze werktuigen weer aan de gang.

Gratis agimus omnibus vobis propter magnam opem vestram.

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.