Excuses er ging meermaals iets fout met het uploaden van de foto. Hierbij het document
Document stadsbestuur Nijmegen
Goedemiddag,
Ook van deze tekst is ons niet duidelijk wat er in vermeld staan. Graag zouden wij dit vernemen. Bij voorbaat dank!
Reacties (17)
Het gaat om de volgende tekst
https://hdl.handle.net/21.12122/16406912
Het gaat om de volgende tekst.
Deze oorkonde laat zich met contrast- en gammacorrectie van de afbeelding een stuk beter lezen, hier alvast een eerste aanloop:
Universis presentes litteras inspecturis audituris nos Lambertus r[ect[or] .... .... ...
iudex .... n... .... concul[es] ...... .... ... ... eidem ...notum esse volumus ...a... .... ...
prestando m... ... ecclesia parrochia[l]is nostre civitatis predicte beati Steph[ani] .ob rei ...iam
et honorem beate et gloriose virginis Marie elemosinis f.... ...ibus l.... .... si
fabricata et honorifice pavimentata de nostro communi consilio et consensu s.... s...is ....
ordinamus quod quicumque nostro ... affectaverit sive desideraverit in suis exc....s in dicta
ecclesia sepulcri sive? s... extraneus? seu alienus aut ..cumque. ... .... [tekst weg]
utriusque sexus statim auq... sepeliatur et pavimentum aperiatur i.... ...dis ... ...ac ...suc[cessor]es?
defuncti unam libram prvorum? donere? usualis pagamenti in? ... dicte ecclesie prep... .[rector?]...
dicte ecclesie qui pro tempore fuerit et duobus scabinis administarbunt in tri?.....co eciam? pon...
cum parata pecunia cum qua dictum pavimentum reformetur premissa fierunt?! observanda
omni dolo ac fraude pentius excer...sis et ammotis. In cuius rei testimonium
presens scriptum sigillis mei rectoris predicti et nostri civitatis Novomag... ...
fecimus roborari. Datum anno Domini M.CCC. septimo festo nativitatis beati [Johann]is
Baptiste
De beschrijving in de inventaris [Regionaal Archief Nijmegen, toegang 1, Stadsbestuur Nijmegen 1196-1810, inv.nr. 3176] lijkt me gewoon te kloppen. De datering van dit document is 24 juni 1307. De bepalingen rond het openen van de vloer staan in de zinnen met het woord pavimentum (vergelijk het Engele pavement).
Vragensteller had misschien wat meer gegevens kunnen verstrekken. Is er door het Regionaal Archief Nijmegen nooit een transcriptie van dit charter gemaakt, of althans een aanzet daartoe?
1 Stadsbestuur Nijmegen 1196 - 1810
Rubriek: 16.2 Rooms-katholieke kerk
| Inventarisnummer | 3176 |
|---|---|
| Beschrijving | Overeenkomst tussen Lambertus, rector der St. Stevenskerk, en de stad Nijmegen over het begraven van burgers in genoemde kerk en het daaraan verbonden onderhoud van de kerkvloer |
| Periode | 1307 |
| Bereik en inhoud | |
| Zie ook regestenlijst no. 28. Het charter is wegens beschadiging gedeeltelijk onleesbaar. |
|
| Fysieke kenmerken en technische vereisten | Alleen als scan(s) raadpleegbaar. Gebruik van de originelen alleen met toestemming van de gemeentearchivaris. |
| Vorm | 1 charter |
| Auteursrecht | Publiek Domein |
| Fysieke staat | Raadpleegbaar onder toezicht; matig mechanische schade |
https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=3-1&index=0&previous_n…
| Naam | Lambertus |
|---|---|
| Datum document | 24/6/1307 |
| Oud regestnummer | 28 |
| Uitgebreide beschrijving (regest) | Lambertus, rector der parochiekerk, en de richter... en consules van Nijmegen komen overeen dat burgers van beiderlei kunne in de St. Stevenskerk te Nijmegen begraven mogen worden tegen betaling van een pond gelds tot herstel en onderhoud van de kerkvloer en stellen twee schepenen aan om de administratie hierover te voeren. |
| Zegel | Beschadigd zegel tweede oorkonde in bruine was; zegel van het eerste oorkonde is verloren. |
| Archiefnummer | 1 |
| Archiefnaam | Stadsbestuur Nijmegen |
| Inventarisnummer | 3176 |
| Afkomstig uit archief | 1 Stadsbestuur Nijmegen, inv.nr. 3176 |
@Pauwel, het voorwoord van de inventaris uit 1960 verwijst expliciet naar een regestenlijst uit 1943 voor de oorkonden van de Stevenskerk die als bijlage I aan de inventaris is toegevoegd. Online kan ik die lijst bij het RA Nijmegen niet zo snel vinden; de scan van inv.no. 3176 trouwens ook niet.
In het moderne Oorkondenboek van Gelre en Zutphen tot 1326 , https://resources.huygens.knaw.nl/oorkondengelrezutphen, is deze oorkonde nog niet behandeld. Het werk van L.A.J.W. Sloet, Oorkondenboek der graafschappen Gelre en Zutfen tot op den slag van Woeringen, 5 juni 1288 ('s-Gravenhage 1872) loopt tot 1288. Pieter Bondam (ed.), Charterboek der hertogen van Gelderland en graaven van Zutphen (4 dln., Utrecht 1783-1809) heb ik nog niet gecheckt. F. Gorissen, Stede-Atlas van Nijmegen (Arnhem 1956; online, https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?id=20244358) noemt de oorkonde niet.
Enfin, door in etappes steeds weer woorden aan te vullen komen we er wel helemaal uit. Regel 1 eindigt volgens mij bijvoorbeeld met et clericus . f. 3-4 staat er ob reverenciam / et honorem.
Hier een iets aangevulde versie, met wat minder tikfoutjes dan gisteren, enkele aanvullingen in vet en duidelijke regelscheiding:
Universis presentes litteras inspecturis audituris nos Lambertus r[ect[or] et .... .... ... / iudex pro.... n... .... concul[es] ...... .... divinum ... eidem notum esse volumus ...a... .... ... / prestando m... ... ecclesia parrochia[l]is nostre civitatis predicte beati Steph[ani] ob reverenciam / et honorem beate et gloriose virginis Marie elemosinis f.... gra..bus l.... .... si / fabricata et honorifice pavimentata de nostro communi consilio et consensu statuimus et / ordinamus quod quicumque nostro ... affectaverit sive desideraverit in suis exc..iis <exsequiis?!> in dicta / ecclesia sepulcri sive? s... extraneus? seu alienus aut ..cumque. ... .... [tekst weg] / utriusque sexus statim denique sepeliatur et pavimentum aperiatur i....er...dis ... ...ac ...suc[cessor]es? / defuncti unam libram prvorum? donere? usualis pagamenti in subsidium dicte ecclesie pre[sbiteris?] qui rector[em / dicte ecclesie qui pro tempore fuerit et duobus scabinis administrabunt instrumento eciam ponen.. / cum parata pecunia cum qua dictum pavimentum reformetur premissa fierunt?! observanda / omni dolo ac fraude penitus excerisis? et ammotis. In cuius rei testimonium / presens scriptum sigillis mei rectoris predicti et nostri civitatis Noviomagensis ... / fecimus roborari. Datum anno Domini M.CCC. septimo festo nativitatis beati [Johann]is / Baptiste
In studies over de Stevenskerk wordt deze oorkonde beslist genoemd, in ieder geval sinds een artikel van J.J.F.W. van Agt, 'De metamorfosen van de Stevenskerk', Numaga 1969, 246-269, aldaar 253-254. In 1307 werd een bouwfase afgesloten.
@ Otto Vervaart,
"Online kan ik die lijst bij het RA Nijmegen niet zo snel vinden; de scan van inv.no. 3176 trouwens ook niet."
Je had waarschijnlijk al gezien dat ik de link naar de scan in mijn vorige reactie gegeven had.
https://studiezaal.nijmegen.nl/detail.php?nav_id=3-1&index=0&previous_n…
Dit is een erg lastige tekst, waar je desondanks het grootste gedeelte al van oncijferd hebt. Ik noteer hieronder nog een paar suggesties voor aanvulling, kijk maar wat je ermee doet.
1 … inspecturis et audituris …
2 iudex scabini? concul[es] …
4 … elemosinis fidelium? …
6 … quicumque nostrum? concivium affectaverit …
7 … sepeliri sive fuerit extraneus? seu alienus …
8 … statim antequam sepeliatur et pavimentum aperiatur …
10 … amministrabunt? …
11 … firmiter observanda /
12 … penitus exclusis et ammotis …
13 … et nostre civitatis Noviomagensis consulum? /
14 … in festo nativitatis beati J[ohanni]s /
Groet, Pauwel
7 ... sive fuerit extraneus seu alienus aut cuiuscumque condicionis? ...
9 ... unam libram parvorum denariorum ...
@Pauwel, veel dank voor jouw aanvullingen, af en toe had ik dus toch nog een voegwoord weer vergeten dat ik eerst wel had! Dit bewijst weer eens dat er het vlak van de letters is en het talige vlak, en dat twee meer zien dan één. Als je met Google zoekt op "omni dolo et fraude penitus" staat er heel vaak exclusis achter, alleen zie ik geen duidelijke l in dit charter (r. 12). In r. 7 komt na alienus jouw suggestie in r. 6 volgend wellicht te staan aut quicumque concivium. Het slot van de regels 1, 2, 4, 5 en 7 blijft dan nog open, genoeg gedaan dit weekend!
Recte vidisti, magister Paule! Achter con- staat er inderdaad een d, goed gecamoufleerd door de afkortingsstreep voor de -n. Een streepje door de p --> per/par lijkt hier soms veel op een lusje vóór de p -> pro, een munteenheid ligt voor de hand, de denieren zijn agekort als den.
3 p[ro]testando ... denk ik. Vaak kom je tegen "publice protestando quod...", maar dat haal ik er hier niet uit.
protestari = publiekelijk verklaren, getuigen
13 Ik lees bij nader inzien Novimagensis, dat ook voor blijkt te komen.
@Pauwel, ik ben het alweer helemaal met je eens. In protestando is er nog vaag een lusje te zien vóór de p, en de spelling van Novimagium / Novimagensis zag ik inmiddels ook al elders. Over dit woord gesproken, aan het slot van r. 1 zou logischerwijs heel goed Novimagii kunnen staan, ik zie sporen van de N, dan is de naam van de stad waar dit speelt meteen duidelijk.
@ Otto Vervaart,
"Over dit woord gesproken, aan het slot van r. 1 zou logischerwijs heel goed Novimagii kunnen staan..."
Novimagii moet m.i. (meestal) vertaald worden met 'te Nijmegen' (een zgn. locativus): Datum Novimagii A.D. etc. Waar wij 'van Nijmegen' zeggen, gebruikt het Latijn liever het adjectivum, dus bijvoorbeeld cives Novimagenses, 'de burgers van Nijmegen'. (een bekend voorbeeld: populus Romanus, 'het volk van Rome')
Kan er dan aan het eind van r. 1 oorspr. gestaan hebben: rector et clerici Novimagenses? (Ik volg jouw suggestie voor clerici.)
Naar dat veronderstelde Novimagenses kan dan in r. 2 en 3 verwezen zijn met de woorden ibidem (vóór notum esse volumus) resp. predicte (na nostre civitatis).
Pauwel
@Pauwel, dat er na rector iets in de trant van et clerici/clericus staat, bedacht ik gisteren ok bij nog een kijken, er staat echt geen N, maar cl. Met bidem in r. 2 houd ik ook rekening. Nog bedankt voor de link naar de afbeelding en het regest, dat je in d ebeschijving op de link Personen moet klikke was niet in mij opgekomen. Het RA Nijmegen heeft de regestenlijst ui 1960 voor oorkonden vanaf 1591 gedigitaliseerd., dat zou ook mogen met de lijst uit 1960, maar dan beslist wel met een link ernaar in de inventaris. Dat de individuele regesten uit 1960 nu gekoppeld zijn aan de beschrijvingen mag anders wel duidelijk gemeld worden....
T.witteveen
zei op donderdag 8 februari 2024 - 14:42