Joris
zei op 31 maart 2022 om 10:00
Ik heb een transcriptie gemaakt maar kan niet alles ontcijferen. De akte staat in twee bestanden, hierbij voeg ik het eerste bestand toe. Het tweede bestand en mijn transcriptie volgen hierna. Dank voor het meedenken!
Reacties (5)
Memorie van aangifte van de […?]
van […?] wegens de nalatenschap van
AB, gewoond hebbende
te Dongen, aldaar op den 23 januari
1883 overleden
De ondergetekenden:
1. FB landbouwman (of landbouwer?) en
2. PB, zonder beroep, weduwe van
JvL
beiden wonende te Dongen
ter zake dezen domicilie kiezende ten kantore van
den notaris D.C.J. van Alphen te Dongen
Verklaren:
Dat op den 23 januari 1883 te Dongen , zijne laatste woon
plaats, is overleden AB, in leven landbouwman (of landbouwer?)
zonder bloedverwanten in de opgaande of neerdalende
linie na te laten
Dat de overledenen geen goederen als […?] waarde (?) erfgenaam
of in vruchtgebruik bezat en door zijn overlijden geene (?)
[…?] uitkeeringen bij […?] nog zijn overgegaan
of vervallen
Dat hij bij zijn […?] wel den 26 October 1882 voor
den te Dongen residerende notaris Van Alphen voor
noemd verleden, […?] heeft […?] als volgt:
“Ik verklaar te herroepen alle uiterste wilsbeschikkin
gen welke ik vóór heden gemaakt heb
Ik maak en legateer
Ten Eerste aan mijnen neef FB,
landbouwer wonende thans te Dorst, onder de
gemeente Oosterhout, bij vooruitmaking (?) komen (?) zijn
aandeel en bij vóóroverlijden zijn kind of kinderen
bij plaatsvervulling al mijne onder de gemeente
Dongen gelegen onroerende goederen, onder ver
plichting echter van de daarop ten mijn laste
rustende hypotheek groot achthonderd guldens
voor zijne rekening te nemen en te zullen voldoen
Ten Tweede Aan mijn nicht PB weduwe
van JvL vooruitmaking (?) komen (?) haar
aandeel en bij vóóroverlijden haar kind of kinderen bij plaats
vervulling geheel mijnen inboedel meubelen en huisraad
[…?] mijne […?] overlijden te […?] staande en
[…?]”
Dat de nalatenschap van den overledenen bestaat in het […?] vol
gende:
Een huis en erf met bouwland in de Biezen te Dongen
gelegen, kadastraal bekend in Sectie C nummer 22 bouwland
groot 38 are 70 centiare 1095 idem groot 38 aren en 1096 huis en erg groot 1 are 60 centiare door
de aangevers gewaardeerd op f 1200
Meubelen en verdere inboedel ter waarde
[In de kantlijn]
Voorts bouwland in de Biezen, Sectie C nummer 20 groot 8 are 90 centiare en heide in de […?] sectie F (?) nummers 30 en 167 samen groot 57 aren 90 centiare, dit laatste […?] Dongen
Alles te samen bovenstaande bij […?] goedgekeurd (hebben FB en PB dit ondertekend met een paraaf – of staat er wat anders – de voorletters kloppen niet?)
Blad 2
van f 30
Passief
Aan Adrianus Willemse, koopman te Oosterhout
wegens geleend geld, rentende jaarlijks op 14 augustus
5% blijkens acte van schuldbekentenis met hypo
theek den 14 augustus 1875 voor notaris […?]
te Oosterhout verleden f 800
Rente vanaf den 14 Augustus 1882 tot
en met het overlijden f 17,67
Aan Franciscus Vroommans te Gilze
wegens idem, rentende jaarlijks op den 14
Augustus 4% blijkens onderhandsche akte
van schuldbekentenis 14 augustus tus 1880 f 100
Renten vanaf den 14 Augustus 1882
tot en met den dag van overlijden f 1,77
Aan den heer Maassen, geneesheer
te Dongen, wegens leveren genees
kundige diensten en geleverde
geneesmiddelen over 1882 en 1883 f 100
Aan kosten van begrafenis f 90
Saldo der nalatenschap van de erflater f 120,56
Dat bij aldien (?) de Erflater zonder testament gemaakt
te hebben, ware overleden, hij tot zijne […?] Erfge
namen zou hebben nagelaten […?]
voor de helft zijner nalatenschap
Aldus opgemaakt voor te worden ingediend
ten kantore voor het recht van successie te
Tilburg
Dag Joris,
Een paar aanvullingen, om deze te onderscheiden in hoofdletters geplaatst.
2-157v
Memorie van aangifte VOOR de RECHTEN
van SUCCESSIE wegens de nalatenschap van
Antonie Beerens, gewoond hebbende
te Dongen, aldaar op den 23 januari
1883 overleden
De ondergetEekenden:
1. Franciscus Beerens landbouwER, en
2. Pietronella Beerens, zonder beroep, weduwe van
Johannes van Loon:
beiden wonende te Dongen
ter zake dezeR domicilie kiezende ten kantore van
den notaris D.C.J. van Alphen te Dongen
Verklaren:
Dat op den 23 januari 1883 te Dongen , zijne laatste woon
plaats, is overleden Antonie Beerens, in leven WERKMAN
zonder bloedverwanten in de opgaande of needrdalende
linie na te laten
Dat de overledenE geenE goederen als BEZwaarde erfgenaam
of in vruchtgebruik bezat en door zijn overlijden geene
PERIODIEKE uitkeeringen bij OPVOLGING zijn overgegaan
of vervallen
Dat hij bij zijn UITERSTEN wIl den 26E October 1882 voor
den te Dongen residerende notaris Van Alphen voor
noemd verleden, WOORDELIJK heeft BESCHIKT als volgt:
“Ik verklaar te herroepen alle uiterste wilsbeschikkin
gen welke ik vóór heden gemaakt heb
Ik maak en legateer
Ten Eerste aan mijnen neef Franciscus Beerens,
landbouwer wonende thans te Dorst, onder de
gemeente Oosterhout, bij vooruitmaking BOVEN zijn
aandeel en bij vóóroverlijden zijn kind of kinderen
bij plaatsvervulling al mijne onder de gemeente
Dongen gelegen onroerende goederen, onder ver
plichting echter OM de daarop ten mijn laste
rustende hypotheek groot achthonderd guldens
voor zijne rekening te nemen en te zullen voldoen.
Ten Tweede Aan mijnE nicht Pieternelle Beerens weduwe
van Johannes van Loon BIJ vooruitmaking BOVEN haar
aandeel en bij vóóroverlijden haar kind of kinderen bij plaats
vervulling geheel mijnen inboedel, meubelen en huisraad
[…?] mijne […?] overlijden te […?] staande en
BENEVENS MIJNE OP MIJNE OVERLIJDEN TE VELDE STAANDE AARD
APPELEN”
Dat de nalatenschap van den overledenen bestaat in het NAvol
gende:
Een huis en erf met bouwland in de Biezen te Dongen
gelegen, Kadastraal bekend in Sectie C n[umme]rS 22 bouwland
groot 38 areN 70 centiareN, 1095 idem groot 38 aren en 1096 huis en erF groot 1 are 60 centiareN door
de aangevers gewaardeerd op f 1200,=
Meubelen en verdere inboedel ter waarde
[In de kantlijn]
REG 50 3/2920
Voorts bouwland in de Biezen, Sectie C n[umER]O 20 groot 8 areN 90 centiareN en heide in de WILDERT sectie F (?) n[umme]rs 30 en 167 samen groot 57 aren 90 centiareN, dit laatste MEDE TE Dongen
Alles te samen bovenstaande bijVOEGING goedgekeurd (hebben FB en PB dit ondertekend met een paraaf – of staat er wat anders – de voorletters kloppen niet?) > ER STAAN ZELFS DRIE PARAFEN, VAN ZOWEL DE NOTARIS (MEEST LINKSE) ALS VAN DE TWEE ERFGENAMEN, AL ZIJN HUN INITIALEN WAT MOEILIJK HERKENBAAR
Blad 2
van f 30 - f. 1230,=
Passief
Aan Adrianus Willemse, koopman te Oosterhout
wegens geleend geld, rentende jaarlijks op 14 augustus
5% blijkens acte van schuldbekentenis met hypo
theek den 14 augustus 1875 voor DEN notaris VAN WEEL
te Oosterhout verleden f 800
RenteN vanaf den 14 Augustus 1882 tot
en met het overlijden f 17,67
Aan Franciscus Vroommans te GilSe
wegens idem, rentende jaarlijks op den 14
Augustus 4% blijkens onderhandsche
akte van schuldbekentenis 14 augus
tus 1880 f 100
Renten vanaf den 14 Augustus 1882
tot en met den dag van overlijden f 1,77
Aan den heer Maassen, geneesheer
te Dongen, wegens leEveren genees
kundige diensten en geleverde
geneesmiddelen over 1882 en 1883 f 100
Aan kosten van begrafenis f 90
Saldo der nalatenschap van de erflater f 120,56
Dat BIJ aldien de Erflater zonder testament gemaakt
te hebben, ware overleden, hij tot zijne WETTIGE Erfge
namen zou hebben nagelaten DE AANGEVERS IEDER
voor de helft zijner nalatenschap
Aldus opgemaakt voor te worden ingediend
ten Kantore voor het recht van successie te
Tilburg
Verbeterde versie:
Memorie van aangifte vvoor de rechten
van successie wegens de nalatenschap van
Antonie Beerens, gewoond hebbende
te Dongen, aldaar op den 23 Januari
1883 overleden
De ondergetekenden:
1. Franciscus Beerens, landbouwer en
2. Pietrtonella Beerens, zonder beroep, weduwe van
Johannes van Loon
beiden wonende te Dongen
ter zake dezer domicilie kiezende ten kantore van
den notaris D.C.J. van Alphen te Dongen
Verklaren:
Dat op den 23 januari 1883 te Dongen, zijne laatste woon-
plaats, is overleden Antonie Beerens, in leven werkman
zonder bloedverwanten in de opgaande of neerdalende
linie na te laten.
Dat de overledenen geene goederen als bezwaarde erfgenaam
of in vruchtgebruik bezat en door zijn overlijden geene
periodieke uitkeeringen bij opvolging nog zijn overgegaan
of vervallen.
Dat hij bij zijn uitersten wil, den 26 October 1882 voor
den te Dongen residerende notaris Van Alphen voor-
noemd verleden, woordelijk heeft beschikt als volgt:
“Ik verklaar te herroepen alle uiterste wilsbeschikkin-
gen welke ik vóór heden gemaakt heb.
Ik maak en legateer:
Ten Eerste aan mijnen neef Franciscus Beerens,
landbouwer, wonende thans te Dorst, onder de
gemeente Oosterhout, bij vooruitmaking boven zijn
aandeel en bij vóóroverlijden zijn kind of kinderen
bij plaatsvervulling al mijne onder de gemeente
Dongen gelegen onroerende goederen, onder ver-
plichting echter van de daarop ten mijn laste
rustende hypotheek, groot achthonderd guldens,
voor zijne rekening te nemen en te zullen voldoen.
Ten tweede aan mijn nicht Pietronella Beerens, weduwe
van Johannes van Loon bij vooruitmaking boven haar
aandeel en bij vóóroverlijden haar kind of kinderen bij plaats-
vervulling geheel mijnen inboedel, meubelen en huisraad
benevens mijne op mijn overlijden te velde staande aard-
appelen”.
Dat de nalatenschap van den overledenen bestaat in het navol-
gende:
Actief
Een huis en erf met bouwland in de Biezen te Dongen
gelegen, kadastraal bekend in Sectie C nummer 22 bouwland,
groot 38 are 70 centiare, 1095 idem groot 38 aren
en 1096 huis en erg groot 1 are 60 centiare door
de aangevers gewaardeerd op f 1200
Meubelen en verderen inboedel ter waarde
[In de kantlijn]
Voorts bouwland in de Biezen, Sectie C nummer 20 groot 8 are
90 centiare en heide in de Wildert, sectie F nummers 30 en 167
samen groot 57 aren 90 centiare, dit laatste mede te Dongen
Alles te samen. Bovenstaande bij bijvoeging goedgekeurd.
[getekend:] F.B. en P.B.
Blad 2
[bedragen samen 1230 gulden]
Passief
Aan Adrianus Willemse, koopman te Oosterhout
wegens geleend geld, rentende jaarlijks op 14 Augustus
5%, blijkens acte van schuldbekentenis met hypo-
theek den 14 augustus 1875 voor notaris Van Weel
te Oosterhout verleden f 800
Renten vanaf den 14 Augustus 1882 tot
en met het overlijden f 17,67
Aan Franciscus Vroomans te Gilze
wegens idem, rentende jaarlijks op den 14
Augustus 4%, blijkens onderhandsche akte
van schuldbekentenis 14 augustus tus 1880 f 100
Renten vanaf den 14 Augustus 1882
tot en met den dag van overlijden f 1,77
Aan den heer Maassen, geneesheer
te Dongen, wegens leveren genees-
kundige diensten en geleverde
geneesmiddelen over 1882 en 1883 f 100
Aan kosten van begrafenis f 90
[Totaal:] 1109,44
Saldo der nalatenschap van de erflater f 120,56
Dat bij aldien de erflater zonder testament gemaakt
te hebben, ware overleden, hij tot zijne wettige erfge-
namen zou hebben nagelaten de aangevers, ieder
voor de helft zijner nalatenschap.
Aldus opgemaakt om te worden ingediend
ten kantore voor het recht van successie te
Tilburg
[getekend:]
F. Beerens
P. Beerens
Dank Geert en René voor jullie aanvullingen; leuk detail over die aardappelen op het veld!
De tekst is mij nu helder maar de betekenis op een paar punten nog niet helemaal:
1. IK dacht dat een werkman een dagloner was (boer zonder land), klopt dat?
2. wat betekent "bij vooruitmaking boven zijn aandeel"?
3. En wat is het nut/de betekenis van de laatste opmerking "Dat bij aldien de Erflater zonder testament gemaakt te hebben, ware overleden, hij tot zijne wettige erfgenamen zou hebben nagelaten de aangevers ieder voor de helft zijner nalatenschap". Dat F en P dan ieder de helft hadden gekregen, maar waarom moet dat vermeld worden? Dat is op zich opmerkelijk ook omdat er nog anders neefjes en nichtjes waren (Antonie was hun oom en hij was voorheen hun voogd toen ze nog minderjarig waren).
Ben weer benieuwd, dank voor jullie hulp!
Dag Joris,
1. Een mooie omschrijving geeft het Historisch Woordenboek: Man, pers. die — in (vasten of tijdelijken) dienst van een meester, baas, onderneming, instelling e.d. — tegen betaling (zwaar) lichamelijk werk verricht, waarvoor meestal geen bijzondere kennis, ervaring, vaardigheid en opleiding vereischt zijn en die derhalve als minder gequalificeerd te boek staat; arbeider, arbeidsman; knecht.
2. Bij vooruitmaking boven zijn aandeel: de erfgenaam krijgt eerst dit deel van de erfenis al toebedeeld, daarna wordt de rest van de erfenis onder de erfgenamen in gelijke delen verdeeld. Het komt dus 'bovenop' de erfenis waar hij als erfgenaam al recht op had.
3. bijaldien (één woord, blijkt me nu) = in het geval dat. Hoe het zit met het recht op de erfenis, is mij niet hieruit duidelijk, maar wellicht zijn deze twee de eerste in lijn om te erven. Mogelijk kun je proberen de laatste wil te vinden in de notariële akten, wellicht geeft dat meer opheldering en anders is het zaak om te bekijken welk effect de familierelatie tussen erflater en erfgenamen had op hun erfrecht (wellicht speelt het voogdijschap hier ook nog een rol in). De zin 'bijaldien....' is in feite een extra benadrukking dat deze twee kennelijk de erfgenamen zijn, zelfs al was er geen laatste wil of testament geweest.
De nalatenschap van Antonie