Brief Turijn 28 nov. 1856

blz. 1

blz. 2

blz. 3

blz. 4

Turin ce 28 Novembre 1856
Ma très chère et bien bonne Maman!
Voilà que j'ai, de nou-
veau, à vous remercier pour deux bonnes
et si affectueuses lettres depuis que je
vous ai écrit mardi. Je vous ai pu
encore justement vous accuser la
réception de celle de mardi soir
que vous avez expédiée le 21 du courant.
Vos lettres continuent à m'arriver très
régulièrement, et n'ont souffert jus-
qu'à présent d'aucun retard. Vous
êtes mille fois trop bonne de m'écrire
si souvent tant de temps. Je ne
puis vous cacher toutefois, chère
et bonne Maman, que l'arrivée
d'une de vos bonnes lettres nous
cause, à tous les deux, une vraie
et sincère joie, et que c'est un
véritable bonheur pour nous de les lire
et de les relire souvent ensemble, car
---
le plaisir est aussi grand pour
mon cher Guillaume que pour moi.
Je ne saurais vous dire combien il
a été sensible à votre lettre si
aimable et si affectueuse, reçue hier
soir (Jeudi). Il dit seulement que
tout ce que vous lui dites est beau-
coup trop gracieux et mille fois de
trop. Mais vous comprenez que je
ne suis pas de son avis, ayant
du cependant lui promettre de vous
le dire. Il ne s'attendait nullement
à une lettre de vous, connaissant vos
nombreuses occupations. Aussi m'a t'il
prié à plusieurs reprises de bien
vous en exprimer toute sa recon-
naissance. C'était trop aimable à vous
d'y avoir joint quelques lignes pour
moi. Je vous en remercie des mil-
lions de fois. Je ne saurais vous
dire combien nous sommes heureux
aussi, que Messieurs Vinkhuijzen et
Thomasy soient entièrement d'accord
au sujet du traitement que j'ai à
suivre, car c'est un grand repos d'esprit
---
de n'être pas ballotés entre deux opinions.
Je continue ma cure avec succès.
Ce matin le Docteur m'a fait une
visite et m'a dit de doubler la
doze d'huile de foie de morrue
et celle du fer, de sorte que je prends
à présent deux poudres ferrugineuses par
jour, une au déjeuner et une au
diner, et que je prendrai le matin
une cuillère à dessert d'huile. Il me
faut encore beaucoup de courage pour
prendre ce dernier remède que je
trouve détestable au plus haut
degré, mais comme il parait que
je le digère cependant très bien,
je prends mon courage à deux mains
pour l'avaler seulement aussi vite
que possible. J'ai grande opinion
aussi des résultats de cette cure
et moyennant l'aide de Dieu, j'ai
bien bon espoir qu'elle me procurera
une guérison complête, mais en
ayant une grande doze de patience.
Guillaume a aussi demandé au Docteur
s'il croyait que le climat d'ici me
---
convient. Il a répondu que nous pou-
vions être surs qu'il n'est pas
nuisible à ma santé, car tout en
faisant froid il ne fait pas humide.
Ceci nous rassure aussi et nous fait
plaisir. Guillaume a reçu, il y a quel-
ques jours, une lettre de Monsieur Fièvée,
en réponse à sa première, mais dans la-
quelle il ne lui parlait naturelle-
ment pas de mon indisposition,
l'ayant écrite avant. Fièvée parle
de frictions, à l'eau froide mêlée de
gros sel de cuisine, le long de la
colonne vertébrale, et me conseille de
faire cela pendant vingt jours, ainsi
que de prendre les gouttes, mais au
lieu de 15, il préfère 20, trois fois par jour.
Quant à la poudre il trouve mieux
de la laisser tout à fait. Vous voyez
que ces frictions et le fer s'accordent
bien aussi avec le traitement du Doc-
teur d'ici, d'autant plus qu'il a
parlé aussi de frictions pour plus
tard, quand j'aurai fini avec les
bains de siège. Il vaut mieux que je
---
suive maintenant exactement tous les
conseils du Docteur Thomasy, car il
est bien facile de suivre une cure
qui soit prescrite par le médecin qu'on
a près de soi. Il ne serait peut-
être pas mal de montrer au Docteur
ici la recette de cet onguent vert avec
lequel je me suis frictionnée cet au-
tomne. Monsieur Vinkhuijzen voudra
peut-être bien avoir l'obligeance
de vous en remettre la copie pour
me la faire parvenir. Nous avons
été aussi extrêmement frappés de
la rapidité avec laquelle notre
dépêche d'ici est arrivée à la
Haye. Concevez qu'elle a été ex-
pediée d'ici à 7-40 minutes. Cela
tient du miracle, mais il est
bien agréable et bien rassurant
d'avoir un moyen aussi prompt
de communiquer ensemble, quand
on est loin l'un de l'autre. La
dépêche que vous nous avez envoyée
a mis beaucoup plus de temps. Elle
n'est arrivée au bureau du télégraphe
---
qu'à 4½ heures et nous ne l'avons reçue
chez nous qu'à six heures, pendant
que nous étions à table. Nous som-
mes extrêmement charmés d'apprendre
que l'oeil d'Oncle va tant mieux.
Veuillez l'en féliciter de notre part,
et lui dire mille choses aimables. De-
puis le jour que je vous ai écrit,
le temps a, de nouveau, complêtement
changé. Il fait à present une meilleure
température pour les santés respectives,
car il fait sec, clair, froid, mais
un bon temps pour la promenade.
Le mariage d'Aurélie se fait un peu à
la française, il me semble, à peine
décidé elle se marie. C'est à peu près
de même avec les Noëll, dont j'ai vu
le mariage annonce du 19 du courant.
Il parait qu'on change d'opinion. Des
millions de choses affectueuses pour vous et
pour le bon Corneille de Guillaume. Je
vous embrasse tous les deux aussi ten-
drement que possible en idée, et croyez,
très chère et bien bonne Maman, que vous êtes
adorée du fond du coeur par
Votre bien affectionnée et dévouée fille
Ida
---
Pays-Bas
Madame
Madame van der Oudermeulen
née van Wickevoort Crommelin
à
La Haye

Bij deze de vertaling. Bevreemdend te moeten constateren dat Ida hierna maar een grote maand meer heeft geleefd. Ze spreekt in deze brief over haar te volgen behandelingen, maar uit niks blijkt dat ze ernstig ziek zou zijn. Ik ben benieuwd aan wat ze leed en of dit uiteindelijk tot haar vroegtijdige dood heeft geleid. Het zou natuurlijk ook kunnen zijn dat ze een ernstige ziekte heeft opgelopen of een ongeval heeft gehad in de periode na deze brief.

Turijn, 28 november 1856

Mijn zeer lieve en goede moeder!

Opnieuw moet ik u bedanken voor twee goede en o zo liefdevolle brieven sinds ik u dinsdag schreef. Ik kon u nog net de ontvangst bevestigen van die van dinsdagavond, die u op de 21e van deze maand heeft verzonden. Uw brieven blijven zeer regelmatig aankomen en hebben tot nu toe geen vertraging ondervonden. U bent duizendmaal te goed om mij zo veelvuldig te schrijven. Ik kan u echter niet verbergen, lieve en goede moeder, dat de aankomst van een van uw goede brieven ons beiden een ware en oprechte vreugde bezorgt, en dat het een waar geluk voor ons is om ze samen te lezen én te herlezen, want het plezier is even groot voor mijn lieve Willem als voor mij.

Ik kan u niet zeggen hoe gevoelig hij was voor uw zo vriendelijke en liefdevolle brief, gisteravond (donderdag) ontvangen. Hij zegt alleen maar dat alles wat u hem schrijft veel te vriendelijk is en duizendmaal te veel. Maar u begrijpt dat ik het niet met hem eens ben, hoewel ik hem moest beloven het u te vertellen. Hij verwachtte helemaal geen brief van u, wetende hoe druk u het heeft. Hij heeft mij dan ook meerdere keren gevraagd u zijn dankbaarheid gepast over te brengen. Het was te aardig van u om er ook enkele regels voor mij bij te voegen. Ik dank u er miljoenen keren voor. Ik kan u niet zeggen hoe blij we ook zijn dat de heren Vinkhuijzen en Thomasy het volledig eens zijn over de behandeling die ik moet volgen, want het is een grote geruststelling om niet heen en weer geslingerd te worden tussen twee meningen.

Ik ga door met mijn kuur met succes. Vanochtend heeft de dokter mij bezocht en mij gezegd de dosis levertraan en ijzer te verdubbelen, zodat ik nu twee ijzerpoeders per dag neem, een bij het ontbijt en een bij het diner, en 's ochtends een dessertlepel olie zal nemen. Ik heb nog veel moed nodig om dit laatste medicijn te nemen, dat ik in de hoogste mate afschuwelijk vind, maar aangezien het lijkt dat ik het toch zeer goed verteer, neem ik mijn moed in beide handen om het alleen zo snel mogelijk door te slikken. Ik heb ook grote verwachtingen van de resultaten van deze kuur en met Gods hulp heb ik goede hoop dat het mij een volledige genezing zal brengen, mits een grote dosis geduld.

Willem heeft de dokter ook gevraagd of hij dacht dat het klimaat hier goed voor mij is. Hij antwoordde dat we er zeker van konden zijn dat het niet schadelijk is voor mijn gezondheid, want hoewel het koud is, is het niet vochtig. Dit stelt ons ook gerust en doet ons plezier. Willem heeft een paar dagen geleden een brief ontvangen van meneer Fièvée, in antwoord op zijn eerste, maar waarin hij natuurlijk niet over mijn lichamelijke toestand sprak, aangezien hij die had geschreven voordat hij ervan wist. Fièvée spreekt over (in)wrijvingen met koud water gemengd met grof keukenzout, langs de wervelkolom, en adviseert mij dit twintig dagen te doen, evenals de druppels te nemen, maar in plaats van 15, geeft hij de voorkeur aan 20, driemaal daags. Wat het poeder betreft, vindt hij het beter om het helemaal weg te laten. U ziet dat deze (in)wrijvingen en het ijzer ook goed overeenkomen met de behandeling van de dokter hier, temeer daar hij ook over (in)wrijvingen heeft gesproken voor later, wanneer ik klaar ben met de zitbaden. Het is beter dat ik nu precies alle adviezen van dokter Thomasy opvolg, want het is veel gemakkelijker om een kuur te volgen die is voorgeschreven door de arts die men bij zich heeft. Het zou misschien geen kwaad kunnen om de dokter hier het recept te laten zien van die groene zalf waarmee ik mezelf deze herfst heb ingewreven. Misschien wil meneer Vinkhuijzen zo vriendelijk zijn u er een kopie van te geven om naar mij op te sturen.

We waren ook uiterst getroffen door de snelheid waarmee ons telegram van hier in Den Haag is aangekomen. Bedenk dat het om 7.40 uur van hier is verzonden. Het grenst aan het wonderbaarlijke, maar het is zeer aangenaam en geruststellend om zo'n snel communicatiemiddel te hebben wanneer men ver van elkaar is. Het telegram dat u ons heeft gestuurd, heeft er veel langer over gedaan. Het kwam pas om half vijf op het telegraafkantoor aan en we ontvingen het pas om zes uur thuis, terwijl we aan het eten waren.

We zijn uiterst verheugd te horen dat het oog van oom zoveel beter is. Wilt u hem namens ons feliciteren en hem duizend vriendelijke dingen zeggen. Sinds de dag dat ik u schreef, is het weer hier volledig veranderd. Nu is het veel beter voor onze gezondheid, want het is droog, helder, koud, maar goed weer om te wandelen.

Het huwelijk van Aurélie gaat een beetje op zijn Frans, lijkt me. Nauwelijks is ze besloten of ze trouwt al. Het is ongeveer hetzelfde met de Noëlls, van wie ik de huwelijksaankondiging van de 19e van deze maand heb gezien. Het lijkt erop dat men van mening verandert.

Vanwege Willem miljoenen liefdevolle groeten voor u en voor de goede Corneel. Ik omhels u beiden in gedachten zo teder mogelijk , en geloof, zeer lieve en goede moeder, dat u aanbeden wordt vanuit de grond van het hart door
Uw zeer toegenegen en toegewijde dochter
Ida

---

Nederland
Mevrouw
Mevrouw van der Oudermeulen
geboren van Wickevoort Crommelin
te
Den Haag

Andreas, vooreerst hartelijk dank, en ja, ik had gehoopt dat in deze brief iets zou staan omtrent haar overlijden, ben al op zoek geweest maar nog niets kunnen vinden.