Bosch Protocol 1449-1450 - inventarisnummer 1220 folio 20R

Hallo Henry,

Je hebt al een goede transcriptie van het grootste deel van de akte gemaakt en bent dus heel ver gekomen. Zoals je vraagt zal ik kleine correcties en aanvullingen op de door jou gezette stippellijntjes maken. Soms zal ik woorden die je al goed gelezen hebt opnieuw laten volgen omdat het anders onduidelijk gaat worden wat de aanvulling is. De inhoud van de akte is wel duidelijk denk ik. Het fenijn zit in de spreekwoordelijke staart. Die staart is niet van belang voor de inhoud van de akte, maar wel erg lastig omdat deze heel specifiek is en niet ingevuld kan worden met "gebruik van formulier". De staart is een aanzet, anderen moeten in samenwerking er maar verder naar kijken, ik heb er nu geen tijd voor, maar dat zal zeker wel goedkomen.

"peciam terre" (het is niet "klein" zoals bij: petite) / "Duorum lopinatas terre vel circiter continentiis"  / "sitis In" / "ad locum Dictum" / "Inter hereditate" / "relicta" / "et Inter hereditate" / "ex alio, tendente(m) ab hereditarie dictis Ambrosii" / "et eo(vlek)rum liberorum" / "ut dicebat" / "hereditarie vendidit" / "warandiam et obliga(c/t)ionem" / "Exceptis:" 

Na dit: " behalve", volgt een stukje tekst over een last die door de koper uit dit stuk grond voldaan moet worden. Dat stukje is heel specifiek, maar voor de inhoud van de akte van ondergeschikt belang. Het "vocato" (genoemd) wijst op een naam of toponiem, en ik wil er hier even van af zijn of dat woord slaat op de tekst ervoor of daarna. Ik ga er even van uit dat je de naam: Gerardus Bonarts ergens hebt zien staan in een inventaris of regest, want als je goed kijkt staat dat er ook (vergelijk: Gerardus die Cuper), maar dat moet je wel weten. Er kan goed "pratum" achter staan en dan zou dat vocatus op "Gerit Bonarts Beemd" kunnen slaan. (Bestaat dit toponiem in Budel?) Als vocatus op de tekst ervoor slaat dan kan het de naam van een munteenheid zijn, die ook in het Middelnederlands kan zijn geschreven. 

De eerste twee woorden na Exceptis zijn drie- en vierletterig en in het zinsverband verklaarbaar: Dno dcis: D(omi)no d(u)cis. Dan een munteenheid en/of de naam van een beemd, dan iets wat lijkt op: e jure/e insuper solvendo et omnem, en dan weer het goed leesbare: "ad dictam peciam terre spectantem ut dicebat". 

Dus iets van: De verkoper beloofde de koper te vrijwaren van alle lasten die er op dit stuk grond uit zijn naam zouden zijn, behalve (te betalen aan): "De Heer Hertog" (van Brabant), (Domino ducis), een bepaalde munt / uit de Gerit Bonarts Beemd te betalen / met de rechten/en daarenboven alle / "uit het genoemde stuk grond gaande (te betalen), zoals hij zei". (Ik zou eigenlijk meer van hem moeten lezen, dan denk ik vast: o, dat bedoelde hij te zeggen). 

Ik hoop dat je het nog begrijpt. Het was in ieder geval weer een leuke puzzel. 

Veel plezier met onderzoek naar de familie!

Hoi Dennis, bedankt voor je reactie. Het is inderdaad een hele puzzel. Ik heb gelukkig onlangs het boek van Geertrui van Synghel, ‘Het Bosch’ Protocol, een praktische handleiding’ kunnen bemachtigen. Dat heeft me weer een stukje verder geholpen ondanks het feit dat het nog een hele toer is om die handschriften en afkortingen te kunnen vergelijken en te kunnen plaatsen. Ik ben ook begonnen (scherm)knipsels te maken van de woorden en afkortingen met de door het forum aangegeven vertaling (voor een snellere herkenning). 

Ermgard Jan (die) Duyster was de zus van Johannes Jan (die) Duyster en was getrouwd met Gerardus die Cuper. Die namen kan ik inmiddels goed herkennen, vandaar dat ik de naam Gerardus herkende evenals de familie Bonarts (die inderdaad ook in Budel voorkomt). In akten uit deze periode komen inderdaad vele toponiemen voor met verwijzing naar een persoon.  

Leuk om te lezen Henry. Het is een fijn boek dat ook heel leerzaam is. Ik zag dat je in korte tijd al veel vorderingen hebt gemaakt en oefening baart altijd kunst. 

Ik wens je evenveel puzzelplezier toe als ik er altijd aan heb. 

Nog wat aanvullingen. Met dank aan Henry en Dennis.

VERKOOP

Henricus filius quondam Petri Luyten peciam terre arabilis dictam thoeneackeren[?] duas lopinatas terre vel circiter continentem, sitam in parrochia de Buedel ad locum dictum Vroenhoven, inter hereditatem Ermgardis f[...] relicte quondam Gerardi die Cuper et eius liberorum ex uno, et inter hereditatem Ambrosii filii quondam Johannis Ygrams ex alio, tendentem ab hereditate dicti Ambrosii ad hereditatem Elisabeth Maes et eius eius liberorum, ut dicebat, hereditarie vendidit Johanni die Duyster filio quondam Johannis dicti die Duyster, promittens super omnia et habenda warandiam et obligationem et impetitionem deponere, excepto uno denario aude swarte communiter vocato Gerardo Bonarts prius et iure solvendo et o[...] v[...] ad dictam peciam terre spectant[...], ut dicebat. Testes Vladeracken et Haeck, datum supra.

https://hdl.handle.net/21.12121/1263915793

Er blijven nog wat vraagtekens.

Pauwels hartelijk dank voor de aanvullingen