Overslaan en naar de inhoud gaan

Forum

Afkorting in het Bosch Protocol

Beste forumleden,

 

in een akte uit de oude schepenregisters van ’s-Hertogenbosch kwam ik een Latijnse afkorting tegen waarmee ik niet vertrouwd ben. Het gaat om een tekst die op 14 mei 1433 opgesteld werd, en waarin er ook een werkwoord lijkt te ontbreken, waardoor ik niet kan begrijpen wat er precies beschreven werd.

 

De tekst gaat over Laureys van den Rode Laureysz (Laurencius filius Laurencii van den Rode) die iets deed met al zijn bezittingen (omnia et singula sua bona mobilia et immobilia, hereditaria parci (?), heredita et hereditata ubicumque locata, consistenda, situata aut solvenda), maar wat dat was is mij niet duidelijk (zette hij ze als onderpand, schonk hij ze weg, leende hij ze uit, …?).

 

De akte vermeldt bovendien dat deze bezittingen iets te maken hadden met zijn oom Jan van den Rode (ut dictus Laurencius et he… sup… Johanni van den Rode suo avunculo). De betekenis van de afkorting “sup” is hier allesbepalend. Had Laureys deze eigendommen b.v. voordien van zijn oom geërfd (supercedit), of had hij ze vroeger aan zijn oom geschonken (supplivit), of had hij ze tijdelijk aan zijn oom ter beschikking gesteld om hem financieel te steunen (supportavit)?

 

Is er iemand die vertrouwd is met deze bron (Bosch’ Protocol) die me aub kan vertellen wat de afkorting “sup” gewoonlijk in deze context betekent, en wat Laureys van den Rode hier precies heeft gedaan? Ook de afkortingen op de laatste regel die volgen na "suo avunculo" tot aan "ex parte sui deponere" kan ik niet begrijpen, en misschien zijn die ook wel informatief...

 

Ik zou heel graag weten of deze akte onthult of Jan van den Rode nog in leven was in mei 1433. Volgens mij was deze man (die rentmeester was van de abdij van Tongerlo van 1417 tot 1432) namelijk in de winter van 1432 – 1433 gestorven (alleszins vóór februari 1433), maar dat heb ik nog niet kunnen bewijzen. Misschien zit dat bewijs (of het bewijs van het tegendeel) wel in deze akte verborgen?

 

Alvast bedankt voor jullie hulp!

 

  Met vriendelijke groeten,

 

       Wim.

Reacties (13)

Dennis de Waart zei op wo, 07/16/2025 - 14:37

Hallo Wim, 

Je schrijft: "ut dictus Laurencius et he... sup... Johanni van den Rode suo avunculo", maar er staat: "ut dicebat, legitime et hereditarie supportavit Johannis van den Rode, suo avunculo": "zoals hij zei, draagt wettelijk en erfelijk over aan Jan van den Rode, zijn oom." 

Ik bedoel dit positief hoor: je kunt er een hele interpretatie van maken of deze bezittingen iets met oom Jan van den Rode te maken hebben: hetzij via erfenis, schenking of tijdelijke terbeschikkingstelling, en dan krijg je een heel verhaal over dingen die er niet staan.

Supportavit heeft de betekenis van: draagt over aan, ter onderscheiding van: vendidit: verkoopt aan. Dit heeft niets met tijdelijke terbeschikkingstelling of geldelijke steun te maken, het "hedendaagse": "support". 

Er staat in het kort dat Laureijs zoon van Laureijs van den Rode al zijn goederen, waar deze ook gelegen mogen zijn, overdraagt aan zijn oom Jan van den Rode, en deze oom zal vrijwaren van alle lasten die daar van zijn (Laureijs) kant (ex parte sui deponere) op rusten. (De afkortingen waarop je doelde in de laatste regel). Een beetje informatief dus, maar niet de informatie die je wellicht zoekt. 

Volgens deze akte is niemand die in de akte vermeld staat overleden. Anders had er gestaan:"Quondam Laurencius filius quondam Laurencius van den Rode, legitime et hereditarie supportavit quondam Johannis van den Rode, suo avunculo". (Of bij een echtpaar: dum viverent:  toen zij (nog) leefden). En zeg nou zelf: hoe zou het mogelijk zijn om in een rechtshandeling goederen over te dragen aan een rechtspersoon die niet meer in leven is. Dan had er iets gestaan in de trant van familieleden die zijn erfganamen waren: "eius heredes" = zijn erfgenamen. 

Veel plezier met je onderzoek!   

 

 

 

Wim zei op wo, 07/16/2025 - 22:34

Hallo Dennis,

Hartelijk dank voor je hulp! Ik ben wel vertrouwd met het transcriberen van de middeleeuwse schepenregisters van o.a. Antwerpen, Mechelen, Lier en Leuven, maar in het Bosch’ Protocol zijn de afkortingen en het taalgebruik toch weer net iets anders. Jouw aanwijzingen waren dus heel welkom bij mijn eerste kennismaking met deze bron.

Het werkwoord “supportavit” stond helemaal achteraan en was voor mij onleesbaar, vandaar dat ik de betekenis van deze tekst niet snapte. Wat me ook verwarde was het gebruik van het woord “avunculus”, hetgeen feitelijk maternale oom betekent. In dit geval ging het echter om een oom van vaders kant, d.w.z. “patruus”.

Het lijkt me vreemd dat deze jongere Laureys van den Rode – waarvan ik weet dat hij later een rijke linnenkoopman was in Hoogstraten, en wiens vader en broer schout van Turnhout waren – zomaar al zijn bezittingen overdroeg in handen van zijn (eveneens rijke) bejaarde oom Jan van den Rode. Deed hij dit misschien om ze te vrijwaren van confiscatie (als hij op dat moment verwikkeld was in een rechtszaak) en met de zekerheid / ongeschreven belofte dat hij ze na Jans overlijden opnieuw in handen zou krijgen? Of eventueel omdat zijn echtgenote (Lysbeth van Immerseel alias van de Wiele) rond deze tijd een erfenis ging ontvangen die hem nog veel meer rijkdom zou brengen? Het blijft een bizarre transactie, waarvan ik de beweegredenen niet echt kan achterhalen.

Voor mij maakt het echt niet uit dat deze akte mijn verwachtingen tegenspreekt, ik ben enkel op zoek naar de waarheid. Ik ben het met je eens dat ze bewijst dat Jan van den Rode nog in leven was in mei 1433, en dat is belangrijke informatie voor mijn onderzoek. Het verandert op zich eigenlijk niet zoveel aan mijn werkhypothese: ik veronderstelde dat Jan van den Rode in zijn testament een schenking in aalmoes had nagelaten aan zijn vermoedelijke bastaardzoon (= mijn voorvader). Deze man verhuisde namelijk in februari 1433 halsoverkop met zijn gezin van Antwerpen naar Duffel, waar zijn financiële situatie plots sterk verbeterde. Deze verhuis was voor hem toen een onzeker avontuur, zoals blijkt uit het feit dat hij zijn toenmalige woning verkocht onder de opmerkelijke voorwaarde dat hij het recht behield om dat huis binnen de drie jaar terug te kopen aan een vooraf bepaalde prijs, als hij dat zou willen. Als goede huisvader hield hij dus blijkbaar de optie open om met zijn gezin terug te keren naar de zekerheid van zijn “vorig leven”, als dat avontuur onverhoopt slecht zou aflopen en er toch iets fout zou gaan met de beloofde schenkingen in zijn nieuwe woonplaats (die o.a. een leengoed onder Ter Elst in Duffel omvatten, een leenhof dat Jan van den Rode als rentmeester van de abdij van Tongerlo van 1417 tot 1432 beheerd had).

Maar als Jan van den Rode nog leefde in februari 1433 dan kan het dus een schenking bij leven geweest zijn, als aalmoes ten voordele van zijn eigen zielenheil en om de levenskwaliteit van zijn 40-jarige bastaardzoon (eindelijk) te verbeteren. Als kritische onderzoeker hoop ik uiteraard nog meer historische vermeldingen te kunnen vinden die deze theorie verder ondersteunen.

Nogmaals bedankt!

Dennis de Waart zei op wo, 07/16/2025 - 23:54

Het is altijd graag gedaan natuurlijk Wim. Wat een prachtige geschiedenis heb je hierboven geschetst. Ik heb het met veel plezier gelezen! Respect dat je als kenner van Vlaamse bronnen je nu richt op het Bosch' Protocol. 

Wellicht moet ik ook maar eens van jouw kennis gebruik maken betreft Vlaamse bronnen. Het ligt in mijn bedoeling om ooit in het Rijksarchief in Brussel berustende bronnen over de 80-jarige oorlog te bestuderen, maar mijn onbekendheid met de heersende gebruiken aldaar en de verre reis hebben mij daar tot nog toe van weerhouden. Online kon ik in de inventaris van het archief van de Raad van Beroerten wel al vinden wat ik zo ongeveer wil raadplegen, maar hoe dat dan verder te raadplegen en te organiseren, dat moet ik nog even bekijken. Volgens mij is er nog niets van gedigitaliseerd, wat geen probleem is, maar wat het voor een "Hollandse Brabander" wel makkelijker zou maken. Echter: een lang weekend of midweek Brussel is vast ook heel leuk. Voorstaande naar aanleiding van een uitzending van het programma: "Het verhaal van Vlaanderen" dat ik ooit gekeken heb. Chapeau voor jullie mooie programma's!

Veel plezier met uw boeinde onderzoek. 

Wim zei op do, 07/17/2025 - 10:16

Veel uit het Algemeen Rijksarchief in Brussel is inderdaad nog niet gedigitaliseerd, maar het archief van de Raad van Beroerten toevallig wel. Zie hier voor de inventaris, alle stukken waar er een oogje naast staat zijn volledig online beschikbaar:

https://agatha.arch.be/data/ead/BE-A0510_000442_002895 

Je kan deze documenten online bekijken nadat je een gratis account aangemaakt hebt, en je ingelogd hebt via: https://agatha.arch.be/ 

De laatste jaren zijn de Belgische archieven hun achterstand op het vlak van digitalisering gelukkig wat aan het goedmaken, en dat is dus uitstekend nieuws.

Als je de leeszaal van het ARAB wil bezoeken dan kan je online een afspraak maken voor een bepaalde dag, en daarbij kan je op voorhand al 5 archiefstukken aanvragen. Zie hier voor informatie:

https://www.arch.be/index.php?l=nl&m=praktische-info&r=onze-leeszalen&d=ara

http://webshop.arch.be/reservations/index.php?lang=DUT&depot=510

Je kan dan best met de trein gaan, want dit archief is op enkele minuten wandelafstand van station Brussel Centraal.

Hopelijk is dit wat je zocht, veel succes met je onderzoek!

Dennis de Waart zei op do, 07/17/2025 - 11:55

Wim: reuze bedankt voor de nuttige en uitgenreide informatie! Ik ga mij er even in verdiepen. 

Een fijne dag vandaag!

Catharina zei op do, 07/17/2025 - 17:05

Beste Wim,

Bedoel je met Jan van den Rode de man waarover Leo Adriaenssen heeft geschreven in "De Diessense tak van de familie Schilders"?

https://www.janvanhelvoirt.nl/genealogie/#flipbook-df_rand1813844851/3/

Zie §3 blz, 105 ev, evenals §5, blz. 154. Deze Jan van den Rode had een broer Laureys, die weer een zoon Laureys had, dus de neef van Jan. Deze neef trouwde met Sophie Willems van den Langelaer, een andere echtgenote dan jij noemde. Ik ben heel benieuwd.

Vriendelijke groet,

Catharina

Wim zei op vr, 07/18/2025 - 00:21

Beste Catharina,

De studie van Leo Adriaenssen heeft me enorm geholpen bij het in kaart brengen van deze “van den Rode” familie en bij het opsporen van primaire bronnen uit Noord-Brabant, maar ik vermoed dat hij twee naamgenoten door elkaar heeft gehaald, hetgeen niet te verwonderen is in deze grote familie waarin de namen Laureys en Jan in elke generatie voorkwamen, en waarin de familienaam bovendien ook door een tak in vrouwelijke lijn werd overgenomen.

De tekst van Leo Adriaenssen ging over “Jan van den Rode, zoon van Gijsbrecht Hadewigen” (ca. 1375 – 1448), en volgens mij was deze man een neef van de Jan van den Rode die ik bedoelde. In Antwerpse schepenaktes uit 1395 kwam hij namelijk voor met vermelding van zijn beide ouders en van zijn maternale oom Laureys van den Rode (bron: Stadsarchief Antwerpen, schepenregister SR1 fol. 68v en 69, aktes van 31/3/1395):

Laureys van Rode vore hem selven, Ghysbrecht Hayen Luten sone ende Jan syn sone vore hem selven ende vore Lysbetten Laureys filia van Rode des vorscreven Ghysbrechts wyf die sy hier inne vervangen, vercochten etc etc.

Laureys van Rode ende Ghysbrecht Haeyen Cluten sinen swager vercochten den gasthuyse aen de Coepoerte VIII ghemete ende I vierendeel lands luttel min oft meer, etc etc.

De hierin vermelde zoon Jan heeft later de familienaam van zijn moeder Lysbeth van den Rode Laureysdr aangenomen, en hij ging dus als Jan van den Rode Gijsbrechtsz door het leven. Hij woonde in Diessen, waar ook zijn moeders familie blijkbaar oorspronkelijk vandaan kwam. De Jan van den Rode (ca. 1365 – na 1433) die eerst rentmeester was van de hertogelijke domeinen in stad en meierij van ’s-Hertogenbosch (1416-1417) en vervolgens rentmeester van de abdij van Tongerlo (vermeld in 1417-1432) was volgens mij echter zijn neef, en een zoon van de in 1395 vernoemde Laureys van den Rode. Het bestaan van deze Jan van den Rode Laureysz wordt bevestigd door o.a. een schepenakte uit 's-Hertogenbosch uit 1417, waarin er sprake is van Laurencius van den Rode die op dat moment scultetus Campanie was, en van Johannes van den Rode eius frater (Bosch' Protocol, register R1190 fol. 186, akte van 2/6/1417).

Dat rentmeester Jan een zoon was van de oudere Laureys van den Rode (cit. 1395) leid ik ook af uit de zegeltekens van deze Jan enerzijds (in functie als rentmeester in ’s-Hertogenbosch in 1416, zie foto in bijlage met legende S. IAN VAN DEN RODE) en van enkele afstammelingen van zijn broer Laureys van den Rode Laureysz (ca. 1365 – vóór 1442) anderzijds: zijn zoon Willem van den Rode alias van Langelaer Laureysz (ca. 1395 – ca. 1476, schout van Turnhout en onderdrossaard van Brabant) en zijn kleinzoon Willem van Roye Willemsz (schepen van Lier, foto in bijlage toont zijn zegel uit 1484 met legende WILLEM*VAN*ROY*DE*IONGHE). Allemaal vertoonden ze een doorsneden schild met bovenaan een (gekroond) luipaard en eronder een leeg veld. Van het zegel van Willem van den Rode alias van Langelaer heb ik nog geen afbeelding kunnen vinden, maar wel de heraldische omschrijving van zijn zegel uit 1437, toen hij schout en kastelein van Turnhout was. Het blijkt identiek te zijn aan dat van zijn oom Jan van den Rode uit 1416, namelijk: Diapré, plain, au chef chargé d’un lion léopardé, met als schildhouder een engel, en als legende S. WILLEM VAN DEN RODE (bron: J.-Th. DE RAADT, Sceaux armoriés des Pays-Bas et des pays avoisinants, deel III, Brussel 1901, p. 246).

Met de reconstructie van deze familie ben ik nog volop bezig, maar het lijkt erop dat de naam Laurentius in tenminste vijf opeenvolgende generaties voorkwam. De Laureys van den Rode Laureysz uit Hoogstraten die gehuwd was met Lysbeth van Immerseel alias van den Wiele was één van de zonen van Laureys van den Rode Laureysz (uit Diessen en later Turnhout) en Sophia van Langelaer Willemsdr. Hieronder een klein overzicht van de verwantschap tussen de hierboven genoemde personen, zoals ik die momenteel heb gereconstrueerd (onder voorbehoud van fouten, correcties zijn uiteraard altijd welkom):

 

Jan van den Rode (° ca. 1285?)

  • Laureys van den Rode (° ca. 1310?)
    • Lysbeth van den Rode (+ na 1395) x Gijsbrecht Hayen Lutenzoon (+ na 1395)
      • Jan van den Rode (ca. 1375? – ca. 1448; woonde in Diessen) x Hilleken Vlessentop, xx Oda van Ypelaer
    • Laureys van den Rode (ca. 1340 – na 1395)
      • Jan van den Rode (ca. 1365 – na 1433; rentmeester van de abdij van Tongerlo 1417-1432)
      • Laureys van den Rode (ca. 1365 – vóór 1442; schout van Kempenland 1412-1417 en van Turnhout 1421-1434) x Sophia van Langelaer Willemsdr, xx Machteld van Ouden Willemsdr
        • Willem van den Rode alias van Langelaer (ca. 1395 – ca. 1476; schout van Turnhout 1435-1444 en van Zandhoven 1447, onderdrossaard van Brabant 1448-1456) x Katline Michelet Percivalsdr, xx Isabella van Kessel
        • Gijsbrecht van den Rode (+ na 1460)
        • Aert van den Rode alias van Langelaer (+ na 1476)
        • Laureys van den Rode (ca. 1395 – vóór 1476; linnenkoopman in Hoogstraten) x Lysbeth van Immerseel alias van den Wiele
          • Willem van den Rode (ca. 1420 – na 1478; poorter van Lier sinds 1463)
          • Jan van den Rode (bevond zich in 1476 in het buitenland, zijn familie wist toen niet of hij nog leefde)
          • Laureys van Rode
          • Sophia van Rode
          • Lysbeth van Rode
          • Joanna van Rode
          • Aleidis van Rode
          • Joris van den Rode (ca. 1430 – na 1477; linnenkoopman)
          • Cornelia van Rode alias van Langelaer x Aert Soffen
          • Aert van Rode (bastaard, + na 1476)
        • Lodewijk van den Rode (+ na 1453)
        • Joanna van den Rode (kloosterlinge)
        • Lysbeth van den Rode
        • Hendrik van den Rode (bastaard, + na 1453; vermoedelijk koopman in Lier)
        • Willem van den Rode alias van Ouwen (+ na 1453; woonde in Turnhout, eigenaar van tGoet ten Hoogen Steene nabij Lier en van allerlei goederen in Duffel)
          • Willem van Rode "de jonge" (ca. 1415 – 1485; schepen en rentmeester in Lier) x Joanna van der Maelsteden Simonsdr
            • Laureys van Rode (+ Lier, 1507; priester en kapellaan)
            • Willem van Rode (schepen in Lier)
            • Simon van Rode (+ Lier, 1514; priester en kapellaan)
            • Jeronimus van Rode (+ Lier, 1512; priester en kapellaan)
          • Wendelmoet van Rode (+ na 1464; woonde in Delft) x Claus Jacopssone

 

Catharina zei op vr, 07/18/2025 - 12:07

Hartelijk dank Wim! Dit is waardevolle en interessante informatie.

Groet

Catharina

Wim zei op ma, 07/21/2025 - 14:24

Hallo Catharina,

Ik heb inmiddels tot mijn verbazing ontdekt dat het wapenteken van deze "van den Rode" familie uit Diessen, Turnhout, Hoogstraten en Lier identiek was aan dat van de familie Bac(k)(x) uit Tilburg. Zie b.v. in bijlage het wapenschild van ridder Jan Back (+1509) uit 's-Hertogenbosch, bron: https://www.bossche-encyclopedie.nl/personen/back,%20jan.htm

De heraldische kleuren zouden weliswaar kunnen verschillen, maar aangezien ik de kleuren van "van den Rode" niet ken is dat niet te verifiëren. Het lijkt er alleszins op dat de "van den Rode" familie uit Diessen heel nauw verwant was met het grote geslacht Bac, waarvan er al talloze andere zijtakken bekend zijn die dikwijls ook andere namen hebben aangenomen, zoals b.v. "van Broechoven" en "de Bye". Er was b.v. de tak "Bac van Baescot" die - althans volgens haar bijnaam - al rond 1300 bezittingen had in Baarschot bij Diessen, en dat zou dus wel op een link kunnen wijzen.

Of het hier ging om een verwantschap in mannelijke of vrouwelijke lijn is nog onbekend. Ik veronderstel nu dat één van de mannen uit de Tilburgse familie Bac, geboren rond 1250, opvallend rood haar had, waardoor hij in zijn omgeving bekend stond als "de Rode". Zijn zonen begonnen zich vervolgens "van den Rode" te noemen, maar ze bleven wel het heraldisch concept van het oorspronkelijke Bac familiewapen gebruiken.

Deze theorie zou perfect d.m.v. genetische genealogie getest kunnen worden, aangezien ik het Y-chromosoom van mijn eigen mannelijke lijn al tot ca. 1300 met 100% zekerheid bevestigd heb. Als er betrouwbare mannelijke afstammelingen zijn van de familie Bac (of van één van de hiervan afstammende zijtakken) die interesse hebben in een DNA-test op hun Y-chromosoom (of die al een dergelijke test hebben laten uitvoeren), dan mogen ze hier zeker reageren! 

 Met vriendelijke groeten,

     Wim.

Dennis de Waart zei op di, 07/22/2025 - 08:18

Nou Wim, nu je het zegt en ik het wapen dat je bijvoegde heb bekeken, is dat in uitvoering inderdaad identiek aan het Bac-wapen. Of en hoe deze Van den Rode-familie verwant is aan de Bac-familie in Tilburg weet ik niet, maar mocht dat zo zijn dan bevinden zij zich in goed gezelschap. 

Zonder oude koeien uit de sloot te willen halen of maar enigszins de bedoeling te hebben de goede banden met de Vlamingen te verstoren, toonde het onderzoek van de afgelopen jaren van Dr. Lucas van Dijck aan dat het wapen van Jan van Eijck, de grote schilder, feitelijk Jan Bac van (Berg)eijk, ook identiek is aan dit wapen. 

Ik verdiepte mij daarna door de publicaties van Lucas meer in deze materie en kwam er achter dat ik met een voormoeder van mij  waarvan ik niet afstam, namelijk Magdaleen Andries de Weert die gehuwd was met Jan Wouter Aertssen van Broechoven, ik een ingetrouwd familielid in de Bac-familie had. Daarnaast bleek mij dat ik via mijn voorvader Andries Cornelissen de Weert, gehuwd met Maeijcken Aert Wouter Aertssen van Laerhoven, waarvan ik in rechte lijn afstam, zelfs in die rechte lijn afstam van de Bac-familie via de moeder van Maeijcken: Anneken Gherit Aertssen van Broechoven. Zo stam ik weliswaar niet van de grote Jan en Hubert zelf af, waar wel van hun familie uit van oorsprong Tilburg. 

Zo zie je maar tot wat voor inzichten een vraag op dit Forum kan leiden. Ik ga de feestvreugde helaas wel een beetje bederven: ik verleen geen medewerking aan wat voor genetische genealogische testen dan ook. Ik laat het huisje graag bij het schuurtje. Maar wie weet zijn anderen daar gaarne toe bereid. 

Veel plezier met uw zoektocht!

Wim Verelst zei op di, 07/22/2025 - 21:10

Dag Dennis,

Die studie over de gebroeders van Eijck kende ik nog niet, daar ga ik me zeker eens in verdiepen! Voor mij persoonlijk maakt het echt niet uit van welke kant van de Nederlands-Belgische grens ze afkomstig waren, want in die tijd – vóór de creatie van kunstmatige landsgrenzen – waren we in die regio toch gewoon allemaal Brabanders…

De DNA-testpersonen die me zouden kunnen helpen met het testen van mijn theorie zouden in rechte mannelijke lijn moeten afstammen van de familie Bac, omdat alleen zij het Y-chromosoom van die voorvaders overgeërfd kunnen hebben. Dat wordt namelijk uitsluitend van vader op zoon doorgegeven, elke generatie opnieuw, en normaal gezien samen met de familienaam. Ik vermoed dat mijn eigen mannelijke lijn (die eerst “van den Rode” heette, sinds de late 15de eeuw “van der Elst” – naar een leengoed van Ter Elst in Duffel – en tenslotte “Verelst”) afstamt van een bastaard van rentmeester Jan van den Rode Laureysz (ca. 1365 – na 1433) uit Diessen. Als dit klopt, en als deze man op zijn beurt in mannelijke lijn afstamde van de Tilburgse familie Bac (zoals zijn zegelteken alleszins laat vermoeden), dan zou ik dus hetzelfde Y-chromosoom moeten hebben als andere rechtstreekse afstammelingen in mannelijke lijn van deze oude familie. Ik zal binnenkort al eens serieus op zoek gaan naar Y-DNA testresultaten van mannen uit de families Bac(k)(x), van Broechoven en dergelijke, als die bestaan, om te kijken of dit idee eventueel bewezen kan worden.

Als we alle vrouwelijke stamlijnen meetellen dan denk ik dat zowat heel Noord-Brabant wel op de één of andere manier afstamt van de oudste generaties Bac(k)(x). Mijn grootmoeder was afkomstig uit Tilburg, en via haar stam ik zelf al via tenminste 22 verschillende stamlijnen (!) af van Wouter Bac van Baescot (+ ca. 1315), de stamvader van de van Broeckhovens. Daarnaast stamde mijn grootmoeder ook nog eens tenminste 16 keer af van Gerard “Rode Gerrit” de Beij (+ ca. 1380), die ook tot de familie Bac behoord zou hebben.

Interessant om op te merken is dat deze "Rode Gerrit" zijn bijnaam allicht ontleend heeft aan zijn vuurrood haar, en dat hij - als mijn idee klopt - binnen de familie Bac verwant zou zijn geweest met de stamvader van de "van den Rode" familie, die men een eeuw eerder al "de Rode" noemde...

  Vriendelijke groeten,

        Wim Verelst.

Dennis de Waart zei op wo, 07/23/2025 - 17:21

Hallo Wim,

Dat vind ik mooi van jou gezegd: “waren we in die regio toch gewoon allemaal Brabanders…”. Of het nu Maaseik of Bergeijk betreft.

Zonder de bedoeling te hebben reclame te maken: De publicaties van Lucas van Dijck (de eerste: “Jan en Hubert van Eyck geboren in Bergeijk”, softcover), (de laatste, meest recente versie met actuele onderzoeksgegevens: “Bergeijk, bakermat van Jan en Hubert van Eyck”, hardcover), zijn te bestellen bij het Jheronimus Bosch Art Center in ’s-Hertogenbosch. De laatste versie kon ik voorheen alleen via de Heemkundekring Bergeijk bestellen, maar ik zie nu dat het Jheronimus Bosch Art Center deze nu ook in voorraad heeft. Zij bevatten veel informatie over de verschillende families Bac(k/x) en afbeeldingen van het zegel van de schilder Jan Bac (Van Eyck) aan een oorkonde opgemaakt in Bergeijk ten behoeve van de abdij van Postel van 3 januari 1427, dat Lucas van Dijck heeft gevonden in het abdijarchief van de abdij van Postel onder oorkonden van Casteren.  Het zegel laat hetzelfde wapen “Van den Rode” zien dat jij ons hier toonde.

Ik begrijp dat je op zoek bent naar afstammelingen in rechte mannelijke lijn vanwege het Y-chromosoom. Hoewel ik niet erg van genetische genealogische testen ben toch even het volgende: Lang geleden zei een medewerker van het archief waar ik onderzoek deed tegen mij: “Er komt hier ook een onderzoeker die De Werdt heet. Misschien is dat wel familie van jou.” Ik zei:”Echt? Er waren wel meer herbergiers, net zoals bakkers / Bekkers, etc. etc.”. Nadat die onderzoeker en ik onze gegevens vergeleken hadden bleken wij in rechte mannelijke lijn dezelfde voorvader te hebben: rond 1560 waren er twee broers waarvan hij van de ene en ik van de andere afstamde. Ik vraag me toch wel eens af in hoeverre er tussen hem en mij nog gemeenschappelijk genetisch materiaal aantoonbaar is. Om in stijl af te sluiten: Mijn moeder is een Van Eijk. Het zou mij niets verbazen als ik in de mannelijke lijn van haar vader uiteindelijk in Brabant uit  zou komen.

Ik denk dat wij gezien onze interesse in het Brabantse en Tilburgse in de toekomst nog wel eens iets aan elkaar zouden kunnen hebben. Mocht jij dat ook denken en het leuk vinden, dan kunnen wij wellicht via het BHIC (Brabants Historisch Informatie Centrum) contactgegevens uitwisselen. In ieder geval wens ik je vele leuke uren onderzoeksplezier toe!  

 

Reageer op dit bericht

De inhoud van dit veld is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.
Slechts één bestand.
10 MB limiet.
Toegestane types: png gif jpg jpeg.