1678 geschreven getuigenissen over Balthasar Keurvorst

It does! I transcribed the first bit (can't type it out at the moment, if no-one beats me to it I'll try tomorrow) and it's a declaration by two people who have served in the Company of Captain van Dongel, on behalf of Balhasar Keurvorst.

They declare that they sailed out (I think on the 16th of March 1676) on the ship "Thuijs te Cruijninge"* captained by Romer Vlack, with the national fleet commanded by Jacob Binckes. They arrived at the island Tajana (?) on the 3rd of May, where they seized the fortress that was captured by the french. Special mention is made that the requirant (I think that is Balthasar Keurvorst) managed to get down and seize the fortress flag.
After that they went to the island Margalante, where the french surrendered. Then they went to the island St. Maerten, which was also conquered from the french, after which they went to the island of Tobago.

I only got this far, but once transcribed it makes an interesting read!

*My first translation of the ship's name: "thuijs te conijninge"; a konijn is a bunny in dutch. When I googled the captain, I found a wikipedia page for a grandson, Roemer Vlacq, where his grandfather's ship is named, and it was not associated with a rabbits whatsoever.

This document was also part of an article in De Waterschans, a magazine about Bergen op Zoom history. Page 4 on the right:

http://periodieken.westbrabantsarchief.nl/issue/DWS/1996-03-01/edition/…

Het boek "Historien Onses Tyds, Saken van Staat en Oorlogh"...

en het schip werd in 2012 gevonden!:

https://explorers.org/pdf/Rockly_Bay_Research_Project_Tobago.pdf

http://wnpr.org/post/discovery-17th-century-shipwreck-provides-window-v…

Page one:

 

1.    Ophuijden de 25ste april 1678, compareerde etc. inde presen-

2.    tie van de getuijge naergenoempt, Anselmus [marge: geruijmerde] mets, chirur-

3.    -gijn onder de Compagnie van de heer Capteijn van Dongel zaliger, ende

4.    Willem Robbertsen sergeant onder deselve comp beide van

5.    competenten ouderdom, develcke op hunne eere ende vromichheit

6.    onder presentatie van eede altoos des noot ende versoght zijnde

7.    te presteren, tot versoecke van Balthasar Keurvorst vrij appoint-

8.    -tier onder de voorschreven compagnie hebben getuijght verclaert ende

9.    geattesteert waer ende waerachtich te wesen, dat sijluijden depo-

10.  -nenten met de requirant inde maent van maert inden jare

11.  1676 opt schip genaempt thuijs te cruijninge, daer van Capteijn

12.  was Romer Vlack, met slants vloote, die gecommandeert

13.  wierde bij Dhr Jacob Binckes uit Texel des 16e maert voorschreven

14.  zijn tseke gegaen, ende op den 3e meij daeraenvolgend

15.  gecomen voor t eijlant Cajana waervan de fortresse

16.  met franssche Oorloghsmaght beset was, welcke fortresse

17.  den 5e meij voorschreven stormenderhant door de militie van slants

18.  vloote is vermeestert ende ingecregen, alwaer den requirant sigh

19.  soo vromelijck heeft gequeten, dat sij inden storm de vlagge van

20.  voornoemd fortresse heeft afgehaelt ende verovert, welck exploit..

21.  geefectueert zijnde, en de slants vloote afgevaren en ge-

22.  -come wesen die lesten meij aent eijlant Margalante daerde

23.  requirant oock bij was, soo hebben de franssche viande tselve

24.  oock overgegeven op genade ende ongenade, ende

25.  vandaer gecomen wesen opt eijlant St Maerten, twelck mede

26.  stormenderhant is ingenomen, ende vandaer opt eijlant Tabago

27.  alwaer post gevat, ende fortresse gemaeckt sijnde, soo sijn sijluijde

28.  beneffens andere militie vande staet, als de Compagnie van

29.  de heren Capteijnen De Glersie als commandeuren de Lantmilitie, Capteijn

30.  de Graeff, van Dongen der comparanten Capteijn was, de compagnie

31.  Van Capteijn Witsen, ende de compagnie van Capteijn Dermosa en

32.  Capteijn Tintel, opden 3e meert vanden voorleden jaere 1677 door

33.  eene vloot van sijne majesteijt van vranckrijck soo te water als

34.  te lande furieuselijck geattacqueert en bestormt, welcke vian-

35.  -den, met verlies van veele menschen ende schepen sijn afgeslagen

36.  ende de attaque hebben moeten quicteren, welcke

37.  fortresse wederom door een franssche vloote in December laest-

38.  -leden is bestormt, ende door het furieus schieten voornamentlijck

39.  van een …… is gesprongen, met de meeste militie dervelcke

40.  daer was, soodanigh dat van alle de officieren niemandt, als een

41.  provisioneel vaendrager vandaer Deponenten Compagnie is

How fantastic they found the ship!

(Wow, your wife's ancestor's history sure brings up some great finds, a still present house, a ship they found on the sea floor, and a historic battle report!)

 

I'll also transcribe the second page if I can. Do you want a summary of the whole piece in english again too? (Not sure if Google translate is of much help here, though I hope for you that it works.)

line 41 should be:

provisioneel vaendrager vander Deponenten Compagnie is

Tussen alles door nog de opmerking dat de eerste druk van het boek van Alexander Esquemelin, De Americaensche zee-roovers (..) (Amsterdam: J. ten Hoorn, 1678) gedigitaliseerd is bij Delpher, https://www.delpher.nl/nl/boeken1/gview?query=esquemelin&coll=boeken1&i… .

Wat een leuke vondst Otto!

Voor degenen die meelezen, blz 185 en 186 gaan over de gebeurtenissen die in het document van Balthasar Keurvorst staan.

Pagina 2:

 

1.    overgebleven, alwaer den requirant van alle sijne goederen, passeporten

2.    en attestaties van sijn comportementen {#dievelcke de respective officieren hem requirant hadden gegeven} heeft gelaten ende verlooren

3.    in alle welcke reijse sij deponenten verclaren dat de requirant {here}, seer

4.    vromelijck ende vailjant heeft gedragen ende gecomporteert, de

5.    viant doorgaens mede besprongen ende sigh in spits altoos

6.    gevonden ende laten zien, soodanich als een vroom ende eerelijck

7.    man ende soldaet toestaet en behoort te doen, ja in eenich

8.    voorval soude connen ofte mogen doen, sluijtende etc. geven

9.    redenen van hunne kennelijckheijt seijden alomme present geweest

10.  te sijn, metten requirant, ende mitsdien als oogh getuijgen daer-

11.  van te connen oordeelen, ende dat maer ses mannen van hunne

12.  compagnie waervan de requirant een is, wederom int vaderlants

13.  gearriveert zijn, oock dat de geheele vloote door

14.  de fransschen is geruijneert, en maer {#twee schepen} met menschen wederom

15.  int vaderlant gekeert zijn, alles sonder argh offe list, actum Bergen

16.  opden Zoom, datum alsvooren, presentibus Pieter de Beer

17.  Meester schoenmaker, ende Thomas Claessen poorters alhier

18.  Testibus rogatis

 

Anselmus Metz

Chirurgijn

Willem Robbertsoon

Pieter de beer

tomes classen

 

Quod attestor

PL Scheurijngh, notaris

Zou iemand ook willen meekijken naar zin 39 pagina 1? Ik denk dat er "bombe" zou kunnen staan, maar die laatste letter is toch geen "e". Aangezien dit juist één van de spilstukken in het relaas is (het gaat erom dat alle officieren zijn omgekomen toen er een bom het kruitmagazijn in brand stak), wil ik graag weten wat er precies staat.

In 1677 Romeijn de Hooghe made an engraving of the first battle of Tobago:

 

https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-79.438

 

(Tip: Use the zoom buttons, to see both the whole piece and the details.)

 

In 1677 heeft Romeijn de Hooghe een gravure gemaakt van de Eerste Slag om Tobago (zie link).

Gebruik de zoomknoppen om zowel het hele stuk als de details te zien.

lijn 39: ontbrekend woord = Bombe

The amount of information here is truely amazing and I don't have enough words to properly thank you all for the help you are giving me.

 

It is true that Google translate is challenged by this older form of Dutch.  Is today's native Dutch speaker able to read and understand 17th century Dutch once the handwriting is transcribed? I ask because I have someone to help me with Dutch to English translation - I don't want to be a burden, this is a lot to type.

 

I find part of the story here too:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuw_Walcheren

 

 

Thanks for the link: I transcribed that they went out to sea from Texel on the 16th of march, which seemed about right as I knew Texel had been an important gathering place for big ships, but it's nice to see it confirmed, as the dutch is a bit strange and I wasn't 100% sure if "Texel" was a right transcription (not sure it was an x).

 

Todays native Dutch speaker will be able to understand most of the text once transcribed, although most of the spelling has changed and some words can be puzzling because they no longer have meaning or have changed too much in their use. "Furieuselijck geattacqueert" actually stays up better in english (furiously attacked) than it does in present-day dutch.

 

I will give you the contents of this text though, if you won't mind it's not a 100% word-for-word translation. (Though I'll try to stay as close to the text as possible.) I enjoyed transcribing it, and would like to finish that project by passing on the contents. (Otherwise you'd still be stuck on "Wat staat daer?"/ What does it say? ;) )

Nog een paar kleine correcties om de transcriptie te vervolledigen:

1.    Ophuijden de 25ste april 1678, compareerde etc. inde presen-

compareerden

2.    tie van de getuijge naergenoempt, Anselmus [marge: geruijmerde] mets, chirur-

getuijgen [marge: geruijneerde]

3.    -gijn onder de Compagnie van de heer Capteijn van Dongel zaliger, ende

Dongen

4.    Willem Robbertsen sergeant onder deselve comp beide van

compagnie beijde

5.    competenten ouderdom, develcke op hunne eere ende vromichheit

dewelcke, vromicheit

6.    onder presentatie van eede altoos des noot ende versoght zijnde

7.    te presteren, tot versoecke van Balthasar Keurvorst vrij appoint-

ten versoecke, appoinc-

8.    -tier onder de voorschreven compagnie hebben getuijght verclaert ende

9.    geattesteert waer ende waerachtich te wesen, dat sijluijden depo-

waeraghtich

10.  -nenten met de requirant inde maent van maert inden jare

met den

11.  1676 opt schip genaempt thuijs te cruijninge, daer van Capteijn

[thuijs: lees ’t huijs]

12.  was Romer Vlack, met slants vloote, die gecommandeert

13.  wierde bij Dhr Jacob Binckes uit Texel des 16e maert voorschreven

den 16e

14.  zijn tseke gegaen, ende op den 3e meij daeraenvolgend

sijn tseijl

15.  gecomen voor t eijlant Cajana waervan de fortresse

16.  met franssche Oorloghsmaght beset was, welcke fortresse

17.  den 5e meij voorschreven stormenderhant door de militie van slants

18.  vloote is vermeestert ende ingecregen, alwaer den requirant sigh

19.  soo vromelijck heeft gequeten, dat sij inden storm de vlagge van

dat hij inden

20.  voornoemd fortresse heeft afgehaelt ende verovert, welck exploit..

exploict

21.  geefectueert zijnde, en de slants vloote afgevaren en ge-

geffectueert zijnde ende … ende ge-

22.  -come wesen die lesten meij aent eijlant Margalante daerde

comen wesende den … daerden

23.  requirant oock bij was, soo hebben de franssche viande tselve

vianden

24.  oock overgegeven op genade ende ongenade, ende

25.  vandaer gecomen wesen opt eijlant St Maerten, twelck mede

wesende eijlandt

26.  stormenderhant is ingenomen, ende vandaer opt eijlant Tabago

27.  alwaer post gevat, ende fortresse gemaeckt sijnde, soo sijn sijluijde

28.  beneffens andere militie vande staet, als de Compagnie van

van den staet

29.  de heren Capteijnen De Glersie als commandeuren de Lantmilitie, Capteijn

commanderende

30.  de Graeff, van Dongen der comparanten Capteijn was, de compagnie

31.  Van Capteijn Witsen, ende de compagnie van Capteijn Dermosa en

Dermosa ende

32.  Capteijn Tintel, opden 3e meert vanden voorleden jaere 1677 door

jare

33.  eene vloot van sijne majesteijt van vranckrijck soo te water als

34.  te lande furieuselijck geattacqueert en bestormt, welcke vian-

ende bestormt

35.  -den, met verlies van veele menschen ende schepen sijn afgeslagen

36.  ende de attaque hebben moeten quicteren, welcke

37.  fortresse wederom door een franssche vloote in December laest-

38.  -leden is bestormt, ende door het furieus schieten voornamentlijck

39.  van een …… is gesprongen, met de meeste militie dervelcke

bombe … dewelcke

40.  daer was, soodanigh dat van alle de officieren niemandt, als een

41.  provisioneel vaendrager vandaer Deponenten Compagnie is

van der

1.    overgebleven, alwaer den requirant van alle sijne goederen, passeporten

2.    en attestaties van sijn comportementen {#dievelcke de respective officieren hem requirant hadden gegeven} heeft gelaten ende verlooren

ende attestatien … dewelcke

3.    in alle welcke reijse sij deponenten verclaren dat de requirant {here}, seer

den requirant hem seer

4.    vromelijck ende vailjant heeft gedragen ende gecomporteert, de

, den

5.    viant doorgaens mede besprongen ende sigh in spits altoos

in ’t spits

6.    gevonden ende laten zien, soodanich als een vroom ende eerelijck

7.    man ende soldaet toestaet en behoort te doen, ja in eenich

8.    voorval soude connen ofte mogen doen, sluijtende etc. geven

gevende

9.    redenen van hunne kennelijckheijt seijden alomme present geweest

10.  te sijn, metten requirant, ende mitsdien als oogh getuijgen daer-

11.  van te connen oordeelen, ende dat maer ses mannen van hunne

12.  compagnie waervan de requirant een is, wederom int vaderlants

waervan den … vaderlant

13.  gearriveert zijn, oock dat de geheele vloote door

14.  de fransschen is geruijneert, en maer {#twee schepen} met menschen wederom

scheepen

15.  int vaderlant gekeert zijn, alles sonder argh offe list, actum Bergen

16.  opden Zoom, datum alsvooren, presentibus Pieter de Beer

17.  Meester schoenmaker, ende Thomas Claessen poorters alhier

18.  Testibus rogatis

 

Fijn archimboldo, dankjewel voor het meekijken! Ik zal in het nieuwe jaar de correcties nalopen, ook om er zelf weer van te leren.

 

Fijne jaarwisseling iedereen!

Beste allen,

 

Ik vroeg mij af waar het archiefstuk vandaan komt? Ik ben erg benieuwd....

 

groeten,

Geert

Eerder werd hier verwezen naar een artikel in De Waterschans van 1996. Noot 20 van het artikel geeft zeer compact GAB, NA 193 en de datum, 25 april 1678. Het document komt uit een notarieel register bij het West-Brabants Archief, de verwijzing op hun site luidt: Notaris Philips Lauwerens Scheuringh, Minuutakten, 1678, archiefnummer boz - 0050, Notariële archieven Bergen op Zoom, inv.nr. 0193, aktenummer 14. 

Hartelijk dank!