1599 weeskamer

en pagina 2..

Het weeskint van Aechtken
Jans met naeme Reynken Anthonis,
daer vader van es Anthoni Franck
Crijnsz, oudt ontrent 9 maenden.

Den 8e April '99 heeft Joos Jansz Langeroe
gedaen den behoorlijcken eedt als principael voecht
ende Dancke Cornelisz als toesiende voecht van de
voersz. weeze, present weesmeesters, den bailiu Johan
Brauw, den borgemeester Thomans van den Houte ende
Jan Jansz Huyghe.

Den 4en Meye '99 heeft Anthoni Franck
Crijnssen,  geassisteert met zijnen vader Franck
Crijnsz ter weescamer gelevert den staet van de
voorn. Aechtken Jans,  dewelcke bevonden es
zuvers te monteren tot 124 £ 14 stuyvers 3 penningen,
coemt over de helft aen weeze 62 £ 7 stuyvers 12 penningen,
present weesmeesters ende de voern. voechden.

Ende verclaerden de voern. voechden dat zij
metten vader van de voersz. weeze hebben gemaect
zekeren uytcoop opt wel bevallen van de weesmeesters,
in vougen hiernaer volgende, te weten, dat den voern.
Anthoni aen hem zal behouden alle de goederen
ten sterfhuyse bevonden, egeene uytgesondert, mits
dat hij gehouden blijft de voersz. weeze te onderhouden
in ate, drancke, cleen ende reen, te lieven ende te leeden
tot dezelve weeze gecomen sal wezen ten ouderdom
van twaelf jaeren, alles naer zijnen staet ende
qualiteyt, ende als de weeze sal gecomen wezen
ten ouderdom van acht jaeren zal den vader gehouden
wezen dezelve te doen leeren lijnen naeyen, om haer
in tijden ende wijlen mede te behelpen ende alles voerts
daermede totten voersz. ouderdom te doene als
een goet vader toestaet te doene ende zoe wanneer
de voersz. weeze totten voersz. ouderdom zal gecomen /

wezen sal den voern. Anthoni gehouden wezen
aen dezelve weeze te betaelen de somme van
derthien pond vlaems ofte aen de voechden van de voersz.
weeze over te tellen ofte dezelve penningen mits
verzekeringe naer behooren onder hem te houden op
rente, ende oft geviele dat de weeze quaeme deze
waerelt t'overlijden voer de voersz. bejaertheyt, zal
in dien gevalle gehouden zijn te betaelen aen de
erfgenamen van de weeze de voersz. 13 £ vlaems, d'een
helft een half jaer naer d'aflivicheyt ende d'ander helft
een jaer daernae, in dien verstande dat zoeverre
den voern. vaeder de penningen onder hem hadde genomen
op rente dezelve naer d'aflivicheyt zal mogen
afleggen in zulcker vouge als off dezelve weeze
overleden waere voer de bejaertheyt, item oft
geviele dat de voersz. weeze nyet gehouden en
werde als voersz. staet ende dat zulcx bleecke, zoo
sullen de voechden vermoghen de voersz. weeze te
besteden aen eenen anderen tot laste van desen
Anthoni, met zijne borge Franck Crijnsz, ten desen
present, ende hem tot volcoeminge van dezen
accorde gestelt als borge.

Weesmeesters dezen staet overziend hebbende als-
mede den uuytcoop, hebben in denzelve uuytcoop
geconsenteert ende consenteren bij dezen als beter
gedaen als gelaten ende heeft den voersz. Anthony
daervoere verbonden mitsgaders zijnen vader Franc
Crijns daer t'eynde hun persoens ende goederen, present
ende toecoemende, tot voldoeninge van dezelven uuytcoop,
present weesmeesters, den bailliu Johan Brauw, de
bnorgemeesters Jaques Dalles ende Thomas van den Houte,
mij mede present Jan Jansz Hughe.

Hallo Geert, 

Wat een lap tekst weer, heel erg bedankt!

Een tikje droevig verhaal wel, maar de voogden gaan misschien wel een belangrijke aanwijzing zijn.

Nogmaals heel erg bedankt en een hele fijne avond!

groet, Sanne

Dag Sanne,

Ter verduidelijking: ook kinderen waarvan één ouder overleden was (zoals hier: de vader leeft nog) werden destijds 'wees' genoemd, in tegenstelling tot het begrip 'wees' zoals we dat tegenwoordig kennen.

Hallo René, 

Dank je wel voor jouw sympathieke toevoeging. 

Maar begrijp ik het goed, de vader doet zijn negen maanden oude dochter naar het weeshuis toch?

Hartelijke groet, Sanne

Dag Sanne,

Nee, dat is niet het geval. Als een van de ouders overleed, diende de langstlevende ouder bij plannen tot hertrouwen een regeling te treffen met de plaatselijke weeskamer. De reden was dat kinderen recht hadden op hun kindsdeel van de erfenis van de overleden ouder. Om te garanderen dat de langstlevende ouder en/of de nieuwe partner van de langstlevende ouder dit erfdeel niet opmaakte en de kinderen dus hun erfdeel zouden mislopen, moest de overlevende ouder aantonen aan de weeskamer dat dit goed geregeld was. Daarbij moest ook aangetoond worden dat de voogdij voor deze kinderen goed geregeld was, mocht de langstlevende ouder ook overlijden. Dat kon door dit te regelen via de notaris en daarmee kon men de weeskamer 'uitsluiten'. Men kon echter ook de voogdij en de erfenis regelen via de weeskamer. In dat geval werd een bedrag afgesproken dat door de weeskamer in beheer werd genomen en vaak ook werd belegd en uitgekeerd werd wanneer de kinderen meerderjarig werden of in het huwelijk traden.

De akte is dus minder triest dan je vermoedde...

Goedemorgen René, 

Wat geef je me weer veel interessante achtergrond, dank je wel!
Ik vind het echt interessant hoe alles destijds geregeld werd, anders maar zeker niet slecht. 

Een hele fijne dag gewenst, 

Hartelijke groet, Sanne