zweeds document uit 1756

Beste Hans, het is helaas niet mogelijk om hier een PDF te uploaden, afbeeldingen in het .png ..gif of .jpg/jpeg formaat kun je hier wel plaatsen, telkens eentje per reactie. Kun je alvast een screenprint van het begin laten zien?

bijgaand een afbeelding van het eerste deel

vriendelijke groet

Beste Hans, dank voor deze scan! Ik had al een vermoeden dat dit schrift nogal zou lijken op het Duitse Kurrentschrift, en dat lees ik amper. Dat er een contract wordt genoemd onderdaan van 27 augustus 1756 met betrekking to Amsterdam had je vast zelf al gezien. Hopelijk kunnen degenen hier die wel soepel Kurrentschrift lezen je verder helpen!

Als je de volledige tekst hier kunt posten, dan wil ik wel een poging wagen.

Dank je voor je reactie,

Het contract dat genoemd wordt, heb ik al in mijn bezit en is een paar jaar geleden vertaald naar het Nederlands. Dat is gedaan door Dr. Helmut Backhaus die aan het rijksarchief in Stockholm verbonden was. Waarschijnlijk is hij overleden. Dus ik kan geen beroep op hem doen om dit document vertalen.

Hopelijk is er iemand die het voor me kan vertalen.

Vriendelijke groeten

Andreas,

Dank je voor het aanbod. Ik ga proberen om het hier te posten. Ik heb het nu in PDF formaat, dus ik moet even puzzelen. 

Beste Hans,

Kijkend naar je screenprint lijkt het eenvoudig: kies de optie [Een PDF exporteren] en kies dan de optie [Exporteren naar JPEG]; je krijgt dan de pagina's per pagina als afbeelding in de map die je als opslag kiest.

Beste René,

Ik heb CleverPDF gebruikt en zal de zes pagina's hier posten.

Ik begrijp dat ik maar één pagina per keer kan posten

Vriendelijke groet

pagina 2

pagina 3

pagina 4

Pagina 5

en de laatste pagina 6

Achtergrond informatie voor wie het interessant vind:

In 1755 is er een fabriek opgericht in Vadstena door de Zweedse overheid. Daar moesten gildemeesters de Zweedse bevolking onderwijzen in het maken van hoge kwaliteit linnen. Een zekere Jacob Hultstedt is namens de Zweedse kamer van koophandel in Holland en Vlaanderen op zoek gegaan naar meesters die de hele productieketen afdekten.

Van vlas verbouwen, verwerken, twijnen, weven, bleken tot hoogwaardig linnen. Weefgetouwen maken, repareren en bedienen. Patronen ontwerpen en weven.

Mijn voorvader,  Pieter Cats,  is in 1756 door Zweden ingehuurd als meester twijnder. Zijn contract is in 1756 getekend in Amsterdam. Hij moest volgens dit contract met zijn hele familie vijf jaar in het kasteel in Vadstena blijven en minstens zes gezellen opleiden tot meester in het twijnen. Rechten, plichten, reis- en verblijfkosten, betalingen en vergoedingen zijn in het contract geregeld. In totaal werkten in Vadstena ongeveer 33 buitenlanders; meesters en hun families.

Afgelopen zomer ben ik met mijn vrouw op (werk) vakantie geweest in Vadstena en Stockholm waar we in de archieven gezocht hebben. Leerzaam en leuk.

Vriendelijke groeten

Hier alvast de vertaling van pagina's 1, 2 & 3. De rest komt ook, maar nu nog niet. Ik doe die misschien in de loop van komende week.

In de originele tekst staat bij de geldbedragen een tekentje dat enorm lijkt op %. Of het werkelijk procent betekent betwijfel ik, maar ik vond geen valabel alternatief, dus heb ik het in mijn vertaling meegenomen.

Hall‑ en Manufactuurraad: Zweedse rechtbank speciaal voor geschillen aangaande fabrieken, industrie e.d.

-----

Bij vergelijking van Zijne Majesteits genadigste ordonnantie van 21 mei 1739, en het te Amsterdam op 27 augustus 1756 met de heer Cats gesloten contract, evenals hetgeen Catz heeft verklaard en geëist, en de antwoorden van hofjonker von Steyern daarop, oordeelt de "Hall‑ en Manufactuurraad" het passend, nadat het genoemde contract, dat in het Nederlands was opgesteld, in het Zweeds is vertaald, als volgt te verklaren:

1° Aangezien de heer Catz met zijn vrouw en kinderen in het contract verzekerd is van vrije reiskosten en onderhoud per schip van Amsterdam naar Helsingør, en verder hierheen naar de fabriek, maar hierover geen rekening is ingediend, en de hofjonker niet weet hoe het daarmee staat, wordt bepaald dat, zodra de commissaris bij het Koninklijk en Hooggeacht Handelscollege, de edele heer Jacob Hultstedt, die namens de belanghebbenden van de fabriek het contract met de heer Catz heeft gesloten, zijn verklaring heeft gegeven, en Catz onverwijld ook de geëiste vergoeding van 2 öre 4% kopergeld voor het boek (*Tvinarsordning*) heeft voldaan, de hofjonker von Steyern zich binnen zes weken van deze zaak op de hoogte stelt, en, indien Catz werkelijk reiskosten heeft voorgeschoten, hem die vergoedt. Mocht er verder nog een geschil ontstaan, dan zal de Raad zijn oordeel daarover uitspreken.

2° Voor zover de heer Catz, zijn vrouw en kinderen zich bekennen tot de Gereformeerde religie, zullen zij, krachtens Zijne Majesteits ordonnantie van 27 augustus 1741, van hun contract mogen genieten en vrije geloofsuitoefening hebben, wat hun overigens niet wordt ontzegd. De predikant van de Franse gemeente, de heer Jean Philip La Vigne, die de Duitse taal machtig is, heeft op verzoek van de belanghebbenden toegezegd, zoals hij tot nog toe heeft gedaan, elke derde zondag in het Duits te preken voor de Duitse en Hollandse arbeiders van de fabriek, en hun in alle andere zaken zoveel mogelijk geestelijke bijstand te verlenen en hun kinderen in de christelijke leer te onderwijzen.
Voor zover iemand van hen tot de Lutherse of Reformatorische evangelische kerk behoort, zal deze vrijheid niet verder reiken dan tot huiselijke godsdienstoefening, zolang zij hun leerstellingen niet proberen te verspreiden.

3° In het contract is bepaald dat de heer Catz hier het touwspinnerijbedrijf zal inrichten zoals men dat in Haarlem gewend is, en dat hij zoveel Zweedse leerlingen in dit vak zal aannemen en opleiden als zijn oversten goed achten. De door hem gevraagde voordelen, zoals gebruikelijk zouden zijn in Haarlem — nieuwjaarsgiften aan de meester en zijn arbeiders, twee meiden om te spoelen, de rommel schoon te maken en de straat te vegen, tegen 3 öre 19% kopergeld per dag, een kan brandewijn en witbrood ter waarde van 1 öre 7% kopergeld per dag, en 12% voor elke keer dat er geveegd wordt — kunnen echter niet worden toegestaan, aangezien zulke zogenaamde gewoonten en weeklonen volgens artikel 11 §9 van de Hall‑ordonnantie verboden zijn onder een boete van 50 daler zilver. Daarom worden zij in het contract ook niet genoemd. En de heer Catz kan des te minder aanspraak maken op zulke voordelen, aangezien hij in het contract reeds aanzienlijke gunsten heeft bedongen: tien Hollandse guldens per week en een premie van twaalfhonderd Hollandse guldens contant voor zijn verhuizing en voor de opleiding van leerlingen. Hij blijft echter, als buitenlander en onbekend met de hoogste bepalingen van het koninkrijk, van bepaalde verplichtingen vrijgesteld. Overeenkomstig het contract kunnen er niet meer leerlingen worden aangenomen dan de belanghebbenden passend achten.

4° Wat betreft de verhuispremie van de heer Catz, die hem volgens het contract bij aankomst aan de fabriek toekomt, en waarvoor nog 900 öre kopergeld wordt geëist, moet hij die zonder inhouding ontvangen. Maar de gevraagde proceskosten worden in deze zaak, overeenkomstig het procesreglement, volledig afgewezen.