Brief 1834 Leiden - Osnabrueck

deel 2

deel 3

deel 4

Jo, bij deze eerst mijn transcriptie, vervolgens de vertaling. Het betreft een brief van Charlotte de Pestel uit Leiden aan haar broer Conrad in Osnabruck. Over deze familie en vooral deze laatste is één en ander te vinden op internet, want hij bekleedde een hogere functie. De man stierf trouwens 2 maand later.

Haar geschrift is niet al te moeilijk, maar haar spelling van het Frans is soms wel 'speciaal'. Vooral haar accentgebruik maakt het getrouw transcriberen wat lastiger, want dit wijkt toch een stuk af van wat je normaal zou verwachten. Tijdens haar brief schakelt ze soms over naar het Nederlands, éénmaal zelfs naar het Duits (deze Duitse zin schrijft ze trouwens in het typische Duitse handschrift van toen, namelijk Kurrent). Ik heb al deze zinnen cursief aangeduid, zodat je zelf kunt zien dat ook haar Nederlandse spelling 'speciaal' was.

Op de eerste bladzijde staat een berekening over belegd geld. Ik snap die niet echt, en heb ze niet meegenomen in mijn vertaling.

Bij het afsluiten staat er een woordspelletje. Als je er niet uit komt, dan post ik de oplossing later wel.

*******************************************************************

à Monsieur
Monsieur C. de Pestel, Conseiller de
Regence, Commandeur de l'Ordre du Lion
Neerlandais, Chevalier de l'Ordre des Guelphes
à
Osnabruck

Lu ce 7 octobre 1834
**********************************************************************
(recue le 9. Octobre 1834)
Leide ce 6 Octobre 1834
Mon très Frère.
Votre chère lettre du 6 du mois passé et la mienne du 9 du même mois se sont creu-
sées. J'ai tardée jusques à ce moment de vous écrire, attendant tout les jours une lettre de vous qui m'an-
noncerait que le deux balles de caffé vous serait parvenues, mais pour le coup je
ne puis pas me priver plus long-tems du plaisir de m'entretenir avec vous. Je souhaite
mon chèr que la santé du chèr Fritzeman, ou plustôt son enrouement l'auras entièrement
quitté. Les beaux jours que nous avons journellement ne peuvent, ce me semble, que lui
être très favorable. Dieu le veuille, Dieu le fasse!! Vous me confondes, mon chèr, en êtalent
si fort ce que j'ai faite aux chers voyageurs durant leur séjour chés moi. Ma volonté fût bonne,
mes les moyens foible. L'excesive indulgence de la chère Melusine à supplée à ce qui
manquait, mais il suffira pour son bon et sensible coeur si je lui dit qu'elle m'a rendue
très heureus pendant les jours que j'ai coulée dans son aimable société. Ils ne se sont
hélas écoulées que trop rapidement. Je vous dois, ce me semble, en signe de ma
reconnoissance, (car votre générosité n'en veut point d'autre), un petit détail
comment j'ai placé l'argent du capital de Vlotho. Vous interessera, je pense.
gekocht f.1000 4½ pl. syndicaat af 90 5/8 pl. f.906-25c, en een werkel. sch. van hondert gul.
verkocht f.400 5pl. werk. sch. af 98½ f.394
de Vlotho 562
___
f.962
Ne trouves vous pas, dat Le Zwijn zijn zaakjes gedaan heid, als een
oud koonijn. Il est vrai que cela ne me donne que f.22-10 sols annuellement, et de Vlotho
j'en tirais f.26, mais malgré toute les peines qu'il s'est donné, il a finis par croire que
ceci compassait le mieux. Encore une fois, mon chèr Conrad, réceves mes rémercimens,
pour toute les peines et dépenses que cette besogne vous a donnée. Puisque nous sommes
au calcul terminons aussi s.v.p. celle des coupons que vous m'avés envoyé pour payer
les débours que j'avais faite pour vous. Les quatre coupons faisait la somme f.99 et mes débours f.97- 6 sols, il vous
en revient donc encore f.1-14 sols dont vous aures la bonté de disposer.
Nous avons ici à la continue des beaux jours. Vous en profiteres comme je le souhaite à Bruck,
et que vous ne seres plus obligé de vous rendre à Hanovre. Vous vous êtes donc débarrassé
des f.8000. Le Zwijn m'a dit au moins qu'il les avait réçu. Dieu veuille que le chèr
Frederic a fait un bon calcul. Il y a 15 jours que Le Zwijn me disait qu'il n'avait pas encore
trouve de quoi le placer à son gré, que tout hypotheque n'était pas la même, qu'il croyait
de son devoir d'en agir comme si cela fût pour lui même. Als ik daar regt ernstig om
denk, kan ik zoo benouw worden!! als dat eens fout lip!!! Dieu y pourvoira!!
J'ai réçu ce matin par Monsieur Le Zwijn une lettre de Wiesbaade de Frederic et Molly. Le premier
me dit "Je scais par Le Zwijn que votre santé est bonne". A la fin des fins, il m'a écrit pour m'an-
noncer l'envois de l'argent d'Osnabruck, pourvu qu'il se hâte maintenant à le placer
favorablement. J'aurais pu faire moi même cette besogne, si j'avais eu la disposition de ce capital
-----
durant mon séjour chés vous. Frederic prends six verres de l'eau du Koch Brunnen. Cela
lui convient. Sa tête est moins lourde, et il n'est plus si exposé au vertiges, Dieu le veuille!!
Molly est occupée à dresser une nouvelle servante. Elle régrete beaucoup celle qui l'a quittée.
J'ai apris ce matin avec joye, par une lettre du chèr Guillaum, accompagné du folis dessain
de son ouvrages, que graces à Dieu, vous êtes tous bien portans, mais que l'enrouement
du chèr Fritzemann continue toujours. J'en suis mortifiée. J'ai envoyé sa lettre à Monsieur van Hooren
mais je ne lui ai pas parlé depuis. Ce 7 octobre: J'avais pôsée ma plume hier dans l'espoir
que le courrier d'aujourd'huy m'aporterais de vos chères nouvelles. Si le caffé ne
vous fût pas encore parvenus, cela m'étonnerait. J'ai faite l'adresse comme il suit ici,
prima vôtre adresse ordinaire, over Zwoll, aan den Heer H. Vogt Möller te Noordhooren,
met verzoek van het verder naar Osnabruck te bezorgen, volgens het adres hierboven
gemeld, copie fidele de l'adresse que j'ai reçue. Encore un beau soleil nous luit
ce matin, un tems extremement doux. De straaten zijn vogtig. Je profite guère
de ce beaux jours, vu que la Borch: m'a quittée il y a 15 jours, et ne rétourne que dans
15 jours. Dat is heel eensaam, dat is waar, maar men zoude niet gelooven
hoe nodig het is, dat men de heele boel met zijn eigen oogen eens door snuffelt.
A Amerfoort tout se porte bien. Papa Scherrer y loge dans ce moment. Cela parait faire
grand plaisir à Guillaum. J'ai le bonheur, dit-il, d'avoir mon brâve beau-père ches moi.
Le nombre des elêves de Guillaum est deréchef augmenté de 5, à ce que me dit Frederic. Les vendanges
seront superbes. Aussi les raisins qu'on achêtte ici sont tres bonnes. Nous avons
beaucoup de malades ici, de fièvres bileuses. Ma santé est bonne, à un très gros
rhume près. Embrassé, je vous prie bien tendrement, la chère Melusine et vos enfans
pour moi. Dite à la prémiere que sous peu je répondrait à sa chère lettre du 13
du mois passé. La chère lettre de Fritzemann m'a aussi faite grand plaisir. Ditte
lui, je vous prie, que le beau cristal pot au lait a été beaucoup admiré naguère à
mon kransje. De même que le beau bocal, qui ornait mon sécretaire, qui fût
beaucoup admiré. Les oreilles de ces deux objets chéris aurait pû tuiten. Je suis toute
confuse quand je régarde toute ces belles choses. Trop est trop, wie soll ich daß wieder
gut machen? Je suis toute fière que tout les individus de ma chère famille qui
m'ont faites le plaisir de venir me voir, ont si généralement plû. Adieu mon chèr
et bien-aimé frère, rapelle moi au souvenir de tout ceux qui se souviennent de
-----
ma petite personne, Fredericque et la During à la tête. J'ai aprise avec plaisir, que
cette derniere occupe une autre maison, et que cela vous a raproché d'elle.
En parcourant la gazette, je viens d'être frappé du ravage que fait la cholera en Zuede.
7382 personnes ont été attaque, et 3157 en sont mort. Il parait donc vrai que
D. Pedro a païé le tribût a la nature, le 24 au Palais Queluz. Je me connois trop peu
dans la politique pour juger si sa mort peut être avantageuse oui ou non. Le second
fils de S.A.R. le Prince d'Orange a été réçu membre de l'Eglise au Loo. La chère
Melusine m'a dite que la Gazette de Haarlem ne se trouve plus pour lecture dans
votre sociéteit. N'avés vous pas trouvé quelques personnes avec lesquelles vous pourries
vous asoccier? Adieu, pour tout de bon. Hoe is het met het gras te Bruck? Frederic me
dit que le beure chés eux est très chèr, par suite de la sêchéresse. Ici, c'est comme toujours,
de imposten drukken ons, et on s'en ressent dans ce moment, met de brandstoffen,
turf, steenkoolen en hout etc. Je n'ai pas le courage de vous dire pour la 3ieme
fois adieu, car vous vous moqueres de moi. Je ne puis toutefois résister de vous
le dire par charade: mon prémier est le premier de son espece, et mon
sécond n'a point de second, et mon tout je vous le dit pour la troisième fois
dans cette lettre. Croyés moi de coeur et pour la vie, vôtre fidele et tendre-
ment attachée soeur.
Charlotte de Pestel.

PS J'ai faite une erreur de
calcul en vous parlant de
l'opération que j'ai faite, avec
l'argent de Vlotho, avec l'obligation
de f.1000 à 5 pourcent j'ai les mêmes
interrets que ci-devant.

C. de Pestel
Regeringsraadslid
Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw
Ridder in de Orde van de Welfen
te Osnabrück

Leiden, 6 oktober 1834

Mijn zeer geliefde broer,

Uw dierbare brief van de 6e van de vorige maand en de mijne van de 9e van dezelfde maand hebben elkaar gekruist. Ik heb gewacht tot dit moment om u te schrijven, elke dag hopende een brief van u te ontvangen waarin u mij laat weten dat de twee balen koffie u hebben bereikt. Maar nu kan ik mezelf niet langer het genoegen ontzeggen om met u te corresponderen. Ik hoop, mijn beste, dat de gezondheid van de lieve Fritzeman, of liever gezegd zijn heesheid, volledig verdwenen is. De mooie dagen die we dagelijks hebben, kunnen hem volgens mij alleen maar goed doen. Moge God het willen en laten gebeuren!

U overstelpt mij, mijn beste, door zo sterk te benadrukken wat ik heb gedaan voor de dierbare reizigers tijdens hun verblijf bij mij. Mijn wil was goed, maar mijn middelen waren beperkt. De buitengewone toegeeflijkheid van de lieve Melusine heeft aangevuld wat ontbrak. Maar het zal voldoende zijn voor haar goede en gevoelige hart als ik haar vertel dat zij mij zeer gelukkig heeft gemaakt tijdens de dagen die ik in haar aangename gezelschap heb doorgebracht. Helaas zijn die dagen veel te snel voorbijgegaan.

Het lijkt me dat ik u als teken van mijn dankbaarheid (want uw edelmoedigheid verlangt niets anders) een klein verslag verschuldigd ben over hoe ik het kapitaal van Vlotho heb geplaatst. Dat zal u wellicht interesseren.
...
Vindt u niet dat Le Zwijn zijn zaakjes gedaan heeft als een oud konijn? Het is waar dat dit mij slechts jaarlijks f.22-10 oplevert, terwijl ik uit Vlotho f.26 haalde. Maar ondanks al zijn inspanningen kwam hij uiteindelijk tot de conclusie dat dit de beste oplossing was.

Nogmaals, mijn beste Conrad, mijn dank voor alle moeite en kosten die deze zaak u heeft bezorgd. Aangezien we toch aan het rekenen zijn, laten we ook alstublieft de berekening afronden van de coupons die u mij hebt gestuurd om de uitgaven te betalen die ik voor u had gemaakt. De vier coupons vertegenwoordigden een totaalbedrag van f.99 en mijn uitgaven waren f.97-6, dus er blijft nog f.1-14 over waarover u naar eigen goeddunken kunt beschikken.

Hier genieten we nog steeds van prachtige dagen. Ik hoop dat u er in Osnabrück ook van profiteert en dat u niet meer naar Hannover hoeft te gaan. Heeft u zich dus ontdaan van die f.8000? Le Zwijn vertelde me in ieder geval dat hij ze had ontvangen. Moge God ervoor zorgen dat Frederik een goede berekening heeft gemaakt.

Het is nu 2 weken geleden dat Le Zwijn mij vertelde dat hij nog niets had gevonden om het naar zijn zin te beleggen, dat niet alle hypotheken hetzelfde zijn, en dat hij van mening was dat hij moest handelen alsof het voor hemzelf was. Als ik daar serieus over nadenk, kan ik er zo benauwd van worden!! Als dat eens fout gaat!!! God zal erin voorzien!!

Ik heb vanochtend via meneer Le Zwijn een brief uit Wiesbaden ontvangen van Frederik en Molly. Frederik schrijft: "Ik weet via Le Zwijn dat uw gezondheid goed is." Uiteindelijk heeft hij mij geschreven om de verzending van het geld uit Osnabrück aan te kondigen, op voorwaarde dat hij zich nu haast om het gunstig te beleggen. Ik had deze taak zelf kunnen uitvoeren als ik tijdens mijn verblijf bij u over dit kapitaal had kunnen beschikken.

Frederik drinkt zes glazen water uit de Kochbrunnen. Dat bevalt hem goed. Zijn hoofd voelt minder zwaar aan, en hij heeft minder last van duizelingen. Moge God het zo houden!! Molly is bezig met het opleiden van een nieuwe dienstmeid. Ze mist degene die haar heeft verlaten zeer.

Ik heb vanochtend met vreugde vernomen, via een brief van de dierbare Willem, vergezeld van de gekke schets van zijn werk, dat u allen dankzij God in goede gezondheid verkeert, maar dat de heesheid van de dierbare Fritzemann nog steeds aanhoudt. Dat doet mij verdriet. Ik heb zijn brief naar meneer Van Hooren gestuurd, maar ik heb sindsdien niet met hem gesproken.

Deze 7de oktober: Ik had gisteren mijn pen neergelegd in de hoop dat de post van vandaag me uw dierbare nieuws zou brengen. Als de koffie u nog niet bereikt heeft, zou me dat verbazen. Ik heb het adres als volgt opgeschreven: eerst uw gewone adres, via Zwolle, aan de heer H. Vogt Möller te Nordhorn, met het verzoek het verder naar Osnabrück te sturen, volgens het hierboven vermelde adres, een getrouwe kopie van het adres dat ik ontvangen heb. Nog steeds schijnt een mooie zon deze ochtend, het weer is uiterst zacht. De straten zijn vochtig. Ik profiteer nauwelijks van deze mooie dagen, aangezien de Borch: me 2 weken geleden verlaten heeft en pas over 2 weken terugkeert. Dat is heel eenzaam, dat is waar, maar men zou niet geloven hoe nodig het is dat men de hele boel eens met eigen ogen doorsnuffelt.

In Amersfoort gaat alles goed. Papa Scherrer logeert er op dit moment. Dat lijkt Willem veel plezier te doen. Ik heb het geluk, zegt hij, mijn dappere schoonvader bij mij te hebben. Het aantal leerlingen van Willem is opnieuw met 5 toegenomen, volgens wat Frederik me vertelt. De wijnoogst zal prachtig zijn. Ook de druiven die men hier koopt zijn zeer goed. We hebben hier veel zieken met galkoortsen. Mijn gezondheid is goed, afgezien van een erg zware verkoudheid. Omhels alstublieft de lieve Melusine en uw kinderen heel teder voor mij. Zeg tegen de eerste dat ik binnenkort zal antwoorden op haar lieve brief van de 13e van vorige maand. De lieve brief van Fritzemann heeft me ook veel plezier gedaan. Zeg hem alstublieft dat de mooie kristallen melkkan onlangs zeer bewonderd werd op mijn kransje. Evenals de mooie bokaal, die mijn secretaire sierde, die veel bewonderd werd. De oren van deze twee geliefde voorwerpen hadden kunnen tuiten. Ik ben helemaal in verwarring als ik al deze mooie dingen bekijk. Te veel is te veel, hoe moet ik dat weer goedmaken? Ik ben heel trots dat alle leden van mijn lieve familie die me het genoegen hebben gedaan om me te komen bezoeken, zo algemeen in de smaak zijn gevallen.

Vaarwel mijn lieve en geliefde broer, breng me in herinnering bij allen die zich mijn kleine persoon herinneren, Fredericque en de During voorop. Ik heb met plezier vernomen dat deze laatste een ander huis bewoont, en dat dat u dichter bij haar heeft gebracht. Bij het doornemen van de krant ben ik net getroffen door de ravage die de cholera in Zweden aanricht. 7382 personen zijn erdoor getroffen, en 3157 zijn eraan gestorven. Het lijkt dus waar dat D. Pedro de tol aan de natuur heeft betaald, op de 24e in het Paleis Queluz. Ik ken te weinig van politiek om te oordelen of zijn dood voordelig kan zijn of niet. De tweede zoon van Z.K.H. de Prins van Oranje is als lid van de Kerk ontvangen in het Loo. De lieve Melusine heeft me verteld dat de Haarlemse Courant niet meer te lezen is in uw sociëteit. Hebt u geen mensen gevonden met wie u zich zou kunnen associëren? Vaarwel, ditmaal voor echt. Hoe is het met het gras in Osnabruck? Frederik vertelt me dat de boter bij hen erg duur is, als gevolg van de droogte. Hier is het zoals altijd, de belastingen wegen op ons, en men voelt dat op dit moment, met de brandstoffen, turf, steenkolen en hout etc. Ik heb niet de moed om u voor de 3e keer vaarwel te zeggen, want u zult me uitlachen. Ik kan echter niet weerstaan om het u in een woordspelletje te zeggen: mijn eerste is de eerste in zijn soort, en mijn tweede heeft geen tweede, en mijn geheel zeg ik u voor de derde keer in deze brief. Geloof me van harte en voor het leven, uw trouwe en teder toegewijde zuster.
Charlotte de Pestel.

PS Ik heb een rekenfout gemaakt toen ik u vertelde over de transactie die ik heb uitgevoerd met het geld van Vlotho, met de obligatie van f.1000 tegen 5 procent heb ik dezelfde rente als voorheen.

Andreas, hartelijk dank en ja daar heb ik nog wel wat uit te zoeken over deze familie, erg interessant.

Wat Charlotte bedoelde?? volgens mij de uitspraak lieve en geliefde broer.

mijn eerste is de eerste in zijn soort: letter A

mijn tweede heeft geen tweede: God, maar dan in het Frans Dieu

en mijn geheel zeg ik u voor de derde keer in deze brief: Adieu

Andreas, die had ik niet door, is trouwens een brief die je meerdere keren moet lezen om te begrijpen.

Nogmaals dank, groeten Jo